Patrick David Wall
 Portret P. D. Walla | |
| Data urodzenia |
25 kwietnia 1925 r. |
|---|---|
| Data śmierci |
8 sierpnia 2001 r. |
| Alma Mater |
Uniwersytet Oksfordzki |
Patrick David Wall (ur. 25 kwietnia 1925 r., zm. 8 sierpnia 2001 r.)[1] – brytyjski neurobiolog, określany jako „wiodący ekspert w dziedzinie bólu”[2], współautor bramkowej teorii bólu[3].
Wczesne życie i edukacja[edytuj | edytuj kod]
Wall urodził się w Nottingham jako syn Thomasa Walla, dyrektora oświaty w Middlesex i Ruth Cresswell[4]. Był uczniem St Paul's School w Londynie i Uniwersytetu Oksfordzkiego – studiował medycynę na Christ Church[5]. Na studiach zainteresował się pojęciem bólu. Swoje pierwsze dwie prace opublikował w czołowych czasopismach naukowych Brain i Nature w wieku 21 lat[6]. Jako student pomógł założyć British Medical Students' Journal, częściowo by promować kampanię utworzenia brytyjskiego NHS, Narodowej Służby Zdrowia[7]. Studia ukończył w 1948 r. i do tego czasu opublikował trzy artykuły w uznanych tytułach[8].
Kariera i badania[edytuj | edytuj kod]
Po ukończeniu studiów przez krótki czas leczył ocalałych z Holokaustu i uchodźców w Europie kontynentalnej[9], a następnie przeniósł się do Stanów Zjednoczonych, gdzie objął stanowisko wykładowcy w Yale School of Medicine i badał zastosowanie lobotomii w kontrolowaniu depresji[2][7].
Pracował tam do roku 1950 roku, kiedy zaproponowano mu stanowisko adiunkta na Uniwersytecie w Chicago. Potem w 1953 r. został wykładowcą na Uniwersytecie Harvarda, a w 1957 – profesorem nadzwyczajnym Massachusetts Institute of Technology. Tam poznał późniejszego wieloletniego pracownika, Ronalda Malzacka. Tytuł profesora zdobył w 1960 r[2].
W dwa lata później z inicjatywy Malzacka, napisali artykuł o bramkowej teorii bólu, opublikowany w Brain; według Walla przeczytały go jakieś trzy osoby. Po korektach i rozszerzeniach opublikowali go ponownie jako Pain Mechanisms: a new theory (Mechanizmy bólu: nowa teoria) w Science w 1965 roku, gdzie przyciągnął szerszą uwagę, głównie nacechowaną negatywnie[10]. Spojrzano nań inaczej po współpracy Walla z Billem Sweetem przy produkcji przezskórnego stymulatora nerwów. Urządzenie działało, potwierdzając opisaną teorię, a Wall zyskał uznanie[10].
W 1965 roku opublikował powieść sensacyjną „TRIO - The Revolting Intellectuals' Organisation” („TRIO – Organizacja Zbuntowanych Intelektualnych”)[2].
Pełnił funkcję kierownika ds. badań naukowych przy zakładaniu Międzynarodowego Towarzystwa Badań nad Bólem w roku 1973, po czym został pierwszym redaktorem jego czasopisma medycznego Pain[9].
W 1967 wrócił do Wielkiej Brytanii w związku z groźbami ze strony CIA, że odmowa ujawnienia powiązań politycznych jego grupy badawczej może zagrozić jej finansowaniu[11] i objął stanowisko profesora anatomii na University College London[12] pod zwierzchnictwem J.Z. Younga[4]. Tam nadano mu przydomek „Pan Pat”[9]. Dzięki jego rozpoznawalności laboratoria uczelni przyciągały dużą liczbę studentów i badaczy. Wykłady Walla dobrze oceniali zarówno studenci, jak i koledzy wykładowcy[6][9].
W 1972 roku udał się do Jerozolimy, a następnie objął katedrę na Uniwersytecie Hebrajskim, gdzie wykładał przez miesięcy w roku[13][2].
Opublikował wraz z R. Melzackiem w roku 1982 The Challenge of Pain (pol. wyd. WAM 2006[14]), a rok później The Textbook of Pain, wydaną do tej pory sześć razy[1]. Został wybrany członkiem Royal Society of Physicians (Królewskiego Towarzystwa Lekarzy) w 1984 r. i Towarzystwa Królewskiego – w 1989[1]. Stało się to z opóźnieniem z uwagi na jego lewicowe poglądy[10]. W tym okresie był wielokrotnie nominowany do Nagrody Nobla[2]. Otrzymał Medal Sherringtona Royal Society of Medicine (Królewskiego Towarzystwa Medycznego) w 1988 r.[4]. W 1992 wybrano go na członka Royal Society of Anaesthesiologists (Królewskiego Towarzystwa Anestezjologów)[6].
