Maria Schayer-Gorska

Maria Schayer-Gorska

Data i miejsce urodzenia	3 września 1876 Lwów
Data i miejsce śmierci	1944 Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	malarstwo, rysunek

Żaglówki i łodzie na rzece, 1904, Muzeum Narodowe w Warszawie

Maria Schayer-Gorska (ur. 3 września 1876 we Lwowie, zm. 1944 w Warszawie) – polska malarka.

Lata edukacji

Maria Schayer-Gorska była córką lwowskiego kupca i działacza społecznego Juliana Schayera, jej brat Lilian również był malarzem. Była osobą głuchoniemą. W latach 1884–1891 pobierała nauki w Zakładzie Głuchoniemych we Lwowie. W latach 1888–1889 i 1891–1894 studiowała malarstwo, rysunek i zdobnictwo we lwowskiej Szkole Przemysłowej pod kierunkiem Władysława Kłapkowskiego i Tadeusza Rybkowskiego. W 1894 roku otrzymała nagrodę za swoją pracę – malowany stolik, na wystawie na lwowskiej Powszechnej Wystawie Krajowej. W latach 1895–1898 pobierała nauki malarstwa w pracowniach Marcelego Harasimowicza i Aleksandra Augustynowicza. W 1900 wyjechała do Paryża, gdzie przez trzy kolejne lata uczęszczała na studia malarskie w paryskiej Académie de la Grande Chaumière. Z tego okresu pochodzą jej prace: pastele Japonka, Podlotek czytający, Dziewczyna z chryzantemami – wszystkie w 1902 roku zostały wysłane na wystawę Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie. Ponadto podczas paryskich studiów Maria Schayer-Gorska namalowała kopię obrazu Leonarda da Vinci La Belle Ferronière a w latach 1903–1904 pastel Holenderka oraz kompozycje figuralne i pejzaże.

Działalność twórcza

W 1904 roku Maria Schayer-Gorska powróciła do Lwowa, gdzie udzielała lekcji rysunki i malarstwa. W 1909 roku wyszła za mąż za Wacława Światopełk-Gorskiego i przeprowadziła się do Warszawy. Po I wojnie światowej Gorska pracowała jako nauczycielka rysunku w warszawskim Instytucie Głuchoniemych. Do 1944 roku mieszkała w Warszawie; prawdopodobnie zginęła podczas powstania warszawskiego. W latach 1925–1939 była członkiem rzeczywistym TZSP.

W pierwszych latach po powrocie do Lwowa Górska tworzyła prace na zamówienie, głównie portrety w oleju i pastelach m.in. Portret hrabiny Sz. (1905), Portret adm. Horowitza, Portret prof. Kazimierza Twardowskiego (olej, 1906). W 1905 roku namalowała cykl obrazów olejnych o tematyce szpitalnej: Klinika dr. Rydygiera we Lwowie, Sala kliniczna we Lwowie, Przy chorej.

Wystawy

Od 1905 do 1908 oraz w 1910 roku Maria Schayer-Gorska wystawiała swoje prace w lwowskiej TPSP. Ponadto w 1907 roku wystawiała swoje prace powstałe w okresie paryskim i w Normandii. W 1917 roku na lwowskiej wystawie został sprzedany jej obraz pt. Paryż ofiarowany przez artystkę jako dar. Po I wojnie światowej, wystawiała swoje prace głównie w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Wraz z Marylą Szczytt-Lednicką jest współautorką projektu grobowca rodziny Lednickich na warszawskich Powązkach powstałego w 1925 roku. W 1933 uczestniczyła w wystawie zbiorowej prac artystów głuchoniemych zorganizowanej z okazji 50-lecia istnienia Towarzystwa Głuchoniemych „Opatrzność”. Do najlepszych jej prac zalicza się obraz pt. Kobieta idąca wystawiany na wystawie w lwowskiej TPSP w 1908 roku oraz obraz Przerwana modlitwa z 1916 wystawiany w TZSP. Jej obrazy Park w nocy (1904), Popiersie dziewczynki (1907) znajdują się w Muzeum Narodowym w Krakowie; obraz Żaglówki i łodzie na rzece (olej, 1904) znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.

• 1894 Powszechna Wystawa Krajowa, Lwów
• 1900, 1902–1908 (1907–08 kolekcje prac) Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, Lwów
• 1910, 1917 Powszechna Wystawa Sztuki Polskiej, Lwów
• 1906–1907 Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, Kraków
• 1908–1909, 1912–1919, 1921, 1923–1933 (1927 kolekcja prac) Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, Warszawa
• 1923 Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych, Warszawa
• 1932 dom towarowy braci Jabłkowskich, Warszawa
• 1934 Nowy Salon Sztuki

• 1914 Sosnowiec
• 1914 Wilno
• 1913 Moskwa

Obrazy

Portrety

• Portret dziecka w fotelu 1900;
• Portret p. S.K., 1904;
• Portret Pani H, 1904;
• Portret Lalusia, 1904;
• Dziewczynka, 1904;
• Dama w czarnej sukni, pastel, 1905;
• Portret własny, pastel, 1905;
• Moja siostra 1905;
• Portret W.S., 1906;
• Łowiczanka, Sanitariuszka, 1916;

Sceny figuralne

• W kąpieli, 1904;
• Przed modlitwą 1924;

Pejzaże

• Ogród luksemburski, 1906
• Szkice z Poronina I–IV, 1906;
• Lasek, 1908
• Z Mikulczyna, 1910
• Z Zimnej Wody, 1910
• Z Bojanowa, 1910
• Dwór w Świnicach 1927
• Stara kapliczka w Lubelskim, 1927

Bibliografia

• Urszula Makowska (red.): Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Wyd. I. T. X. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-63877-89-7.