Marianna Bałdyga
| Data i miejsce urodzenia |
12 sierpnia 1890 |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
wycinankarka, pisankarka, twórczyni plastyki obrzędowej |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| |
Marianna Bałdyga (ur. 12 sierpnia 1890 w Dylewie, zm. 25 maja 1987 w Kadzidle[1]) – wycinankarka, pisankarka i twórczyni plastyki obrzędowej z Puszczy Zielonej, laureatka Nagrody im. Oskara Kolberga.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Po zamążpójściu (1908) zamieszkała w Wachu. Od 1961 mieszkała w Kadzidle. Nie chodziła do szkoły. Pracowała w gospodarstwie rolnym[2].
Wycinankarstwem zajęła się w wieku 7 lat. Jej nauczycielką była babka Rozalia Kolimas z Dylewa. Od 1950 Franciszka Kulas współpracowała ze Spółdzielnią Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Kurpianka” w Kadzidle. Tworząc wycinanki, nadawała im indywidualny styl. W lelujach umieszczała przedstawienia zwierząt, szczególnie psy i wiewiórki. Jako jedna z pierwszych wycinankarek wprowadziła do lelui przedstawienia człowieka. Wykonywała też wycinanki w formie małych ptaszków zwróconych do siebie dziobami i umieszczonych na gałęzi[2] (tzw. całuski)[3]. Robiła z bibuły firanki i kwiaty, wykonywała pisanki, palmy, pająki oraz pieczywo obrzędowe[2].
Począwszy od wystawy w Kadzidle w 1948, brała udział w licznych konkursach i wystawach sztuki ludowej zarówno w regionie, jak też na szerszą, ogólnopolską skalę. Jej prace kilkakrotnie pokazywano za granicą na wystawach polskiej sztuki ludowej. Była stypendystką Ministerstwa Kultury i Sztuki. Wielokrotnie ją nagradzano. Brała udział w Cepeliadach i kiermaszach sztuki ludowej (Warszawa, Płock, Kazimierz Dolny). Aktywnie popularyzowała sztukę ludową[2].
Jej prace można znaleźć w następujących placówkach: Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży, Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie nad Narwią, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu, Muzeum Mazowieckie w Płocku, Muzeum Podlaskie w Białymstoku. Prace przechowywane są też w kolekcjach prywatnych w kraju i zagranicą[3].
W 1985 otrzymała Nagrodę im. Oskara Kolberga[2]. Była laureatką Medalu 40-lecia PRL, dostała też odznakę „Za zasługi dla województwa ostrołęckiego”[1].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W 2020 była jedną z bohaterek wystawy pt. Wycinanka kurpiowska z Puszczy Zielonej przygotowanej przez Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Bernard Kielak, Kurpiowscy laureaci Nagrody im. Oskara Kolberga, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”, 8, 1994, s. 290–302.
- ↑ a b c d e Marian Pokropek, Marianna Bałdyga – laureat Nagrody Kolberga 1985 [online], www.nagrodakolberg.pl [dostęp 2022-03-28].
- ↑ a b c Maria Samsel, Robert Andrzej Dul, Alicja Mironiuk Nikolska, Wycinanka kurpiowska z Puszczy Zielonej. Wystawa planszowa, Ostrołęka 2020.