Ozdobnik grzywiasty
| Lophorina superba niedda[1] | |||
| Mayr, 1930 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | |||
| Podgatunek |
ozdobnik grzywiasty | ||
| Synonimy | |||
| |||
Ozdobnik grzywiasty[2] (Lophorina superba niedda) – podgatunek ozdobnika lirogłowego, ptaka z rodziny cudowronek (Paradisaeidae), występujący na półwyspie Ptasia Głowa na Nowej Gwinei. Takson o niepewnej pozycji systematycznej, przez część systematyków podnoszony do rangi gatunku.
Historycznie ozdobnik lirogłowy (L. superba) zwykle uznawany był za jedynego przedstawiciela rodzaju Lophorina, a ozdobnika grzywiastego uznawano za jeden z kilku jego podgatunków (których najczęściej wyróżniano pięć)[3][4]. W 2016 r. metodami analizy DNA dokonano analizy pokrewieństwa pomiędzy populacjami[5], uznając za zasadne wyróżnienie trzech gatunków w obrębie rodzaju Lophorina[4], przy czym za Lophorina niedda uznano populację na półwyspie Ptasia Głowa[6] (z podgatunkami L. niedda niedda i L. niedda inopinata). Jako trzeci gatunek wyróżniono populację ze wschodu wyspy jako L. minor (ozdobnik krótkoskrzydły)[7]. Stało się to przyczyną wyprawy badawczej do Nowej Gwinei[5] przeprowadzonej w 2016 r.[5] Na ich podstawie gatunek Lophorina niedda opisali w 2018 r. Edwin Scholes i Timothy Laman[7]. Nie wszyscy systematycy popierają jednak wydzielanie tego taksonu jako odrębnego gatunku[2][8], obecnie (2020) Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) także go nie uznaje[9]. Z kolei ozdobnik krótkoskrzydły (L. minor) zyskał powszechną akceptację jako odrębny gatunek[2][10][8][11].
Ozdobnik grzywiasty odróżnia się od[6] żyjącego w lasach deszczowych Nowej Gwinei[12] gatunku ozdobnika lirogłowego rytuałem tańca godowego, śpiewem i wyglądem osobników obu płci[6]. Oba gatunki posiadają kruczoczarne pióra[12], pochłaniające niemal całe promieniowanie świetlne (jedno z najczarniejszych ubarwień na Ziemi)[13], i jaskrawe, turkusowe ubarwienie podgardla[12]. Gatunki różnią się m.in. tym, że w czasie tańca godowego samce nowego gatunku układają pióra w kształt półksiężyca, a nie owalu, różni się także kształt, w jaki układają się błękitne pióra z klatki piersiowej[5]. Ponadto samiec Lophorina niedda w trakcie tańca nie podskakuje[5], a jedynie porusza się po półokręgu[13]. Jednocześnie oba gatunki prezentują się samicy w ten sposób, że widoczne są jedynie błękitne elementy upierzenia na klatce piersiowej i wokół oczu na tle ciemnoczarnego upierzenia. Co więcej, ozdobniki lirogłowe mają głośny i skrzekliwy śpiew, a Lophorina niedda wydają dźwięczny głos i tę ostatnią różnicę zaobserwowano po raz pierwszy jeszcze w 2009 r.[13], jednak szczegółowo opisano dopiero w 2018 r.[7]
Spośród trzech gatunków tego rodzaju Lophorina niedda jest najbardziej fenotypowo odrębny i w czasie badań nad gatunkiem w 2016 r. potwierdzono, że różnice w upierzeniu wpływają na odmienności w zachowaniach godowych. Jednocześnie najbardziej odrębny genetycznie jest gatunek L. minor[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lophorina superba niedda, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Paradisaeidae Vigors, 1825 - cudowronki - Birds of paradise (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-15].
- ↑ Superb Bird-of-paradise (Lophorina superba). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-09)]. (ang.).
- ↑ a b Martin Irestedt i inni, Phylogeny, biogeography and taxonomic consequences in a bird-of-paradise species complex, Lophorina–Ptiloris (Aves: Paradisaeidae), „Zoological Journal of the Linnean Society”, 181 (2), 2017, s. 439–470, DOI: 10.1093/zoolinnean/zlx004, ISSN 0024-4082 [dostęp 2020-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-01] (ang.).
- ↑ a b c d e New Vogelkop Superb Bird-Of-Paradise Changes Up the Old Song and Dance [online], All About Birds, 13 czerwca 2018 [dostęp 2020-05-10] (ang.).
- ↑ a b c Vogelkop Superb Bird-of-Paradise Confirmed as New Species [online], Breaking Science News | Sci-News.com, 18 kwietnia 2018 [dostęp 2020-05-10] (ang.).
- ↑ a b c d Edwin Scholes, Timothy G. Laman, Distinctive courtship phenotype of the Vogelkop Superb Bird-of-Paradise Lophorina niedda Mayr, 1930 confirms new species status, „PeerJ”, 6, 2018, e4621, DOI: 10.7717/peerj.4621, ISSN 2167-8359 [dostęp 2020-05-10] (ang.).
- ↑ a b Elliott, Andy & Collar, Nigel & Bruce, Murray & Kirwan, Guy. The nomenclature of Lophorina (Aves: Paradisaeidae), with remarks on the type and type locality of L. superba. „Zootaxa”. 4732, s. 57–78, 2020. DOI: 10.11646/zootaxa.4732.1.2. (ang.).
- ↑ wynik wyszukiwania: Lophorina. [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [on-line]. [dostęp 2020-12-15]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Crows, mudnesters, birds-of-paradise. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-15]. (ang.).
- ↑ BirdLife International, Lophorina minor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-3 [dostęp 2020-12-15] (ang.).
- ↑ a b c Nowy gatunek. Ptak o piórach niczym z Vantablacku, które pochłaniają 99,95% światła [online], Dobre Wiadomości, 8 maja 2020 [dostęp 2020-05-10] (pol.).
- ↑ a b c New Bird of Paradise Species Has Smooth Dance Moves [online], National Geographic News, 18 kwietnia 2018 [dostęp 2020-05-10] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).