Sophia Hayden
,_Architect_of_the_Women%27s_Building.png) Sophia G Hayden (later Bennett), Architect of the Women's Building | |
| Pełne imię i nazwisko |
Sophia Gregoria Hayden |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
3 lutego 1953 |
| Zawód, zajęcie |
architektka |
| Alma Mater |
Instytut Technologii w Massachusetts |
Sophia Hayden (ur. 17 października 1868 w Santiago w Chile, zm. 3 lutego 1953 w Winthrop w Stanach Zjednoczonych) – amerykańska architektka. Była pierwszą kobietą, która ukończyła czteroletni program z architektury[1] w Massachusetts Institute of Technology (MIT)[2][3][4].
Młodość[edytuj | edytuj kod]
Sophia Gregoria Hayden[1] urodziła się w Santiago w Chile. Jej matka, Elezena Fernandez, pochodziła z Chile, a ojciec, George Henry Hayden, był amerykańskim dentystą z Bostonu[5]. Hayden miała siostrę i dwóch braci[6]. Gdy miała 6 lat, została wysłana na osiedle Jamaica Plain na przedmieściach Bostonu, aby zamieszkać z dziadkami ze strony ojca, George'em i Sophią Haydenami. Uczęszczała do Hillside School. Podczas nauki w Liceum West Roxbury w latach 1883–1886 zainteresowała się architekturą. Po ukończeniu przez nią szkoły rodzina przeprowadziła się do Richmond w stanie Wirginia. Hayden wróciła do Bostonu na studia[1]. W 1890 ukończyła z wyróżnieniem MIT, otrzymując dyplom z architektury.
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
Sophia Hayden dzieliła pokój kreślarski z Lois Lilley Howe[7], koleżanką z MIT[8]. Na twórczość Hayden wpłynął prof. Eugène Létang[3]. Po ukończeniu studiów miała trudności ze znalezieniem pracy jako kobieta architektka. Przyjęła stanowisko nauczycielki rysunku mechanicznego w liceum w Bostonie[2].
Kariera zawodowa[edytuj | edytuj kod]
Światowa Ekspozycja Kolumbijska[edytuj | edytuj kod]
Jest najbardziej znana z zaprojektowania The Women's Building, prezentowanej na światowej wystawie kolumbijskiej w 1893. Miała wówczas zaledwie 21 lat[2]. Budynek był wówczas najważniejszym narodowym konkursem projektowym dla kobiet. Hayden oparła swój projekt na pracy dyplomowej „Renesansowe Muzeum Sztuk Pięknych”, wielkiej, dwupiętrowej budowli z pawilonami środkowymi i końcowymi, wieloma łukami, kolumnowymi tarasami i innymi klasycznymi elementami, odzwierciedlającymi jej styl architektoniczny (Beaux-Art).
Projekt Hayden zapewnił jej nagrodę główną. Została wyróżniona spośród 13 projektów kobiet architektek[1]. Otrzymała 1000 dolarów nagrody. Niektórzy architekci mężczyźni za podobne budynki dostali 10 tys. dolarów[4][9].
Podczas budowy Hayden musiała zmieniać pomysły, reagując na wymogi komitetu budowlanego kierowanego przez Berthę Palmer, która ostatecznie zwolniła Hayden z projektu[2][8]. Hayden pojawiła się na uroczystości inauguracyjnej i opublikowała relacje o wsparciu ze strony innych architektów.
Jej frustracja została ostatecznie wskazana jako przyczyna niezdolności kobiet do nadzorowania budowy, chociaż wielu architektów sympatyzowało z jej pracami i broniło jej. Budynek Hayden otrzymał nagrodę za delikatność stylu, artystyczny gust oraz genialność i elegancję wnętrza. W ciągu maksymalnie 2 lat praktycznie wszystkie budynki targów zostały zniszczone. Sfrustrowana sposobem, w jaki została potraktowana, Hayden nie pracowała już jako architekt[2].
Chociaż w 1894 Hayden zaprojektowała pomnik dla Women's Clubs in the U.S., nigdy go nie zbudowano[6].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
W 1900 poślubiła malarza, a później projektanta wnętrz Williama Blackstone Bennetta. Zamieszkali w Winthrop w stanie Massachusetts. Para nie miała dzieci. William zmarł na zapalenie płuc 11 kwietnia 1909[5].
Przez lata pracowała jako artystka. Zmarła w domu opieki w Winthrop na zapalenie płuc po udarze[2][6].
W kulturze[edytuj | edytuj kod]
- Sophia Hayden została wspomniana w powieści Erika Larsona Diabeł w białym mieście.
- W 11. odcinku pierwszego sezonu serialu Poza czasem (Timeless) rolę Sophi Hayden odegrała Katherine Cunningham[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Allaback, Sarah, 1965-, The first American women architects, Urbana,, ISBN 978-0-252-03321-6, OCLC 167518574.
- ↑ a b c d e f Joan M. Marter, The Grove encyclopedia of American art, Oxford: Oxford University Press, 2011, ISBN 978-0-19-533579-8, OCLC 540108954.
- ↑ a b Lisa B. Reitzes, Hayden, Sophia Gregoria (1868-1953), architect, American National Biography Online, Oxford University Press, luty 2000 [dostęp 2020-05-17].
- ↑ a b Margaret Moore Booker, Alana Hernandez, Hayden (Bennett), Sophia, Oxford University Press, 23 lutego 2011, ISBN 978-1-884446-05-4.
- ↑ a b Elisabeth Schimpfössl, Family History, „Oxford Scholarship Online”, 2018, DOI: 10.1093/oso/9780190677763.003.0005.
- ↑ a b c James i inni, Notable American women, 1607-1950; a biographical dictionary., Cambridge, Mass.,: Belknap Press of Harvard University Press, 1971, ISBN 0-674-62731-8, OCLC 167545.
- ↑ Hubert Howe Bancroft, The book of the fair : an historical and descriptive presentation of the world's science, art, and industry, as viewed through the Columbian exposition at Chicago in 1893, Chicago: Bancroft, 1893.
- ↑ a b Lisa B. Reitzes, Hayden, Sophia Gregoria (1868-1953), architect, American National Biography Online, Oxford University Press, luty 2000.
- ↑ Highlights from the 224th ECS Meeting, San Francisco, October 27-November 1, 2013, „Interface magazine”, 22 (4), 2013, s. 8–16, DOI: 10.1149/2.003134if, ISSN 1064-8208.
- ↑ Timeless (2016) [online], IMDb [dostęp 2021-11-06] (ang.).