Marieluise Fleißer
 Pomnik Marieluise Fleißer | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
niemiecka |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
| |
Marieluise Fleißer (ur. 23 listopada 1901 w Ingolstadt, zm. 2 lutego 1974 tamże) – niemiecka pisarka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Marieluise Fleißer urodziła się 23 listopada 1901 roku w Ingolstadt[1]. W latach 1914–1920 uczyła się w gimnazjum dla dziewcząt (niem. Mädchenrealgymnasium der Englischen Fräulein) w Ratyzbonie, gdzie zdała maturę[2]. Następnie rozpoczęła studia germanistyki i teatrologii na uniwersytecie w Monachium[3], które zakończyła w 1924 roku, nie uzyskując dyplomu[2].
Podczas studiów zajęła się pisarstwem[2]. Jej pierwszy utwór Meine Zwillingsschwester Olga ukazał się w 1923 roku w czasopiśmie Das Tagebuch[3]. Na jej rozwój literacki decydujący wpływ mieli poznani w Monachium pisarze Lion Feuchtwanger (1884–1958) i Bertolt Brecht (1898–1956)[2].
Premiera jej pierwszej sztuki Fegefeuer miała miejsce w 1926 roku[2]. Fleißer pozostawała w związku z Brechtem, i za jego namową napisała sztukę Pioniere in Ingolstadt, której późniejsza realizacja w Berlinie w 1929 roku wywołała skandal[1]. Brecht wtrącał się do reżyserii i zamienił przedstawienie w prowokację polityczną[2]. Sztuka wywołała wiele protestów, m.in. burmistrz Ingolstadt zrzucił autorce oszczerstwo i oczernienie miasta[3]. Z powodu skandalu Fleißer została odtrącona w rodzinnym Ingolstadt[2]. Rozstała się z Brechtem i związała z dziennikarzem Hellmutem Drawsem-Tychsenem, który przyczynił się do dalszej izolacji pisarki[1].
W 1929 roku Fleißer wydała zbiór nowelek Ein Pfund Orangen. Na przełomie 1929 i 1930 roku powstała jej trzecia sztuka teatralna Der Tiefseefisch poświęcona jej życiu z Brechtem i Drawsem-Tychsenem[2]. Sztuka ta została wystawiona jedynie trzy razy[2]. Pisarka utrzymywała się z publikacji krótkich felietonów w lokalnej prasie[2]. W 1931 roku ukazała się jej jedyna powieść Mehlreisende Frieda Geier, opisująca historię miłosną kobiety wyemancypowanej[2].
W okresie narodowego socjalizmu jej działalność pisarska została ograniczona przez władze – Fleißer mogła publikować 6 artykułów rocznie[4]. W 1935 roku wyszła za mąż za przyjaciela z dzieciństwa, Beppa Haindla, handlarza tytoniem[1]. Mąż zmusił ją do pracy w sklepie i niewiele pisała[1]. Fleißer zarejestrowała się jako przedsiębiorca, dzięki czemu nie musiała wykazywać obowiązkowego wówczas dla pisarzy członkostwa w Izbie Pisarzy Rzeszy[3]. W 1938 roku zaczęła cierpieć z powodu halucynacji, przeszła załamanie nerwowe i została hospitalizowana[1][3]. Po terapii wróciła do pisania[1].
W 1944 roku napisała sztukę historyczną Karl Stuart, która nigdy nie została wystawiona[2]. Rok później napisała Der starke Stamm[2]. Spotkany w 1950 roku w Monachium Brecht pomógł jej w realizacji ostatniej sztuki w teatrze, w radiu i telewizji[2]. Kariera pisarska Fleißer nabrała tempa po śmierci męża w 1958 roku[2]. W 1963 roku ukazał się zbiór opowiadań Avantgarde, przy czym opowiadanie tytułowe było portretem młodego Brechta[2]. Pod koniec lat 60. XX w. utwory Fleißer odkryli ponownie dla sceny teatralnej młodzi reżyserzy Rainer Werner Fassbinder (1945–1982), Franz Xaver Kroetz i Martin Sperr (1944–2002). Na początku lat 70. Fegefeuer jest wielokrotnie wystawiany w Ingolstadt, a w 1972 roku wydawnictwo Suhrkamp Verlag wydało w trzech tomach dzieła zebrane pisarki[2]. W 1989 roku powstał tom czwarty, a w 2001 roku tom piąty z korespondencją artystki[2].
Fleißer zmarła 2 lutego 1974 roku w Ingolstadt[1].
Dzieła[edytuj | edytuj kod]
Lista wybranych utworów za stroną Stadtmuseum Ingolstadt[3]:
- 1923 – Meine Zwillingsschwester Olga
- 1925 – Fegefeuer in Ingolstadt
- 1928 – Pioniere in Ingolstadt
- 1928 – Ein Pfund Orangen
- 1930 – Tiefseefisch
- 1931 – Mehlreisende Frieda Geier. Ronan vom Rauchen, Sporteln, Lieben und Verkaufen
- 1944 – Karl Stuart
- 1945 – Der starke Stamm
- 1949 – Er hätte besser alles verschlafen, Das Pferd und die Jungfer, Des Staates gute Bürgerin
- 1952 – Das Pferd und die Jungfer
- 1964 – Der Rauch
- 1965 – Die im Dunkeln
- 1966 – Der Venusberg
Członkostwa, nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- 1951 – nagroda kuratorium Fundacji na Rzecz Wspierania Pisarstwa (nie. Stiftung zur Förderung des Schrifttums)[3]
- 1952 – pierwsza nagroda w konkursie na opowiadanie Süddeutscher Rundfunk[3]
- 1953 – nagroda literacka Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych[3]
- 1956 – członek Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych[3]
- 1961 – nagroda miasta Ingolstadt[3]
- 1965 – nagroda oddziału kultury Związku Niemieckiego Przemysłu (niem. Bundesverband der deutschen Industrie)[3]
- 1973 – Bawarski Order Zasługi[3]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Joey Horsley: Marieluise Fleißer. [w:] FemBio [on-line]. [dostęp 2020-03-07]. (niem.).
- Stadtmuseum Ingolstadt: Fleißer – Kurzbiographie. [w:] www.ingolstadt.de [on-line]. [dostęp 2020-03-07]. (niem.).
- Stadtmuseum Ingolstadt: Fleißer – Chronik. [w:] www.ingolstadt.de [on-line]. [dostęp 2020-03-07]. (niem.).
- Sarah Colvin: Women and German Drama: Playwrights and Their Texts, 1860–1945. Camden House, 2003. ISBN 978-1-57113-274-1. [dostęp 2020-03-07]. (ang.).