Orlanka (Białoruś)
51°52′25″N 23°53′50″E/51,873611 23,897222
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
225906 |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |
| 51°52′25″N 23°53′50″E/51,873611 23,897222
| |
Orlanka (hist. Irlandka[1] biał. Арлянка, Arlanka; ros. Орлянка, Orlanka) – wieś na Białorusi, w obwodzie brzeskim, w rejonie małoryckim, w sielsowiecie Hwoźnica.
Dawniej miejscowość występowała także pod nazwą Irlandka[1].
Warunki naturalne[edytuj | edytuj kod]
Orlanka położona jest przy dużym kompleksie leśnym, częściowo chronionym przez Rezerwat Krajobrazowy Polesie Nadbużańskie, którego granice przebiegają nieopodal wsi.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1802 roku Jan O’Byrn kupił od Michała Orzeszki dwa sąsiadujące ze sobą folwarki Hwoździca i Brodiatyń w ówczesnym powiecie (ujeździe) brzeskim[2]. Posiadłość zwana Irlandką stałą się od tego czasu gniazdem rodziny d’Obyrnów, wywodzącej się z irlandzkiego klanu O’Byrne[3]. Sama nazwa Irlandki nawiązywała do Irlandii, z której pochodził ród[1].
Dnia 4 stycznia 1839 roku w Irlandce urodził się przyszły powstaniec styczniowy i inżynier – Tytus O’Byrn[1]. W rękach jego rodziny miejscowość przebywała jeszcze do około 1850 roku, ponieważ w okolicach tej daty zakupił ją Antoni Jaskłowski, również powstaniec styczniowy, za co został zesłany na Syberię[2].
W międzyczasie wieś musiała ponownie zmienić właścicieli, gdyż już w 1863 roku należała ona do kolejnego powstańca styczniowego, Edwarda Wysockiego. W 1864 r. został pozbawiony praw państwowych przez rosyjski sąd, a jego majątek skonfiskowano na rzecz rosyjskiego skarbu państwa. Sam Edward również został zesłany na Syberię[4].
_on_a_map_from_1874.jpg)
W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego z 1900 roku, wieś figurowała pod nazwami Irlandka i Irlanka-Bodziatyn. Były to wówczas dobra ziemskie, należące do kilku właścicieli, których powierzchnia wynosiła 2127 dz. (ok. 2300 ha.), z czego 487 dz. stanowiły lasy, a 662 dz. – nieużytki[5][6].
W dwudziestoleciu międzywojennym leżała w Polsce, w województwie poleskim, w powiecie brzeskim, w gminie Miedna[7]. Po II wojnie światowej w granicach Związku Sowieckiego. Od 1991 w niepodległej Białorusi.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Gmerek 2020 ↓, s. 68.
- ↑ a b Gmerek 2019 ↓, s. 151.
- ↑ Byrne of Fallowberg, [w:] Daniel Byrne-Rothwell, The Byrnes and the O’Byrnes. Vol. 2: A Social History of the Clan, 2010, s. 337–341, ISBN 978-1-904817-04-8, OCLC 667990581 [dostęp 2022-02-11].
- ↑ rosgenea.ru ↓.
- ↑ Chlebowski 1900 ↓, s. 613.
- ↑ polesie.org ↓.
- ↑ Baza Miejscowości Kresowych. [dostęp 2022-01-07]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Orlanka na mapie WIG
- Дзяржаўнага цэнтра картографа-геадэзічных матэрыялаў і даных Рэспублікі Беларусь. [dostęp 2022-01-07]. (ros.).
- Bronisław Chlebowski (red.), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Józef Krzywicki, t. XV, Warszawa: Druk "Wieku" Nowy-Świat, 1900, s. 613 [dostęp 2023-08-03] (pol.).
- Katarzyna Gmerek, Follow Me Up to Warsaw, [w:] Eastern European Perspectives on Celtic Studies, 2019, s. 151, ISBN 1-5275-0581-2, ISBN 978-1-5275-0581-0 (pol.).
- Katarzyna Gmerek, Tytus O’Byrn z Irlandki, powstaniec 1863 roku, w: The Irish Polish Society Yearbook, [w:] Rocznik Towarzystwa Irlandzko-Polskiego, t. VII, 2020, ISBN 978-83-8158-737-2, ISBN 978-838158-738-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Powstaniec z Irlandki. polesie.org. [dostęp 2023-09-03]. (pol.).
- Nazwisko Wysocki. rosgenea.ru. [dostęp 2023-09-03]. (pol.).