Płytka humeralna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skleryty skrzydłowe. tg: tegula, Humeral plate: płytka humeralna, First Axillary: pierwszy skleryt aksillarny, Second Axillary: drugi skleryt aksillarny, Third Axillary: trzeci skleryt aksillarny, Fourth Axillary: czwarty skleryt aksillarny, bf: bazalny fałd skrzydła, Proximal plate: przednia płytka medialna, Distal plate: tylna płytka medialna, ANP: przedni wyrostek notalny tergitu, PNP: tylny wyrostek notalny tergitu, axillary cord: costula tendinis, Vannus: pole analne, C: żyłka kostalna, Sc: żyłka subkostalna, R: żyłka radialna, M: żyłka medialna, Cu: żyłka kubitalna, PCu: żyłka postkubitalna, A: żyłki analne, JA: żyłki jugalne.
Zbliżenie na grzbietową stronę skrzydłotułowia ważki Orthetrum caledonicum. Eps2: episternit śródtułowia, N2: śródplecze, PN2: zatarcza śródtułowia, N3: zaplecze, PN2: zatarcza zatułowia, HP1 i HP2 – płytki humeralne przedniego i tylnego skrzydła, AxP1 i AxP2płytki aksillalne przedniego i tylnego skrzydła, M: membranula, C: żyłka kostalna, Sc: żyłka subkostalna, R+M: scalone żyłka radialna i medialna, CuP: żyłka postkubitalna, 1A: żyłka analna.

Płytka humeralna[1], skleryt barkowy[1] (ang. humeral plate, costal lobe, costal sclerite[2]) – skleryt w nasadowych częściach skrzydeł owadów uskrzydlonych.

Płytka humeralna jest sklerytem skrzydłowym położonym przed polem aksillarnym. Zwykle połączona ruchomym stawem z żyłką kostalną, choć może być od niej oddzielona błoniastym polem przedkostalnym[1][3]. U jętek płytka humeralna jest drobna, umieszczona pomiędzy główką żyłki kostalnej a płatem tergum wspierającym skrzydło[3].

U ważek płytka humeralna jest silnie rozbudowana i powiększona[1][3], co stanowi przystosowanie do mechanizmu lotu w tej grupie. Płytka ta wspiera się na przednim ramieniu słupka pleuralnego (łac. processus pleuralis fulcralis). Połączona jest stawem zawiasowym z przednią połową krawędzi tergum lub specjalnym sklerytem tegoż. Żyłka kostalna jest połączona z ową płytką dwoma stawami zawiasowymi za pośrednictwem drobnego sklerytu wstawkowego, homologicznego z płytką humeralną jętek. Takie połączenie umożliwia odchylenie w dół jedynie przedniej części skrzydła (pola kostalnego), podczas gdy jego pozostała część pozostaje podparta dzięki płytce aksillarnej i wychodzącym z niej żyłkom[3].

U owadów nowoskrzydłych płytka ta stanowi drobny skleryt umieszczony na przedniej krawędzi nasadowej części skrzydła. Jest ona połączona ruchomo z żyłką kostalną, ale nie ma bezpośredniego połączenia z tułowiem. Tę ostatnią funkcję przejmuje pierwszy skleryt aksillarny[1][3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e Ryszard Szadziewski, Przemysław Trojan: Nadgromada: owady s.l. – insecta s.l. (sześcionogi – Hexapoda). W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 61-64.
  2. I. Miko: humeral plate. [w:] Hymenoptera Anatomy Ontology Portal [on-line]. 2009-2014. [dostęp 2018-11-11].
  3. a b c d e X: The Wings. W: R. E. Snodgrass: Principles of Insect Morphology. Cornell University Press, 1935.