Osa (rzeka)
Osa na północ od Grudziądza | |
Kontynent | |
---|---|
Państwo | |
Rzeka | |
Długość | 96,2 km |
Powierzchnia zlewni |
1594,5 km² |
Średni przepływ |
2,5 m³/s na granicy województw |
Źródło | |
Miejsce | jezioro Osa, na pn. od Iławy |
Wysokość |
108,9 m n.p.m. |
Współrzędne | |
Ujście | |
Recypient | Wisła |
Miejsce |
w Kotlinie Grudziądzkiej, we wsi Zakurzewo |
Wysokość |
18 m n.p.m. |
Współrzędne | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego | |
Położenie na mapie Polski |
Osa (także pol. i niem. Ossa) – rzeka II rzędu w północnej Polsce o długości 96,2 km i dorzeczu 1594,5 km², prawy dopływ dolnej Wisły. Wypływa na Pojezierzu Iławskim z jeziora Perkun i kieruje się na południe, przepływa przez jeziora: Osa, Gardzień, Szymbarskie, Ząbrowskie, Popówko, Trupel i Płowęż, uchodzi do Wisły koło Zakurzewa, na północ od Grudziądza. Przy ujściu na wysokim wzgórzu (68,1 m n.p.m.) tuż przy skarpie wiślanej, od północy i wschodu opływa cytadelę grudziądzką[1].
W okolicach Grudziądza charakterystyczne dla Osy są cofki.
Zlewnia jest posiada zróżnicowaną rzeźbę terenu, charakteryzuje się gęstą siecią hydrologiczną i występowaniem wielu jezior. Zlewnia jest głównie zbudowana z glin zwałowych i piasków sandrowych. W podmokłych obniżeniach terenu występują torfy. Większość zlewni zajmują gleby brunatne wyługowane, a w niewielkich płatach gleby brunatne właściwe, bielicowe i hydrogeniczne. Pod względem struktury użytkowania gruntu 50% stanowią lasy, pozostała część to głównie grunty rolne[1].
Osa w 2003 roku na prawie całej swojej długości prowadziła wody pozaklasowe[1].
Rzeka była wzmiankowana już w 1222 r. jako północna granica ziemi chełmińskiej, będąc tym samym granicą między ówczesnym Mazowszem i Prusami. W latach 1920-1939 jej środkowym odcinkiem biegła granica Polski i Prus Wschodnich.
Ochrona przyrody
Osa wraz z nurtem przepływa przez następujące formy ochrony[2]:
- Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego
- Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierza Iławskiego
- Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Goryńskiego
- Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Osy i Gardęgi
- Rezerwat przyrody Dolina Osy
- Obszar Chronionego Krajobrazu Strefy Krawędziowej Doliny Wisły.
Miejscowości nad Osą
- Gardzień
- Szymbark
- Ząbrowo
- Zazdrość
- Czachówki
- Biskupiec
- Osówko
- Płowężek
- Mędrzyce
- Świecie nad Osą
- Słupski Młyn
- Rogóźno-Zamek
- Osiedle Owczarki (Grudziądz)
- Zakurzewo
- Mózgowo
- Gałdowo
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c Program Ochrony Środowiska Gminy Iława na lata 2011–2014 z perspektywą na lata 2015– 2018. bip.warmia.mazury.pl, 29 grudnia 2011. s. 128. [dostęp 2013-11-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-02)].
- ↑ Geoserwis GDOŚ. [dostęp 29-11-2013].