Solidarność Walcząca (pismo)
_1.jpg) Pierwszy numer „Solidarności Walczącej” czerwiec 1982 | |
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Pierwszy numer |
1982 |
| Ostatni numer |
1989 |
| Średni nakład |
10–28 tys. |
Solidarność Walcząca (pismo) – czasopismo podziemne wydawane we Wrocławiu w latach 1982–1990, główny organ prasowy antykomunistycznej organizacji niepodległościowej „Solidarność Walcząca”, jedno z najbardziej znaczących pism podziemnych stanu wojennego w Polsce.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Cele programowe pisma[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy numer pisma ukazał się 8 czerwca 1982 roku wraz z powstaniem organizacji „Solidarność Walcząca”. Pismo wzywało do podjęcia zdecydowanej walki z komunistyczną władzą, propagując uliczne manifestacje, a w kolejnych numerach stawiając jasno jako cel odzyskanie pełnej niepodległości. Odróżniało je to od licznych pism wydawanych przez podziemne struktury związku zawodowego NSZZ „Solidarność”, które propagowały walkę bez użycia przemocy, strajki, oraz jako główny cel – przywrócenie legalnej działalności NSZZ Solidarność[1].
Rozwój[edytuj | edytuj kod]
W latach 1982–1990 ukazało się 231 numerów „Solidarności Walczącej” o objętości zazwyczaj 4 strony w formacie A4-A5, drukowanych na ramce, powielaczu i na sicie w nakładzie 10–28 tys. egz. Stosowano podwójną numerację: roczną i ciągłą. Do nr 54 pismo było tygodnikiem, a potem dwutygodnikiem. Ponadto ukazało się 10 wydań specjalnych. Mutacje pisma ukazywały się w innych miastach Polski, w szczególności w Poznaniu, Trójmieście i Warszawie. Pismo kolportowano w całej Polsce w cenie 5-150 zł, w zależności od okresu. Poza Wrocławiem dokonywano też dodruków z dostarczonych matryc (m.in. Głogów, Polkowice, Lubin)[2].
Redakcja[edytuj | edytuj kod]
W piśmie publikowali m.in.: Kornel Morawiecki (pod własnym nazwiskiem lub jako redakcja), Andrzej Kisielewicz (ps. Jan Mak, redakcja), Maria Peisert-Kisielewicz (ps. Filip, redakcja), Jerzy Peisert (ps. Kazimierz Wandy), Paweł Falicki (ps. Piotr Kminkiewicz), Jerzy Przystawa (ps. Andrzej Łaszcz), Wojciech Myślecki (ps. Jerzy Lubicz, Andrzej Lesowski), Andrzej Zarach (ps. Mea, Ruth, a także Andrzej Lesowski), Sławomir Bugajski (ps. Alfred B. Gruba), Mateusz Morawiecki (ps. Robert Synowiecki), Antoni Lenkiewicz (A.L.), Andrzej Wiszniewski (ps. Stanisław El), Artur Adamski (ps. Miś), Andrzej Myć (ps. A. Leski)[3].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
O randze „Solidarności Walczącej” świadczy fakt, że Służba Bezpieczeństwa (SB) wydawała fałszywe wersje pisma, np. nr. 35, 118, 145, 149, 151, 170. W dniu 14 grudnia 1983 doszło do największej wpadki związanej z wydawaniem pisma w „skrzynce kontaktowej” prowadzonej przez Kazimierza Klementowskiego. SB przejęła kilka tys. egzemplarzy numeru 66. W wyniku dalszego śledztwa aresztowano ponad 40 osób i zlikwidowano kolejne skrzynki kontaktowe oraz 2 drukarnie.
W III Rzeczypospolitej[edytuj | edytuj kod]
W czerwcu 1990 pismo połączyło się z poznańską „Solidarnością Walczącą” i ukazywało się legalnie do 1994. W tym tzw. „półjawnym” okresie, głównym organizatorem wydawania pisma był Zbigniew Jagiełło, który prace redakcyjne rozpoczął jeszcze w okresie podziemnym, po aresztowaniu Kornela Morawieckiego w listopadzie 1987 roku.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 40. rocznica ukazania się pierwszego numeru pisma „Solidarność Walcząca”. IPN, 2022-06-10. [dostęp 2023-08-07].
- ↑ Dworaczek 2018 ↓, s. IPN.
- ↑ Solidarność Walcząca (Wrocław). Encyklopedia Solidarności. [dostęp 2023-08-07].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kamil Dworaczek: Solidarność Walcząca (edycja Wrocław). Opis wydawnictwa.. sw.ipn.gov.pl, 2018. [dostęp 2023-08-17].
- Solidarność Walcząca w dokumentach. T. 2 cz. 1. Materiały własne. Kamil Dworaczek, Grzegorz Waligóra (red.). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2016, s. 628. ISBN 978-83-8098-010-5.
- Łukasz Kamiński, Grzegorz Waligóra: Solidarność Walcząca. W: NSZZ Solidarność 1980-1989. Tom 2. Ruch społeczny. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 453–504. ISBN 978-83-7629-172-7.