W tym samym roku przeszedł na emeryturę i kontynuował badania eksperymentalne w St Thomas's Hospital Medical School[7]. W 1999 roku został odznaczony Medalem Królewskim „w uznaniu jego zasadniczego wkładu w naszą wiedzę o układzie somatosensorycznym, a zwłaszcza o mechanizmach bólu”[15].
Był konsultantem ubiegającej się o tytuł doktora neurobiolog Marii Fitzgerald[16].
Wyniki niektórych badań Walla zostały opisane w wydanej w Polsce książce Świat zmysłów autorstwa Vitusa Dröschera (Wiedza Powszechna 1971, tł. Bożena Witkowska).
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Trzykrotnie żonaty. Najpierw z artystką i poetką Betty Tucker – od 10 sierpnia 1950 r[4]. do 1973 r[2]. Następnie z jerozolimską artystką Verą Ronnen, od 26 sierpnia 1976 r.[4]. 6 maja 1999 poślubił Mary McLellan[2].
Był nałogowym palaczem. W wolnych chwilach prowadził obserwacje ptaków. Unikał rozmów o życiu osobistym, poza poglądami politycznymi – był zagorzałym lewicowcem. Założył wiele organizacji wspierających cele różnej maści[6].
W 1996 roku zasłabł na wakacjach w Cork. Zdiagnozowano u niego wówczas raka prostaty. Po leczeniu nastąpiła remisja, która utrzymywała się przez pięć lat. W 2001 r.. 8 sierpnia, sześć dni po operacji nerek, Well wypisał się ze szpitala i zmarł w domu tego samego dnia[2]. Chorując, opublikował książkę Pain: The Science of Suffering. Jego ciało poddano sekcji[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Maria Fitzgerald, Patrick David Wall. 5 April 1925—8 August 2001, „Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society”, 72, 2022, s. 371–388, DOI: 10.1098/rsbm.2021.0014, ISSN 0080-4606 [dostęp 2024-02-11] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Professor Patrick Wall - Obituaries, News - The Independent [online], web.archive.org, 9 lutego 2010 [dostęp 2024-02-11] [zarchiwizowane z adresu 2010-02-09].
- ↑ J Roger Maltby: Notable names in anaesthesia. RSM Press, 2002. ISBN 1-85315-512-8.
- ↑ a b c d e Wall, Patrick David [Pat] (1925–2001), neuroscientist, Oxford Dictionary of National Biography, DOI: 10.1093/ref:odnb/76148 [dostęp 2024-02-11] (ang.).
- ↑ Maltby (2002) s. 136
- ↑ a b c d Patrick Wall, „The Guardian”, 16 sierpnia 2001, ISSN 0261-3077 [dostęp 2024-02-11] (ang.).
- ↑ a b c Professor Patrick Wall [online], The Telegraph, 23 sierpnia 2001 [dostęp 2024-02-11] (ang.).
- ↑ Wall, Patrick David [Pat] (1925–2001), neuroscientist, Oxford Dictionary of National Biography, DOI: 10.1093/ref:odnb/76148 [dostęp 2024-02-11] (ang.).
- ↑ a b c d Center for Research on Pain [online], web.archive.org, 3 marca 2016 [dostęp 2024-02-11] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-03].
- ↑ a b c J. Petrie. James Colquhoun Petrie Patrick David Wall Sir William Ferguson Anderson Denys Elwyn Howells Ronald Herbert Jones Rubi Alexandra Koyotsu Padi William Patrick Reynish. „BMJ”. 323 (7313), s. 636, 2001. DOI: 10.1136/bmj.323.7313.636.
- ↑ Pat Wall. [dostęp 2008-11-17].
- ↑ Maltby (2002) p. 137
- ↑ THE LIFE AND SCIENCE OF PATRICK DAVID WALL 1925–2001. [dostęp 2018-07-21].
- ↑ nota wydawcy [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2024-02-11].
- ↑ Royal Medal recent winners. [dostęp 2008-11-17].
- ↑ British Library EThOS: The sensitization of cutaneous nociceptors. [online], web.archive.org, 16 sierpnia 2022 [dostęp 2024-02-11] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-16].