Kropidło szafranowe

Kropidło szafranowe
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	kropidło
Gatunek	kropidło szafranowe
	Nazwa systematyczna
	Oenanthe crocata L.; Sp. pl. 1:254. 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kropidło szafranowe (Oenanthe crocata) – gatunek rośliny trującej z rodziny selerowatych (Apiaceae). Rośnie dziko w Europie (Portugalia, Hiszpania, Francja, Włochy, Belgia, Wielka Brytania i Irlandia) oraz w Maroku^[3]. Roślina zawiera m.in. cykutoksynę^{[potrzebny przypis]}.

Morfologia i ekologia

Roślina o przyjemnym, słodkim smaku i zapachu. Kwiaty drobne, białe. Wymaga miejsc podmokłych, rośnie na brzegach stawów i rzek.

Etnofarmakologia

W starożytności na Sardynii praktykowano rytualne zabójstwa – podawano ludziom, często starcom niepotrafiącym już zadbać o siebie, truciznę. Wywoływała na twarzy szeroki („sardoniczny” – od Sardynii) uśmiech, odsłaniający zęby, i paraliż twarzy. Przez długi czas naukowcy nie wiedzieli, z jakiej rośliny wytwarzano truciznę. W Universita degli Studi del Piemonte Orientale pod nadzorem chemika Giovanniego Appendino przeprowadzono badania, które wykazały, że toksyczne substancje zawarte były właśnie w Oenanthe crocata^[4]. Według naukowców nie ma wątpliwości, że herba sardonica opisywana w starożytnej literaturze medycznej jest tożsama z Oenanthe crocata. W przeciwieństwie do wielu trujących roślin O. crocata ma przyjemny, słodki smak i przyjemny zapach. Wyjaśnienie mechanizmu molekularnego potwierdza uśmiech sardoniczny (risus sardonicus) opisany przez starożytnych autorów^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
↑ James L. Reveal: Naukowcy odkryli zioło, wywołujące diaboliczny uśmiech. wp.pl. [dostęp 2009-06-09]. (pol.).
↑ G. Appendino, F. Pollastro, L. Verotta, M. Ballero i inni. Polyacetylenes from sardinian Oenanthe fistulosa: a molecular clue to risus sardonicus.. „J Nat Prod”. 72 (5), s. 962-5, May 2009. DOI: 10.1021/np8007717. PMID: 19245244. PMCID: PMC2685611.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].

[4] James L. Reveal: Naukowcy odkryli zioło, wywołujące diaboliczny uśmiech. wp.pl. [dostęp 2009-06-09]. (pol.).

[Appendino-2009-5] G. Appendino, F. Pollastro, L. Verotta, M. Ballero i inni. Polyacetylenes from sardinian Oenanthe fistulosa: a molecular clue to risus sardonicus.. „J Nat Prod”. 72 (5), s. 962-5, May 2009. DOI: 10.1021/np8007717. PMID: 19245244. PMCID: PMC2685611.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]