Zamek w Pyzdrach: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Nie podano opisu zmian |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Zamek w Pyzdrach''' – zbudowany w [[Pyzdry|Pyzdrach]] w [[XIV wiek|XIV w.]] na polecenie [[Kazimierz Wielki|Kazimierza Wielkiego]], we wschodniej części miasta, na skarpie nad doliną rzeki [[Warta|Warty]]. W średniowieczu jeden z największych zamków polskich. Do dziś zachował się jedynie jego niewielkie pozostałości. W 1383 wraz z miastem został zdobyty w czasie [[Wojna Grzymalitów z Nałęczami|wojny domowej między Grzymalitami i Nałęczami]]. W czasie tego oblężenia odnotowano po raz pierwszy na ziemiach polskich użycie broni palnej. Na zamku jedenaście razy przebywał król Kazimierz Wielki i osiemnaście razy król [[Władysław II Jagiełło]]. W I poł. XVI w. rozebrano południowy budynek zamkowy i południową kurtynę. Przed 1628-1632 rokiem zamek został wyremontowany przez [[Adam Sędziwój Czarnkowski|Adama Sędziwoja Czarnkowskiego]] – [[Wojewodowie łęczyccy|wojewodę łęczyckiego]] i starostę pyzdrskiego. W |
'''Zamek w Pyzdrach''' – zbudowany w [[Pyzdry|Pyzdrach]] w [[XIV wiek|XIV w.]] na polecenie [[Kazimierz Wielki|Kazimierza Wielkiego]], we wschodniej części miasta, na skarpie nad doliną rzeki [[Warta|Warty]]. W średniowieczu jeden z największych zamków polskich. Do dziś zachował się jedynie jego niewielkie pozostałości. W 1383 wraz z miastem został zdobyty w czasie [[Wojna Grzymalitów z Nałęczami|wojny domowej między Grzymalitami i Nałęczami]]. W czasie tego oblężenia odnotowano po raz pierwszy na ziemiach polskich użycie broni palnej. Na zamku jedenaście razy przebywał król Kazimierz Wielki i osiemnaście razy król [[Władysław II Jagiełło]]. Często też bywał na nim król Kazimierz Jagiellończyk. Od połowy XV do 1 połowy XVI wieku, zamek stanowił [[wiano|oprawę wienną (zabezpieczenie posagu)]] polskich królowych: [[Zofia Holszańska|Zofii Holszańskiej]], [[Elżbieta Rakuszanka|Elżbiety Rakuszanki i [[Bona Sforza|Bony Sforzy]], z nadania których trzymali je królewscy starostowie. W I poł. XVI w. rozebrano południowy budynek zamkowy i południową kurtynę. Przed 1628-1632 rokiem zamek został wyremontowany przez [[Adam Sędziwój Czarnkowski|Adama Sędziwoja Czarnkowskiego]] – [[Wojewodowie łęczyccy|wojewodę łęczyckiego]] i starostę pyzdrskiego. W 1676 roku zamek został zniszczony przez pożar. Po pożarze w 1768 roku zamek został prawie całkowicie rozebrany przez [[Zabór pruski|Prusaków]] podczas budowy więzienia w miejscu wschodniego pałacu królewskiego. W miejscu domu północnego zbudowano spichlerz., a w XX w. na miejscu domu północnego i części wschodniego pałacu wybudowano [[Młyn zbożowy|młyn elektryczny]]. Po 1959 roku na miejscu domu zachodniego wybudowano parterowy magazyn zakładów włókienniczych "Dziewiarka". |
||
== Architektura == |
== Architektura == |
||
Wersja z 11:37, 22 maj 2012
 nr rej. 120 z 1 sierpnia 1968
| |
 Pozostałości zamku w Pyzdrach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Ukończenie budowy | |
Położenie na mapie Polski  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |
