Mgławica Carina
 Mgławica Carina w całości (ESO) | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia |
1751 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ | |
| Rektascensja |
10h 45m 08,5s |
| Deklinacja |
–59° 52′ 04″ |
| Odległość | |
| Jasność pozorna mgławicy | |
| Rozmiary kątowe |
120' × 120'[1] |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary |
260 ly |
| Alternatywne oznaczenia | |
| Mgławica Kila, NGC 3372, ESO 128-EN013, GC 2197 | |
Mgławica Carina (również NGC 3372) – mgławica emisyjna i obszar H II znajdujący się w gwiazdozbiorze Kila. Została odkryta w 1751 roku przez Nicolasa Louisa de Lacaille, który obserwował ją z Afryki Południowej. Mgławica ta znajduje się w odległości około 7500 lat świetlnych od Ziemi w ramieniu Strzelca, a jej rozmiary są szacowane na 260 lat świetlnych.
Mgławica Carina jest jedną z największych i najjaśniejszych odkrytych mgławic. Jeśli uwzględnić jej słabsze zewnętrzne filary rozciąga się na 300 lat świetlnych. Pył i gaz mgławicy są rozgrzewane przez znajdujące się w jej centrum młode gwiazdy. Należą do nich najcięższe znane gwiazdy typu widmowego O3, odkryte po raz pierwszy właśnie w tej mgławicy. Jest to również najbliższy Ziemi obszar zawierający gwiazdy tego typu widmowego. Wewnątrz mgławicy znajdują się również 3 gwiazdy Wolfa-Rayeta o typie widmowym WN. Prawdopodobnie gwiazdy te wyewoluowały z gwiazd typu O3 o bardzo dużych prędkościach wyrzucania masy.
Obserwacje wykonane w podczerwieni wykazały, że różne części mgławicy poruszają się w różnych kierunkach z prędkościami dochodzącymi do 230 km/s. Zderzenia obłoków molekularnych poruszających się z tak dużymi prędkościami rozgrzewają materię do wysokiej temperatury. Powoduje to, że materia zaczyna emitować wysokoenergetyczne promieniowanie rentgenowskie, a cała mgławica staje się rozciągniętym źródłem tego promieniowania. Prawdopodobnie ruch obłoków molekularnych jest wywołany potężnymi wiatrami gwiazdowymi masywnych gwiazd, bombardujących okoliczną materię i nadających jej duże prędkości.
Eta Carinae
Jednym z najlepiej znanych szczegółów NGC 3372 jest błękitny nadolbrzym gwiazda Eta Carinae. Jest to centralna gwiazda jonizująca wielki obszar H II. Znajduje się ona we fragmencie mgławicy nazywanym Dziurką od Klucza. Masa tej gwiazdy wynosi około 100-150 mas Słońca, a świeci ona osiągając jasność 5 milionów Słońc. Jest to jedna z najbardziej masywnych znanych gwiazd. Jej masa dochodzi do teoretycznych granic masy osiąganej przez gwiazdy. W ciągu zaledwie 6 sekund wydziela taką ilość energii jak Słońce w ciągu całego roku. Wiatr gwiezdny pochodzący od tej gwiazdy wydmuchuje co roku masę odpowiadającą masie Jowisza. Dla porównania Słońce w tym samym czasie wydziela masę 100 miliardów razy mniejszą. Prawdopodobnie ze względu na masę tej gwiazdy w bliskiej przyszłości zakończy ona swoje życie jako supernowa. Wybuch energii tego rzędu prawdopodobnie może zniszczyć pola gwiazd i planet w promieniu kilku tysięcy lat świetlnych od gwiazdy.
Gromady gwiazd
W pobliżu mgławicy znajduje się spora liczba gromad gwiazdowych. Większa część tych gromad to prawdopodobnie obiekty pierwszego planu, leżące przed mgławicą. W samej mgławicy z całą pewnością znajdują się dwie gromady: Trumpler 14 i Trumpler 16. Gwiazda Eta Carinae należy do gromady Trumpler 16, nazywanej też Gromadą Eta Carinae.
Przypisy
Bibliografia
- Praca zbiorowa Encyklopedia Wszechświat, Rok wydania: 2006, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, ISBN 978-83-01-14848-5
- Robert Gendler Niebo, Rok wydania: 2007, Wydawnictwo: Carta Blanca, ISBN 978-83-60887-00-4
Linki zewnętrzne
- Richard Powell: NGC 3372 – Mgławica Eta Carinae. [w:] Atlas Wszechświata [on-line]. [dostęp 2015-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-13)].
- Mgławica Carina w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia Ciemne obłoki w NGC 3372
- Mgławica Carina w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia Dziurka od Klucza
- Mgławica Carina w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia Góry pyłu w Mgławicy Kila
- Mgławica w powiększeniu
- Mgławica Carina w bazie SIMBAD (ang.)