Stopa (anatomia)
Stopa – dystalna część kończyny, zwłaszcza kończyny miednicznej u wielu kręgowców oraz dystalna część odnóża jednogałęzistego u stawonogów.
Stawonogi
[edytuj | edytuj kod]Stopa (tarsus) występuje u grup o odnóżach jednogałęzistych i stanowi część telopoditu. Ogólnie leży między golenią a przedstopiem (praetarsus). Może być wtórnie podzielona na mniejsze człony zwane tarsomerami[1].
U pajęczaków stopa poprzedzona może być nadstopiem, jak ma to miejsce u tępoodwłokowców i pająków. Przedstopie jako część bardziej dystalna od stopy występuje u zaleszczotków i wielu roztoczy. U skorpionów stopa podzielona jest na basitarsus i tarsus. Więcej tarsomerów występuje u kapturców i większości kosarzy[1]. Stopę podzieloną na dwa człony, basitarsus i telotarsus, mają także pareczniki[2].
Większość sześcionogów ma stopę podzieloną na od 2 do 5 tarsomerów. Prymitywne, jednoczłonowe stopy zachowały się w tej grupie u pierwogonków, niektórych skoczogonków i większości larw owadów skrytoskrzydłych[3].
Kręgowce
[edytuj | edytuj kod]U kręgowców różnice w budowie autopodium kończyny barkowej i miednicznej pojawiają się już gadów. W takim przypadku autopodium tej pierwszej określa się mianem ręki, a drugiej stopy[4].
Kościec stopy dzieli się na kości stępu, kości śródstopia i kości palców. Ich szczegółowe nazewnictwo różni się w poszczególnych grupach[5][4].
Budowa stóp ulega znacznym modyfikacjom w różnych grupach ssaków, w zależności od ich sposobu poruszania się[4].
Człowiek
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 1. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 3, 53, 64, 72, 79, 100, 109, 126, 233.
- ↑ Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 11, 60.
- ↑ IX: Thoracic legs. W: R. E. Snodgrass: Principles of Insect Morphology. Cornell University Press, 1935.
- ↑ a b c Janina Orska: Szkielet. W: Henryk Szarski: Anatomia porównawcza kręgowców. Warszawa: PWN, 1976, s. 189-222.
- ↑ Henryk Kobryń, Franciszek Kobryńczuk: Anatomia zwierząt. T. 3. Gruczoły dokrewne, układ nerwowy, narządy zmysłów, powłoka wspólna i anatomia ptaków. Wydawnictwo naukowe PWN, 2012, s. 342-345.