Rezultat podprogramu
Rezultat podprogramu (wynik podprogramu, wartość zwracana przez podprogram) w programowaniu, to wartość, która zostaje wyznaczona przez podprogram i następnie przekazana do miejsca jego wywołania. Wartość przekazana przez podprogram może zostać następnie użyta w wyrażeniu do dalszego przetwarzania danych, bądź w pewnych przypadkach może zostać zignorowana (pominięta, odrzucona).
W zakresie przedmiotowego zagadnienia w językach programowania można spotkać różne rozwiązania, przy czym można wyodrębnić grupę typowych, najczęściej spotykanych zasad:
- brak możliwości przekazania rezultatu z podprogramu (a więc wymiana danych między podprogramem a otoczeniem musi odbywać się za pomocą innych konstrukcji programistycznych, np. zmiennych globalnych – m.in. wczesne wersje języka BASIC[a][1][2], stosu – m.in. Forth[3][4], i inne rozwiązania),
- udostępnianie przez podprogram rezultatu:
Jak wyżej zaznaczono rezultat podprogramu może zostać użyty bądź odrzucony, przy czym istnieją języki programowania, w których:
- istnieje standardowo możliwość pominięcia wartości zawracanej przez podprogram – m.in. język C[9][10][11] i inne,
- nie ma możliwości pominięcia wartości zawracanej przez podprogram – m.in. język Pascal[5] i inne, choć taka możliwość bywa w kolejnych implementacjach tych języków dodawana – m.in. Turbo Pascal[6] i inne.
Udostępnienie rezultatu następuje w wyniku wyjścia z podprogramu, tj. albo na końcu bloku podprogramu, albo w wyniku wykonania instrukcji powrotu. Spośród spotykanych rozwiązań można wymienić sytuację, w której rezultat ten jest umieszczany jako odpowiednia fraza instrukcji powrotu. Tak jest np. w języku C[9][10][11] – return wyrażenie;. Innym rozwiązaniem jest traktowanie nazwy funkcji jako zmiennej lokalnej, na której można wykonywać różne działania w treści podprogramu. Następnie wykonanie instrukcji wyjścia, w której nie specyfikuje się jawnie wartości rezultatu podprogramu, skutkuje przyjęciem jako rezultatu aktualnej wartości przypisanej do zmiennej reprezentowanej przez identyfikator podprogramu. Tak jest np. w języku Pascal[5][6].
Część autorów różnych języków programowania oraz publikacji w odniesieniu do podprogramu, który zwraca rezultat, stosuje pojęcie funkcji (także pojęcie podprogramu funkcyjnego), co stanowi analogię do tego pojęcia stosowanego w matematyce, w odróżnieniu od podprogramu, który nie zwraca rezultatu, w odniesieniu do którego stosuje pojęcie procedury. Ma to w niektórych językach programowania swoje odzwierciedlenie w składni tych języków. Przykładowo w języku Pascal[5][6] i Fortran[12] stosuje się odpowiednio słowo kluczowe function, gdy podprogram zwraca wartość i procedure (Pascal[5][6]) lub SUBROUTINE (Fortran[12]), gdy nie zwraca wartości. Nie ma jednak w literaturze przedmiotu jednolitych zasad w tym względzie. W języku C[9][10][11] i pochodnych często stosuje się określenie funkcja do wszystkich podprogramów, w PL/1[7][8], czy ALGOL[13][14] – procedura, także do podprogramów zwracających wartość.
Rezultat może zostać także zwrócony przez program, do systemu operacyjnego, z którego został wywołany, w postaci kodu powrotu. Kod ten może być następnie użyty w systemie. Jest to więc rezultat zwracany przez podprogram główny, nawet jeżeli wyjście z programu nastąpiło z określonego podprogramu wewnętrznego. Przykładowo w systemie DOS i pochodnych dostęp do kodu powrotu z programu zapewnia zmienna wbudowana ERRORLEVEL.
| C[9][10][11] | Turbo Pascal[6] |
|---|---|
#include "stdio.h"
int func();
{
int a;
scanf("x=%d\n", &a);
return a;
}
void main()
{
int result;
result=func();
printf("x*2=%d\n",result*2);
/* rezultat zostanie zignorowany, a pobrana
dana nie zostanie użyta do obliczeń */
func();
/* wypisana zostanie identyczna wartość jak powyżej
gdyż nowa, pobrana dana nie została nigdzie przypisana */
printf("x*2=%d\n",result*2);
}
|
program main;
var result:integer;
function func():integer;
begin
write('x=');
readln(func)
end;
begin
result:=func;
writeln('x*2=',result*2);
{ rezultat zostanie zignorowany, a pobrana
dana nie zostanie użyta do obliczeń }
func;
{ wypisana zostanie identyczna wartość jak powyżej
gdyż nowa, pobrana dana nie została nigdzie przypisana }
writeln('x*2=',result*2);
end.
