Pierwiastki rodzime

Bryłki złota jako przykład metalu rodzimego

Siarka pochodząca z Machowa jest przykładem niemetalu rodzimego

Pierwiastki rodzime – występujące w przyrodzie minerały o budowie jednorodnej, składające się z atomów tego samego pierwiastka. Pierwiastki uznaje się za tym szlachetniejsze, im mniejszą wykazują skłonność do tworzenia związków chemicznych (aktywność chemiczną). Im pierwiastek szlachetniejszy, a więc bierniejszy chemicznie, tym większe jest prawdopodobieństwo, że występuje w stanie czystym. Od tej reguły są jednak wyjątki, gdyż węgiel czy siarka, które są stosunkowo reaktywne, również występują w stanie wolnym w skorupie ziemskiej.

W postaci rodzimej występuje w przyrodzie tylko 30 pierwiastków. Dzielą się one na metale (np. miedź, złoto i srebro) oraz niemetale i półmetale (np. siarka, krzem i węgiel; ten ostatni występuje pod postacią grafitu i diamentu). Pierwiastki rodzime mają znikomy udział w budowie skorupy ziemskiej.

Metale wykazują właściwości przewodzenia prądu elektrycznego ponadto są nieprzeźroczyste, kowalne i nie wykazują łupliwości. Wypolerowane i na świeżym przełamie dają silny połysk. Metale szlachetne, takie jak złoto, dzięki swojej odporności i dużej gęstości, koncentrują się w skałach osadowych.

Część niemetali i półmetali wykazuje wyraźną łupliwość i są kruche. Ich nagromadzenia powstać mogą np. za sprawą rozkładu pierwotnych rud w czapie żelaznej. Jako produkt wyziewów wulkanicznych w fumarolach odkłada się siarka.

Bibliografia

• Olaf Medenbach, Ulrike Medenbach: Atlas minerałów. Wydawnictwo RM, s. 14.