Mgławica Carina
 Mgławica Carina w całości (ESO) | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia |
1751 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ | |
| Rektascensja |
10h 45m 08,5s |
| Deklinacja |
–59° 52′ 04″ |
| Odległość | |
| Jasność pozorna mgławicy | |
| Rozmiary kątowe |
120' × 120'[1] |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary |
260 ly |
| Alternatywne oznaczenia | |
| Mgławica Kila, NGC 3372, ESO 128-EN013, GC 2197 | |
 Położenie w gwiazdozbiorze Kila jako NGC 3372 | |
Mgławica Carina (również NGC 3372) – mgławica emisyjna i obszar H II w gwiazdozbiorze Kila. Znajduje się w ramieniu Strzelca w odległości około 7500 lat świetlnych. Jej rozmiary są szacowane na 260 lat świetlnych.
Carina jest jedną z największych i najjaśniejszych mgławic. Uwzględniając jej słabsze zewnętrzne filary, rozciąga się na 300 lat świetlnych. Pył i gaz mgławicy są rozgrzewane przez młode gwiazdy w centrum. Są to masywne gwiazdy typu widmowego O3, odkryte po raz pierwszy właśnie w tej mgławicy, a zarazem najbliższe Ziemi gwiazdy tego typu widmowego. Wewnątrz mgławicy są również trzy gwiazdy Wolfa-Rayeta o typie widmowym WN, które prawdopodobnie wyewoluowały z gwiazd typu O3 o bardzo dużych prędkościach wyrzucania masy.
Obserwacje w podczerwieni wykazały, że części mgławicy poruszają się w różnych kierunkach z prędkościami dochodzącymi do 230 km/s. Zderzenia obłoków molekularnych poruszających się z takimi prędkościami rozgrzewają je do wysokich temperatur, powodując emisję wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego. Prawdopodobnie ruch ten jest wywołany potężnymi wiatrami gwiazdowymi.
Odkryta w 1751 roku przez Nicolasa Louisa de Lacaille, który obserwował ją z Afryki Południowej.
Eta Carinae[edytuj | edytuj kod]
Jednym z najlepiej znanych szczegółów NGC 3372 jest błękitny nadolbrzym gwiazda Eta Carinae. Jest to centralna gwiazda jonizująca wielki obszar H II. Znajduje się ona we fragmencie mgławicy nazywanym Dziurką od Klucza. Jest około 100–150 masywniejsza od Słońca, osiągając jasność 5 milionów Słońc. Jej masa dochodzi do teoretycznych granic osiąganych przez gwiazdy. W ciągu 6 sekund emituje taką ilość energii, jaką Słońce w ciągu roku. Jej wiatr gwiazdowy wydmuchuje co roku masę równą masie Jowisza, 100 miliardów razy więcej niż Słońce. W przyszłości zakończy ona życie jako supernowa, prawdopodobnie niszcząc gwiazdy i planety w promieniu kilku tysięcy lat świetlnych.[potrzebny przypis]
Gromady gwiazd[edytuj | edytuj kod]
W pobliżu mgławicy znajduje się spora liczba gromad gwiazdowych. Większość jest prawdopodobnie obiektami pierwszego planu, leżącymi przed mgławicą. W samej mgławicy z całą pewnością znajdują się dwie gromady: Trumpler 14 i Trumpler 16. Gwiazda Eta Carinae należy do gromady Trumpler 16, nazywanej też Gromadą Eta Carinae.
-
Mgławica Eta Carinae (OALM, Montevideo, Urugwaj)
-
Obiekty astronomiczne w NGC 3372, zasięg gromad gwiazd zaznaczono błękitnymi owalami
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia Wszechświat, PWN, 2006, ISBN 978-83-01-14848-5.
- Robert Gendler, Niebo, Carta Blanca, 2007, ISBN 978-83-60887-00-4.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Richard Powell: NGC 3372 – Mgławica Eta Carinae. [w:] Atlas Wszechświata [on-line]. [dostęp 2015-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-13)].
- Mgławica Carina w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia Ciemne obłoki w NGC 3372
- Mgławica Carina w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia Dziurka od Klucza
- Mgławica Carina w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia Góry pyłu w Mgławicy Kila
- Mgławica w powiększeniu
- Mgławica Carina w bazie SIMBAD (ang.)