Phragmidium potentillae
Pomarańczowe uredinia na liściach pięciornika | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
Phragmidium potentillae |
Nazwa systematyczna | |
Phragmidium potentillae (Pers.) P. Karst. Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 31: 49 (1878) |
Phragmidium potentillae (Pers.) P. Karst. – gatunek grzybów z rodziny Phragmidiaceae[1]. Grzyb mikroskopijny porażający rośliny z rodzaju pięciornik (Potentilla)[2]. Wywołuje u nich chorobę zwaną rdzą[3].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phragmidium, Phragmidiaceae, Pucciniales, Incertae sedis, Pucciniomycetes, Pucciniomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Persoon nadając mu nazwę Puccinia potentillae. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1878 r. Petter Karsten, przenosząc go do rodzaju Phragmidium[1].
- Aregma triarticulatum Berk. & M.A. Curtis 1874
- Phragmidium potentillae (Pers.) P. Karst. 1878 subsp. potentillae
- Phragmidium potentillae subsp. supinum Tranzschel
- Phragmidium potentillae var. alchemillae Ferraris
- Phragmidium potentillae var. durangense J.F. Hennen & Cummins 1973
- Phragmidium potentillae var. major Szakien 1927
- Phragmidium potentillae (Pers.) P. Karst. 1878 var. potentillae
- Phragmidium supinum (Tranzschel) Azbukina 1974
- Phragmidium triarticulatum (Berk. & M.A. Curtis) Farl. 1876
- Puccinia potentillae Pers. 1801
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Nie obserwowano pyknidiów. Ecja występują głównie na górnej stronie liści. Są jasnożółte, z kilkoma cienkimi, maczugowatymi wstawkami, lub bez wstawek. Ecjospory o rozmiarach (18-) 20-29 (-30,5) × (15-) 16,5-22 (-23) m. Mają ściany o grubości 0,7-1,8 μm, przezroczyste i bezbarwne (hialinowe), pokryte ostrymi, stożkowatymi kolcami o średnicy 0,5-0,8 (-1,0) μm i wysokości (1,0-) 1,2-3,2 (-4,5) μm. Pory roztkowe zazwyczaj słabo widoczne, rozproszone, zazwyczaj w liczbie 6-8. Uredinia na dolnej stronie liści, żółte, blaknące do koloru śmietany, na obrzeżach z maczugowatymi, cienkościennymi wstawkami. Mają średnicę 8-15 μm, czasami występują obficie, ale często są nieliczne, lub nie występują. Urediniospory (18-) 19,5-28 (-30) (-33) × (15-) 16-21.5 (-23) μm, o ścianach grubości (0.5-), 0,6-1,0 (-1,2) (- 1,5) μm, bezbarwnych, pokrytych kolcami o szerokości 0,4-0,7 (-0,8) μm i wysokości (1,0-) 1,2-3,5 (-4,5) μm. Pory rostkowe rozproszone, w liczbie kilku, ale przeważnie trudne do zaobserwowania. Czarne, poduszkowate telia występują na dolnej stronie liści, czasami także na ogonkach liściowych. Teliospory 3-4 komórkowe, o rozmiarach (17-) (32-) 43-85 (-92) (-103) × 20-29 (-30,5) μm, nieznacznie zwężone na septach. Mają ściany o grubości 1,5-2,3 μm, najcieńsze przy nasadzie. Rzadko posiadają krótki szczytowy dzióbek o długości do 4,5 μm. Ściana zewnętrzna całkowicie gładka o barwie od żółtej do żółtobrązowej. Pory rostkowe w liczbie 2-3 na końcowych komórkach, (2) 3-4 w komórkach środkowych. Trzonki hialinowe, o długości 80-170 (-205) μm, mocne, czasami rozszerzone w dolnej części, często z delikatnymi, pierścieniowatymi rowkami w dolnej połowie[5].
Phragmidium potentillae jest rdzą jednodomową o niepełnym cyklu rozwojowym (brak pyknidiów). Rzadko tylko pojawiające się ecja wskazują na tendencję do dalszej redukcji tego cyklu[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Na półkuli północnej jest szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej, Europie i Azji, na półkuli południowej potwierdzono występowanie tego gatunku tylko w Australii[6].
Stwierdzono występowanie na: Potentilla alchemilloides, anglica, argentea, argyrophylla, aucheriana, aurea i subsp. chrysocraspeda, brauniana, carniolica, caulescens, caulescens, cinerea, × cornazii, crantzii, detommasii, erecta, grandiflora, heptaphylla, hirta, humifusa, inclinata, intermedia, leucopolitana, longifolia, micrantha, montana, multifida, nivea, norvegica, patula, pedata , pensylvanica, pusilla, recta i subsp. obscura, reptans, speciosa, tabernaemontani, thuringiaca[2].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Rdzę u gatunków z rodzaju pięciornik wywołuje także inny gatunek grzyba mikroskopijnego – Frommeella tormentillae, również należący do rodziny Phragmidiaceae. Analizy filogenetyczne wykazały pokrewieństwo Phragmidium potentillae i obydwu gatunków rodzaju Frommeella (należą one do tego samego kladu)[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2016-05-20]. (ang.).
- ↑ a b Plant Parasites of Europe. [dostęp 2018-08-24].
- ↑ Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2015-03-30]. (ang.).
- ↑ a b Mycobank. Phragmidium potentillae. [dostęp 2018-08-24].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-05-20].
- ↑ Yun HY, Minnis AM, Kim YH, Castlebury LA, Aime MC. The rust genus Frommeella revisited: a later synonym of Phragmidium after all. Mycologia. 2011 Nov-Dec;103(6):1451-63. doi: 10.3852/11-120. Epub 2011 Aug 9