Pierwiosnek lepki

Pierwiosnek lepki
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	wrzosowce
Rodzina	pierwiosnkowate
Rodzaj	pierwiosnek
Gatunek	pierwiosnek lepki
	Nazwa systematyczna
	Primula glutinosa Wulfen; Fl. Austriac. 5: 41 1778
Synonimy
	Aretia glutinosa (Wulfen) Link; Auricula glutinosa (Wulfen) Spach; Auricula-ursi glutinosa (Wulfen) Soják;
	Aretia glutinosa (Wulfen) Link; Auricula glutinosa (Wulfen) Spach; Auricula-ursi glutinosa (Wulfen) Soják;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pierwiosnek lepki, pierwiosnka lepka (Primula glutinosa Wulfen) – gatunek rośliny z rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae Vent.). Występuje naturalnie we wschodniej części Alp Centralnych. Jest rzadko spotykany^[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Bylina dorastająca do 2–10 cm wysokości. Często rozrasta się na podłożu jak murawa^[4].
Liście: Wszystkie liście w dotyku bywają lepkie. Są podłużnego kształtu, zwężające się u nasady. Mają do 6 cm długości. Osadzone są na krótkim ogonku liściowym. Zebrane są w odziomkową rozetę. Brzegi liści są drobno ząbkowane, głównie przy wierzchołku^[4].
Kwiaty: W czasie kwitnienia wyrasta głąbik o wysokości około 10 cm. Na jego szczycie rozwija się kilka kwiatów w gęsto zebrany kwiatostan w kształcie baldaszka. Pojedynczy kwiat ma średnicę 1–1,5 cm. Złożony jest z 5 zrośniętych u podstawy płatków. Płatki mają najczęściej lilioworóżową barwę. Mają sercowato wcięty kształt. W gardzieli korony kwiatu występuje ciemny pierścień^[4].
Gatunki podobne: Roślina jest podobna do pierwiosnka Hallera (Primula halleri), który również znajduje się pod ochroną. Odróżnia się wyższym głąbikiem, który osiąga wysokość do 25 cm. Liście od spodu bywają zabarwione na żółtawy kolor^[4].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Kwitnie od lipca do sierpnia. Występuje na piargach oraz luźnych murawach górskich. Preferuje wilgotne podłoże, ubogie w wapń. Występuje na wysokości od 1800 do 3000 m n.p.m.^[4]

Gatunek ten w krajach alpejskich znajduje się pod ochroną prawną. Ze względu na to, że pozostaje długo pod pokrywą śnieżną, znacznie później od innych pierwiosnek wypuszcza pędy, jak i również później kwitnie^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).
↑ ^a ^b Primula glutinosa Wulfen. The Plant List. [dostęp 2015-07-07]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Wolfgang Hensel: Rośliny Alp. Rozpoznać – Podziwiać – Chronić. Warszawa: Bauer-Weltbild Media, 2001, s. 33. ISBN 83-88729-72-1. (pol.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).

[tpl-3] Primula glutinosa Wulfen. The Plant List. [dostęp 2015-07-07]. (ang.).

[ra-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Wolfgang Hensel: Rośliny Alp. Rozpoznać – Podziwiać – Chronić. Warszawa: Bauer-Weltbild Media, 2001, s. 33. ISBN 83-88729-72-1. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]