Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Anielskiej w Kroniach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Anielskiej
Švč. Mergelės Marijos, Angelų Karalienės bažnyčia
kościół parafialny
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Litwa

Miejscowość

Kronie

Wyznanie

katolickie

Kościół

Kościół łaciński

Wezwanie

Najświętszej Maryi Panny Królowej Anielskiej

Położenie na mapie Litwy
Mapa konturowa Litwy, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Anielskiej”
Ziemia54°45′22,42″N 24°14′20,65″E/54,756228 24,239069

Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Anielskiej w Kroniachkatolicki kościół parafialny w Kroniach, pierwotnie prawosławna cerkiew monasterska.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1610 wojewoda trocki Bogdan Ogiński wzniósł w Kroniach prawosławną cerkiew Trójcy Świętej, przy której powstał następnie męski monaster[1], jedna z siedemnastu placówek filialnych monasteru Świętego Ducha w Wilnie[2].

Klasztor ten przeszedł następnie w ręce bazylianów, zaś prawosławnym został przekazany ponownie przez władze carskie po III rozbiorze Polski. Jednak już w 1810, z powodu małej liczby mnichów żyjących w Kroniach, monaster zlikwidowano, zaś jego cerkiew zmieniono w parafialną[3]. W 1834 dokonano gruntownej przebudowy budynku[4].

W 1915 większość prawosławnych mieszkańców miejscowości udała się na bieżeństwo. W czasie okupacji Litwy przed wojska niemieckie cerkiew była wykorzystywana jako magazyn. W 1919 przejęła ją katolicka społeczność Kroń, powołując się na fakt dawnej przynależności obiektu do unitów. Parafia katolicka przejęła również dom parafialny i majątek ziemski nadany prawosławnej placówce duszpasterskiej przez władze carskie[4]. Starania na rzecz ponownego przejęcia obiektu, prowadzone przez eparchię wileńską i litewską z jej zwierzchnikiem metropolitą Eleuteriuszem na czele, nie dały rezultatów. Prawosławnym nie zwrócono również jego wyposażenia. W 1925 świątynia w Kroniach była już w pełni zaadaptowana do potrzeb liturgii łacińskiej[5].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Kościół wzniesiony jest na planie prostokąta z wieloboczne zamkniętym prezbiterium. Ponad nawą wznosi się kopuła na cylindrycznym bębnie. Nad przedsionkiem zbudowana jest wieża o wysokości 33 metrów. Wejście do obiektu prowadzi przez renesansowy portal. We wnętrzu przetrwały dwa nagrobki przedstawicieli rodziny Ogińskich: fundatora z 1629, z rymowanym napisem w języku polskim oraz Samuela Lwa z 1657[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. T. Kempa, Fundacje monasterów prawosławnych w Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII w. [w:] red. A Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik, Życie monastyczne w Rzeczypospolitej, Zakład Historii Kultur Pogranicza Instytutu Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2001, ISBN 83-902928-8-2, ss. 80-81
  2. G. Szlewis, Prawosławnyje chramy Litwy, Swiato-Duchow Monastyr', Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6, s.256
  3. G. Szlewis, Prawosławnyje chramy Litwy, Swiato-Duchow Monastyr', Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6, ss.256–257
  4. a b G. Szlewis, Prawosławnyje chramy Litwy, Swiato-Duchow Monastyr', Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6, s. 257
  5. G. Szlewis, Prawosławnyje chramy Litwy, Swiato-Duchow Monastyr', Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6, ss. 257–258
  6. J. Kucharska, Ilustrowany przewodnik po zabytkach na Wileńszczyźnie i Żmudzi, Burchard Edition, Warszawa 2004, 83-87654-15-9, s.118