Komitet do Spraw Urbanistyki i Architektury

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Komitet do Spraw Urbanistyki i Architektury
Państwo

 Polska

Data utworzenia

9 kwietnia 1953

Data likwidacji

22 czerwca 1960

Siedziba

Warszawa

brak współrzędnych

Komitet do Spraw Urbanistyki i Architektury – kolegialny centralny organ administracji państwowej przy Prezesie Rady Ministrów, formalnie powołany w 1951 r., faktycznie działający w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1953–1960. Komitet realizował głównie działania koncepcyjne w zakresie architektury, budownictwa oraz urbanistyki, ustalał kierunki rozwoju kraju w tych zakresach, tworzył wytyczne i normatywy, a także kreował kierunki badawcze[1].

Utworzenie komitetu[edytuj | edytuj kod]

Podstawą prawną utworzenia Komitetu do Spraw Urbanistyki i Architektury była ustawa z 30 grudnia 1950 r. o organizacji władz i instytucji w dziedzinie budownictwa, która weszła w życie 1 stycznia 1951 r. Zgodnie z nowymi przepisami likwidacji uległo Ministerstwo Budownictwa oraz podlegający ministrowi Zakład Osiedli Robotniczych i Dyrekcje Osiedli Robotniczych. Ustawa przewidywała przekazanie pracowników zatrudnionych w dotychczasowym resorcie do służby w nowo utworzonych strukturach: Ministerstwie Budownictwa Miast i Osiedli oraz Ministerstwie Budownictwa Przemysłowego, a także w urzędzie obsługującym Komitet do Spraw Urbanistyki i Architektury[2]. Szczegółowy zakres działania komitetu ustalono rozporządzeniem Rady Ministrów z 30 grudnia 1950 r.[3].

Po opublikowaniu nowych regulacji prawnych w styczniu 1951 r. faktycznie zorganizowano jedynie Ministerstwo Budownictwa Miast i Osiedli oraz Ministerstwo Budownictwa Przemysłowego. W ramach pierwszego z tych resortów funkcjonował wówczas Departament Urbanistyki z dyrektorem Marianem Benko na czele[4], ponadto Minister Budownictwa Miast i Osiedli sprawował zwierzchni nadzór nad Instytutem Urbanistyki i Architektury do czasu przekazania tej właściwości komitetowi z chwilą jego utworzenia[5][6]. Komitet do Spraw Urbanistyki i Architektury pozostawał w fazie organizacji przez ponad dwa lata. Swoją działalność rozpoczął dopiero w kwietniu 1953 r., gdy w jego skład powołany został prezes Zygmunt Skibniewski oraz członkowie: Leszek Dąbrowski, Wacław Ostrowski, Tadeusz Ptaszycki, Józef Sigalin, Eugeniusz Wierzbicki i Jan Zachwatowicz[7].

Zakres działania komitetu[edytuj | edytuj kod]

Jeszcze przed zorganizowaniem Komitetu do Spraw Urbanistyki i Architektury ukazała się ustawa z 10 lipca 1952 r. o zmianie w organizacji władz i instytucji w dziedzinie budownictwa. Na mocy jej przepisów w kompetencjach nowego organu miały się znaleźć kolejne zagadnienia należące dotychczas do uprawnień Ministra Budownictwa Miast i Osiedli[8]. Szczegółowy zakres działania komitetu został określony ponownie rozporządzeniem Rady Ministrów z 10 lipca 1952 r., po uzupełnieniach dokonanych rozporządzeniem Rady Ministrów z 10 kwietnia 1954 r. obejmował on następujące sprawy[9][10]:

