Zamek w Czarnem: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 42: | Linia 42: | ||
Po [[Pokój toruński 1466|II Pokoju toruńskim]] w 1466 roku zamek został objęty przez władze polskie, w związku z czym rezydował w nim [[starosta niegrodowy]]. W połowie XVI stulecia na zamku rezydował starosta Mikołaj Konarski, który na jego terenie wybudował dwukondygnacyjny drewniany pałac, stajnię i budynki gospodarcze. Pod koniec [[XVI wiek]]u zamek został rozbudowany i umocniony poprzez budowę w północno-wschodnim boku podzamcza, bliżej narożnika zwróconego ku rzece, oktagonalną wieżę, określoną przez [[Bohdan Guerquin|Bohdana Guerquina]] jako basteja. |
Po [[Pokój toruński 1466|II Pokoju toruńskim]] w 1466 roku zamek został objęty przez władze polskie, w związku z czym rezydował w nim [[starosta niegrodowy]]. W połowie XVI stulecia na zamku rezydował starosta Mikołaj Konarski, który na jego terenie wybudował dwukondygnacyjny drewniany pałac, stajnię i budynki gospodarcze. Pod koniec [[XVI wiek]]u zamek został rozbudowany i umocniony poprzez budowę w północno-wschodnim boku podzamcza, bliżej narożnika zwróconego ku rzece, oktagonalną wieżę, określoną przez [[Bohdan Guerquin|Bohdana Guerquina]] jako basteja. |
||
Zamek broniony w [[ |
Zamek broniony w [[1626]] r. przez starostę Sapiehę przed Szwedami nie posiadał już niezbędnych walorów obronnych, w związku z czym został zdobyty. W kwietniu 1627 roku pod zamkiem [[Bitwa pod Czarnem|wojska polskie stoczyły zwycięską bitwę z wojskami szwedzkimi]], w związku z czym zamek ponownie został obsadzony przez polską załogę. |
||
W miejsce drewnianego dworu Konarskiego późniejsi polscy starostowie z rodu Sapiehów lub Wejherów (od 1695 roku) wznieśli barokowy pałac. |
W miejsce drewnianego dworu Konarskiego późniejsi polscy starostowie z rodu Sapiehów lub Wejherów (od 1695 roku) wznieśli barokowy pałac. |
Wersja z 17:37, 25 lip 2016
nr rej. A-163 z 21.02.1959 (ruina) | |
widok ogólny | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny | |
Rozpoczęcie budowy |
1395 |
Ukończenie budowy |
1403 |
Ważniejsze przebudowy |
koniec XVI wieku |
Zniszczono |
XVII wiek |
Pierwszy właściciel |
zakon krzyżacki |
Położenie na mapie Czarnego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie powiatu człuchowskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie gminy Czarne Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} |
Zamek w Czarnem – zamek pokrzyżacki znajdujący się dzisiaj w stanie ruiny. Znajduje się w mieście Czarne, nad rzeką Czernicą, w województwie pomorskim.
Zamek został wzniesiony przez Zakon krzyżacki w latach 1396-1403[1] w celu zabezpieczania traktu Człuchów-Szczecinek oraz razem z warowniami w Białym Borze i Lędyczku miał za zadanie chronić pobliską granicę z Księstwem Zachodniopomorskim. W warowni rezydował komornik krzyżacki.
Fortyfikację wybudowano na planie trapezu. Najkrótszą, 38-metrową flankę od strony nieobronnego miasta, wzmocnioną mokrą fosą, zaopatrzono w kwadratową wieżę o boku 9 m, wysuniętą na 3 m przed lico murów. Bramę umieszczono na przeciwległym krańcu wschodniego boku zamku (o długości 80 m) wzniesionego równolegle do drogi w kierunku Bytowa. W północnym narożniku zamku zachowały się relikty prostokątnej baszty otwartej ku dziedzińcowi. Nie wiadomo gdzie znajdował się główny dom zamkowy. Od północnego zachodu do zamku przylegało podzamcze otoczone murem o wymiarach 65 x 60 m, na terenie którego w XVI wieku powstało 12 domów.
W 1448 r. na zamku zatrzymał się wielki mistrz Konrad von Erlichshausen, a w 1454 r. Krzyżacy pertraktowali tutaj z księciem Erykiem I w sprawie wojsk zaciężnych.
Podczas Wojny trzynastoletniej w 1454 roku propolski Związek Pruski obronił się na zamku przed atakiem Krzyżaków przypuszczonym siłą 1500 żołnierzy najemnych, a następnie w styczniu 1455 r., kiedy obronił zamek przed 1900 żołnierzami Zakonu Krzyżackiego.
Po II Pokoju toruńskim w 1466 roku zamek został objęty przez władze polskie, w związku z czym rezydował w nim starosta niegrodowy. W połowie XVI stulecia na zamku rezydował starosta Mikołaj Konarski, który na jego terenie wybudował dwukondygnacyjny drewniany pałac, stajnię i budynki gospodarcze. Pod koniec XVI wieku zamek został rozbudowany i umocniony poprzez budowę w północno-wschodnim boku podzamcza, bliżej narożnika zwróconego ku rzece, oktagonalną wieżę, określoną przez Bohdana Guerquina jako basteja.
Zamek broniony w 1626 r. przez starostę Sapiehę przed Szwedami nie posiadał już niezbędnych walorów obronnych, w związku z czym został zdobyty. W kwietniu 1627 roku pod zamkiem wojska polskie stoczyły zwycięską bitwę z wojskami szwedzkimi, w związku z czym zamek ponownie został obsadzony przez polską załogę.
W miejsce drewnianego dworu Konarskiego późniejsi polscy starostowie z rodu Sapiehów lub Wejherów (od 1695 roku) wznieśli barokowy pałac.
Po Rozbiorach w 1830 roku władze pruskie rozebrały większość zamku. W latach 1847-1850 rodzina von Livonius na terenie dawnego pałacu wzniosła nowy neogotycki pałac, który zachował się do dzisiaj.
Północno-wschodni odcinek murów o długości 75 m został rozebrany w czasach PRL w 1961 roku[2].
Do dzisiaj zachowały się fragmenty murów obwodowych.
Bibliografia
- P. Gartkiewicz, J.Widawski, Czarne – charakterystyka układu i zabudowy zabytkowej, Warszawa, maszynopis, Urząd Konserwatorski w Koszalinie [1960]
- Bohdan Guerquin, Zamki w Polsce, 1984, s. 129.
- Leszek Kajzer, Leksykon zamków w Polsce, 2001, s. 137
- Zbigniew Radacki, Materiały Zachodniopomorskie, Nowa Seria, t. II/III, 2005/2006, z. 2, s.16-19 [http://www.radacki.de/resources/MATERIALY+ZACHODNIOPOMORSKIE+$28Radacki$29.pdf]
- P. Gartkiewicz, J.Widawski, Czarne – charakterystyka układu i zabudowy zabytkowej, Warszawa, maszynopis, Urząd Konserwatorski w Koszalinie [1960]