Zamek w Pyzdrach – zbudowany w Pyzdrach w XIV w. na polecenie Kazimierza Wielkiego, we wschodniej części miasta, na skarpie nad doliną rzeki Warty. W średniowieczu jeden z największych zamków polskich. Do dziś zachował się jedynie jego niewielkie pozostałości. W 1383 wraz z miastem został zdobyty w czasie wojny domowej między Grzymalitami i Nałęczami. W czasie tego oblężenia odnotowano po raz pierwszy na ziemiach polskich użycie broni palnej. Na zamku jedenaście razy przebywał król Kazimierz Wielki i osiemnaście razy król Władysław II Jagiełło. Często też bywał na nim król Kazimierz Jagiellończyk. Od połowy XV do 1 połowy XVI wieku, zamek stanowił oprawę wienną (zabezpieczenie posagu) polskich królowych: Zofii Holszańskiej, [[Elżbieta Rakuszanka|Elżbiety Rakuszanki i Bony Sforzy, z nadania których trzymali je królewscy starostowie. W I poł. XVI w. rozebrano południowy budynek zamkowy i południową kurtynę. Przed 1628-1632 rokiem zamek został wyremontowany przez Adama Sędziwoja Czarnkowskiego – wojewodę łęczyckiego i starostę pyzdrskiego. W 1676 roku zamek został zniszczony przez pożar. Po pożarze w 1768 roku zamek został prawie całkowicie rozebrany przez Prusaków podczas budowy więzienia w miejscu wschodniego pałacu królewskiego. W miejscu domu północnego zbudowano spichlerz., a w XX w. na miejscu domu północnego i części wschodniego pałacu wybudowano młyn elektryczny. Po 1959 roku na miejscu domu zachodniego wybudowano parterowy magazyn zakładów włókienniczych "Dziewiarka".
Architektura
Pierwotnie gotycki czworoboczny obiekt włączony w obręb murów miejskich. Zbudowany na planie prostokąta o wymiarach 49,5 x 60,5 m z czterema budynkami wokół dziedzińca. Największym był dwutraktowy pałac królewski od wchodu o wymiarach około 15,00 m (a z położonym od strony dziedzińca gankiem - 18,40 m) x 49,75 m. Dom północny oraz południowy miały około 9,50 m szerokości, przy około 34,75 m długości. Dom zachodni miał wymiary zewnętrzne około 39,25 m x około 11,00 m. Na rogach znajdowały się narożne wieżyczki, w tym wieża latrynowa pomiędzy wschodnim i północnym domem zamkowym. Od strony północno-zachodniego narożnika stała czworokątna wieża o boku ok. 10 m. Z zewnątrz mury wspierały regularne przypory. Ostatnie badania przeprowadzone w latach 2007-2009 przez archeologa Tomasza Olszackiego wskazują, że był to jeden z największych zamków powstałych w Zjednoczonym Królestwie Polskim. Z wyglądu mógł przypominać takie zamki jak Gniew, Człuchów lub zamek wysoki w Malborku.
Wykopaliska archeologiczne
- 1959 - Pracownie Konserwacji Zabytków Oddział w Poznaniu
- 1980 - Muzeum Okręgowe w Koninie, Mirosław Ciesielski i Krzysztof Jodłowski (kierownictwo Łucja Pawlicka-Nowak)
- 1981 - Muzeum Okręgowe w Koninie, Grażyna Piasecka i Andrzej Żaczek (kierownictwo Łucja Pawlicka-Nowak)
- 2007-2009 - Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego
Bibliografia
- Leszek Kajzer, Tomasz Olszacki "Zamek w Pyzdrach w świetle badań archeologiczno-architektonicznych" Fontes Archaeologici Posnanienses Vol. 47, Poznań 2011
- Tomasz Olszacki: Zapomniany zamek królewski w Pyzdrach. w: AD REM Kwartalnik Akademicki, nr 1/2010, s. 6-9
- G.Piasecka, A.Żaczek, Sprawozdanie. Archeologiczne prace wykopaliskowe w Pyzdrach woj. Konin, w okresie od 27.07.1981 do 25.08.1981, Konin 1981.
- R.M. Czerniak, I.Jagielska, Miasto lokacyjne w Pyzdrach w świetle badań archeologicznych, [w:] Archeologia powiatu wrzesińskiego, Poznań - Września 2003, s. 199-213.