  • naczelny nadzór i koordynowanie wszelkiej działalności w sprawach urbanistyki i architektury,
  • inicjowanie opracowań i zatwierdzanie w porozumieniu z właściwymi władzami normatywów projektowania urbanistycznego,
  • opracowywanie rocznych i wieloletnich planów prac urbanistycznych,
  • inicjowanie i zatwierdzanie w porozumieniu z właściwymi władzami standardów i normatywów projektowania architektonicznego oraz projektów typowych,
  • zatwierdzanie architektonicznych projektów szkicowych, założeń programowych i projektów urbanistycznych oraz opiniowanie takich założeń i projektów przedkładanych Prezydium Rządu,
  • nadzór urbanistyczno-architektoniczny nad planową zabudową miast, osiedli i ośrodków przemysłowych,
  • nadzór nad podległymi instytucjami,
  • współpraca z Polską Akademią Nauk i jej organami w sprawach planowania, organizowania i koordynowania badań naukowych w zakresie urbanistyki i architektury,
  • popieranie działalności i nadzoru nad społeczno-fachowymi organizacjami działającymi w zakresie urbanistyki i architektury,
  • zatwierdzanie architektonicznych projektów podstawowych (technicznych),
  • nadzór inspekcyjno-budowlany nad realizacją nowego budownictwa mieszkaniowego i ogólnego.

Po kilku latach szczegółowy zakres działania Komitetu do Spraw Urbanistyki i Architektury zdefiniowano na nowo rozporządzeniem Rady Ministrów z 5 stycznia 1957 r.[11], uzupełnionym później rozporządzeniem Rady Ministrów z 20 września 1957 r.[12].

Organizacja urzędu komitetu[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z tymczasowym statutem nadanym uchwałą Rady Ministrów z 10 lipca 1952 r. na czele komitetu stał prezes kierujący jego pracą i reprezentujący go na zewnątrz, w skład komitetu wchodzili również wiceprezesi oraz członkowie w liczbie nie większej niż sześciu. Struktura organizacyjna urzędu Komitetu do Spraw Urbanistyki i Architektury przedstawiała się następująco[13]:

Komórki organizacyjne urzędu komitetu:

  • Sekretariat Generalny
  • Departament Architektury
  • Departament Urbanistyki
  • Samodzielny Wydział Budżetowo-Gospodarczy
  • Samodzielny Wydział Kadr
  • Samodzielny Wydział Organizacyjny

Jednostka organizacyjna podległa komitetowi:

  • Instytut Urbanistyki i Architektury

Organ opiniodawczy przy prezesie komitetu:

  • Rada Urbanistyki i Architektury

Przekształcenie komitetu[edytuj | edytuj kod]

Komitet do Spraw Urbanistyki i Architektury prowadził działalność w dotychczasowej formie do 22 czerwca 1960 r. Tego dnia weszła w życie ustawa z 14 czerwca 1960 r., na mocy której dokonano przekształcenia instytucji w Komitet Budownictwa, Urbanistyki i Architektury. Zmiany organizacyjne związane były z przejęciem części kompetencji Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, a także z podniesieniem nowego komitetu do rangi naczelnego organu administracji państwowej[14].

Kierownictwo komitetu[edytuj | edytuj kod]

Prezes Komitetu do Spraw Urbanistyki i Architektury[15]:

Wiceprezesi Komitetu do Spraw Urbanistyki i Architektury[15]:

  • Stanisław Albrecht (17 listopada 1956 r. – 30 czerwca 1960 r.)
  • Marian Benko (28 lutego 1957 r. – 30 czerwca 1960 r.)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Projekt - Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945-2005, Henryk Marcinkowski i inni, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2013, s. 352, ISBN 978-83-7768-069-8, OCLC 871701842.
  2. ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 58, poz. 523.
  3. ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 58, poz. 530.
  4. ↑ Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL.
  5. ↑ M.P. z 1951 r. nr 21, poz. 262.
  6. ↑ M.P. z 1952 r. nr 27, poz. 380.
  7. ↑ Architektura nr 5 (67), Warszawa 1953, s. 114.
  8. ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 34, poz. 235.
  9. ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 34, poz. 240.
  10. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 16, poz. 61.
  11. ↑ Dz.U. z 1957 r. nr 4, poz. 16.
  12. ↑ Dz.U. z 1957 r. nr 52, poz. 253.
  13. ↑ M.P. z 1952 r. nr 68, poz. 1026.
  14. ↑ Dz.U. z 1960 r. nr 29, poz. 164.
  15. ↑ a b Aleksander Kochański, Polska 1944–1991. Informator historyczny. Struktury i ludzie, część 1, Warszawa 2022, s. 306.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Komitet_do_Spraw_Urbanistyki_i_Architektury&oldid=73127641”