|
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ We wczesnych wersjach Basica wartości nie mogły zwracać podprogramy wywoływane instrukcją wywołania
GOSUB, możliwość taką dawały jedynie proste pseudopodprogramy (makra), definiowane w pojedynczych liniach kodu źródłowego za pomocą instrukcjiDEF FN. - ↑ We wczesnych wersjach C każdy podprogram zwracał wartość (zaszłość), w późniejszych implementacjach wprowadzono typ pusty
void, stanowiący pewien substytut dla definiowania podprogramów bez zwracanej wartości.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zbigniew Czech, Krzysztof Nałęcki, Stanisław Wołek: Programowanie w języku BASIC. Wyd. drugie uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1985. ISBN 83-204-0776-1. (pol.).
- ↑ Wacław Iszkowski: Nauka programowania w języku BASIC dla początkujących. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1987, seria: Mikrokomputery. ISBN 83-204-0834-2. (pol.).
- ↑ Jan Bielecki: Język FORTH. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1988, seria: Mikrokomputery. ISBN 83-204-0930-6. (pol.).
- ↑ Jan Ruszczyc: Poznajemy FORTH. Warszawa: SOETO, 1987, seria: Informatyka mikrokomputerowa. (pol.).
- ↑ a b c d e Michał Iglewski, Jan Madey, Stanisław Matwin: Pascal. Język wzorcowy – Pascal 360. Wyd. trzecie – zmienione. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1984, seria: Biblioteka Inżynierii Oprogramowania. ISBN 83-85060-53-7. ISSN 0867-6011. (pol.).
- ↑ a b c d e f Andrzej Marciniak: Borland Pascal 7.0. Poznań: Nakom, 1994, seria: Biblioteka Użytkownika Mikrokomputerów. ISBN 83-85060-53-7. ISSN 0867-6011. (pol.).
- ↑ a b Jan Bielecki: Rozszerzony PL/I i JCL w systemie OS/RIAD. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, seria: Biblioteka Informatyki. ISBN 83-01-06146-4. (pol.).
- ↑ a b M. I. Auguston i inni: Programowanie w języku PL/1 OS JS. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988. ISBN 83-01-07463-9. (pol.).
- ↑ a b c d e Brian W. Kernighan, Dennis M. Ritche: Język C. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1988, seria: Biblioteka Inżynierii Oprogramowania. ISBN 83-204-1067-3. (pol.).
- ↑ a b c d e Jan Bielecki: Turbo C z grafiką na IBM PC. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1990, seria: Mikrokomputery. ISBN 83-204-1101-7. (pol.).
- ↑ a b c d e Jan Bielecki: Od C do C++, programowanie obiektowe w języku C. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1990. ISBN 83-204-1332-X. (pol.).
- ↑ a b Ryszard K. Kott, Krzysztof Walczak: Programowanie w języku Fortran 77. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1991. ISBN 83-204-1362-1. (pol.).
- ↑ Joanna Jonkisz, Jan Makuch, Stanisław Starzak: Programowanie w językach Algol 60 i Fortran 1900. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Politechnika Łódzka, Ośrodek Elektronicznej Techniki Obliczeniowej, 1982, seria: Skrypty dla szkół wyższych. (pol.).
- ↑ Jan Małuszyński, Krzysztof Pisecki, A. van Wijngaarden, B.J. Mailloux, J.E.L. Peck, C.H.A. Koster, M. Sintzoff, .H. Lindsey, L.G.L.T. Meertens, R.G. Fisker, w tłumaczeniu Jana Małuszyńskiego i Krzysztofa Piseckiego: Algol 68. Wprowadzenie do języka Algol 68. Zmieniony raport o języku algorytmicznym Algol 68. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1980, seria: Informatyka. ISBN 83-204-0161-5. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michael Marcotty, Henry Ledgord, tłumaczenie: Krystyna Jerzykiewicz: W kręgu języków programowania. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1980, seria: Biblioteka Inżynierii Oprogramowania. ISBN 83-204-1342-7. (pol.).
- John E. Nicholls: Struktura języków programowania. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1980, seria: Informatyka. ISBN 83-204-0246-8. (pol.).