Pułk Północnoingermanlandzki

Pułk Północno-Ingermanlandzki (ros. Северо-Ингерманландский полк) – ochotnicza jednostka wojskowa Republiki Północnej Ingrii podczas wojny domowej w Rosji

Wiosną 1919 r. w rosyjskiej części Ingrii (Ingermanlandii) miały miejsce masowe represje wobec miejscowej ludności. Sytuację pogorszyła mobilizacja do wojsk bolszewickich. Wielu ludzi z rodzinami uciekło do Finlandii. Natomiast mieszkańcy 5 wiosek Autio, Pusanmiaki, Tikanmiaki, Uusikliuja i Wanhakliuja w poł. czerwca rozpoczęli powstanie antybolszewickie. Zorganizowano oddział samoobrony na czele z Jukka Tirranenem (b. podoficerem carskim) i jego bratem. 9 lipca we wsi Sosnowo (fiń. Rautu) na zebraniu ingermanlandzkich uchodźców został wybrany Tymczasowy Komitet Północnej Ingrii, który ogłosił niezawisłość Ingermanlandii. Fińskie władze w odpowiedzi przysłały powstańcom 500 karabinów ręcznych i 8 karabinów maszynowych. Na ich czele stanął b. podpułkownik armii carskiej z fińskim obywatelstwem Georg (Yrjö) Elfengren. Od marca 1918 r. dowodził on 1 Pułkiem Karelskim, walczącym z bolszewikami i fińskimi komunistami. 27 lipca 1919 r. przeszedł granicę, po czym zajął wsie Korkimiaki, Waksiełowo, Lembołowo, Wierchnie i Niżnije Nikuliassy. Nawiązał kontakt z powstańcami i objął ich dowództwo, przemianowując swój oddział na Pułk Północno-Ingermanlandzki. Tymczasem dowództwo bolszewickie zorganizowało kontruderzenie ze wsparciem 2 pociągów pancernych. 31 lipca siły powstańcze zostały przyparte do granicy. W sierpniu i wrześniu trwały ciężkie walki. 28 września Armia Północno-Zachodnia białych rozpoczęła jesienną ofensywę na Piotrogród, w wyniku czego oddziały bolszewickie zostały wycofane znad granicy fińskiej na linię frontu. 22 października z terytorium Finlandii zaatakowała wojska bolszewickie fińska 2 Dywizja Piechoty. Został jej podporządkowany 840-osobowy Pułk Północno-Ingermanlandzki. Uderzenie, skierowane na Toksowo - duchowe i kulturalne centrum północnej Ingermanlandii, doszło do stacji kolejowej Gruzino i jeziora Wołojarwi. Siły bolszewickie, w tym oddziały czerwonych Finów, przeprowadziły jednak kontratak, który odrzucił Ingermanlandczyków z powrotem pod granicę fińską. Tam front ustabilizował się. 2 lutego 1920 r. w Tartu został podpisany traktat pokojowy między Estończykami i bolszewikami, w wyniku którego w skład Estonii weszła część Ingermanlandii. Dowództwo estońskie rozformowało też, walczący po stronie białych, Pułk Zachodnioingermanlandzki. Podpułkownik G. Elfvengren postanowił w takiej sytuacji przeprowadzić nowe uderzenie przeciwko wojskom bolszewickim. Z Finlandii otrzymał 4 działa, z których sformował baterię artylerii. Na bazie swojego pułku zamierzał utworzyć siły zbrojne Republiki Północnej Ingermanlandii. W tym celu ustanowił odznaczenia wojskowe: Krzyż Białej Wstęgi trzech klas i Znak Uczestnika Wyzwolenia Ingrii. Powstańcy otrzymali jednolite umundurowanie. Rozpoczęto też wydawanie gazety. Wypuszczono nawet 2 serie znaczków pocztowych. Powołano sądy złożone z miejscowej ludności i żołnierzy. Fińskie władze zmusiły jednak ppłk. S. Elfvengrena do rezygnacji, w wyniku czego wyjechał do Finlandii. Na jego miejsce przyszedł oficer fińskiej armii. Północno-Ingermanlandzki Pułk został zmniejszony do wielkości batalionu i podporządkowany fińskim władzom wojskowym. Do końca 1920 r. pełnił rolę oddziału straży pogranicznej służącego na terytorium formalnie rosyjskim. Na pocz. grudnia przeszedł do Finlandii, po czym został rozformowany.

Linki zewnętrzne

Historia działań powstańczych w północnej Ingermanlandii (jęz. rosyjski)