Kristo Kirka
.jpg) Kristo Kirka (ok. 1910) | |
| Data i miejsce urodzenia |
17 stycznia 1886 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 kwietnia 1955 |
| Burmistrz Korczy | |
| Okres |
od 1942 |
Kristo Kirka (ur. 17 stycznia 1886 w Korczy[1], zm. 28 kwietnia 1955 w więzieniu w Burrelu[2]) – albański polityk, dziennikarz, działacz narodowy[1]. W latach 1942-1944 burmistrz Korczy[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Działalność w USA[edytuj | edytuj kod]
W 1904 roku wyemigrował do USA[1]. W 1908 roku Kristo Kirka został wybrany na prezesa stowarzyszenia Besa-Besën, które zrzeszało Albańczyków mieszkających w USA[3][1].
15 lutego 1909 r. stowarzyszenie rozpoczęło wydawanie gazety Dielli; początkowo tygodnika, potem wydawanej dwa razy w tygodniu. Gazeta była wydawana w języku albańskim i angielskim i była jednym z najważniejszych pism albańskiej diaspory[3]. Dielli od samego początku wspierała ruchy na rzecz świadomości narodowej Albańczyków, wolności, niepodległości i demokracji, oraz walkę z antyalbańską polityką Grecji, Serbii i Włoch[3]. Z gazetą od samego początku był związany Fan Noli, przyszły premier Albanii[3][1]. W październiku 1909 r., wraz z przybyciem Faika Konicy do USA oraz powołaniem go do współprowadzenia gazety Dielli, wzrosła zarówno popularność i jakość gazety, jak i świadomość narodowa Albańczyków w USA[3].
Stowarzyszenie Besa-Besën podjęło w 1909 r. inicjatywę zorganizowania serii wieców integracyjnych dla Albańczyków mieszkających w USA. Wiece te odbywały się w stanie Massachusetts, w listopadzie i grudniu 1909 roku[3]. Te wiece nie były jednak pozytywnie postrzegane przez Faika Konicę i Fana Noliego, ponieważ często mówili o niebezpieczeństwach zagrażających Albanii i organizacji Albańczyków w Ameryce[3]. Mimo to, odegrały ważną rolę w integracji Albańczyków w USA.
Między innymi za jego inicjatywą, 28 kwietnia 1912 r. została założona Vatra[4] – panalbańska organizacja działająca w Stanach Zjednoczonych, w której skład weszło stowarzyszenie Besa-Besën[1]. W chwili ogłoszenia przez Albańczyków deklaracji niepodległości (28 listopada 1912) Vatra liczyła ok. 40 tys. członków[1]. W maju 1913 zarząd Vatry zadecydował, by Kristo Kirka udał się do Albanii by uczestniczyć w budowie odrodzonego państwa albańskiego[1]. W lipcu 1913 Kirka został wiceprzewodniczącym Vatry (przewodniczącym był Fan Noli)[1].
W 1921 roku towarzyszył Noliemu w podróży do Albanii. Tam Kirka zaangażował się w działalność polityczną związaną z Korczą i był członkiem Partii Ludowej[1]. W 1921 został wybrany deputowanym do parlamentu[2].
Był jednym z uczestników kongresu w Beracie, na którym w 1922 r. proklamowano autokefalię Albańskiego Kościoła Prawosławnego.
Po upadku rządu kierowanego przez Fana Noliego wraz z nim wyjechał w 1924 do Stanów Zjednoczonych[5]. W tym samym roku został mianowany przewodniczącym Albańskiej Rady Generalnej w Bostonie, a następnie w Nowym Jorku[6].
W 1935 r. powrócił do Albanii wraz z rodziną i otrzymał stanowisko podprefekta okręgu Himara[5].
II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]
Podczas wojny grecko-włoskiej Korcza, w której Kirka mieszkał, została zajęta przez wojska greckie. Mimo antygreckiej postawy, postanowił zostać w Korczy[1]. Został jednak aresztowany przez Greków i uwięziony w okolicy Aten, skąd został uwolniony 16 maja 1941, już w czasie okupacji Grecji[1]. Po uwolnieniu zamieszkał na krótki czas w Bilisht, a następnie wrócił do Korczy, gdzie w 1942 r. został jej burmistrzem[1].
Kirka był zdecydowanym antykomunistą i nie akceptował współpracy z albańskim komunistycznym ruchem oporu[1]. Mimo to, nie opuścił Albanii.
Represje ze strony komunistów[edytuj | edytuj kod]
Kristo Kirka został aresztowany 25 października 1944 r. i ponownie 12 maja 1946, ponieważ był uznany za wroga ludu i sabotażystę władzy ludowej[1]. 17 grudnia 1946 Sąd Wojskowy skazał Kirkę na 20 lat więzienia i konfiskatę majątku[2]. W sprawie uwolnienia Krista Kirki interweniował bezskutecznie Fan Noli.
Kristo Kirka zmarł 28 kwietnia 1955 roku w więzieniu w Burrelu[1].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Kristo Kirko miał syna Nikollę (ur. 1927), który w 1946 został uwięziony i skazany przez sąd wojskowy na 8 lat więzienia jako "wróg ludu"[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q DGRECA: Kristo Kirka, “patrioti i dy Shqipërive!”. gazetadielli.com, 2013-05-13. (alb.).
- ↑ a b c Kristo Kirka. kujto.al. [dostęp 2021-12-03]. (alb.).
- ↑ a b c d e f g DGRECA: KRISTO KIRKA, Kryetar i shoqërisë “Besa-Besën”. gazetadielli.com, 2013-06-27. (alb.).
- ↑ President Nishani awards the “VATRA” Federation and the prominent Albanian-American activists. president.al, 2014-09-29. [dostęp 2016-03-04]. (ang.).
- ↑ a b c Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.4. Tirana: 2015, s. 224. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.).
- ↑ Register of the departament of state. s. 273. ISBN 978-5-88042-309-5.