Klasztor Bernardynów w Słonimie: Różnice pomiędzy wersjami
53°05′30″N 25°19′14″E/53,091769 25,320550| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Klasztor bernardyński w [[Słonim]]ie został ufundowany przez Andrzeja Radwana, sekretarza królewskiego, i jego żonę Katarzynę w 1630. Początkowo na potrzeby zakonników powstał kompleks budynków drewnianych. Po dziewięciu latach rozpoczęto budowę murowanego kościoła klasztornego, zintegrowanego z systemem fortyfikacji miejskich. W 1688 i w 1750 do kościoła dostawiono kolejno dwie dodatkowe kaplice. W 1 poł. XVIII w. dokonano również całkowitego przekształcenia wystroju wnętrza świątyni, urządzając je w stylu [[rokoko]]. Także w 1 połowie XVIII wieku zastąpiono drewniane budynki mieszkalne dla zakonników dwukondygnacyjny zespół murowanych obiektów<ref name="prz">[[Grzegorz Rąkowski|G. Rąkowski]], ''Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi'', Burchard Edition, Warszawa 1997, {{ISBN|83-904446-9-0}}, s.218-219</ref>.[[Plik:Słonim, Bernardynskaja. Слонім, Бэрнардынская (V. Pikiel, 1931).jpg|thumb|Kościół i klasztor Bernardynów (Starostwo) w 1931 r.|lewo|238x238px]]W 1864 [[zabór rosyjski|władze carskie]] skasowały klasztor bernardyński, przeznaczając zabudowania mieszkalne na magazyny, a kościół klasztorny przebudowując na cerkiew Świętej Trójcy. Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]], gdy Słonim znalazł się w granicach [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]], [[akcja rewindykacji cerkwi prawosławnych w II Rzeczypospolitej|katolicy odzyskali kościół klasztorny]]. |
|||
=== Kościół === |
|||
W klasztorze w [[Dwudziestolecie międzywojenne|dwudziestoleciu międzywojennym]] działało [[Powiat słonimski (II Rzeczpospolita)|starostwo słonimskie]], następnie rozlokowano w nim internat szkolny<ref name="prz" />. |
|||
Fundacji z 1630 roku Jana Żarnowskiego i stolnikowej mozyrskiej Heleny Łukaszewiczowej i jej synów Konstantego i Hieronima. Po śmierci w 1632 roku Jana Żarnowskiego fundacją zajął się sekretarz królewski [[Andrzej Radwan]] (zapisał legat w wysokości 20 tys. złotych) wraz z żoną Katarzyną Rogalską, a w 1635 roku w testamencie na rzecz kościoła zapisał 3 tys. złotych [[Jan Stanisław Sapieha]]<ref name=":0">Materiały do dziejów sztuki sakralnej, Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa nowogródzkiego, część II tom 3 Miasto Słonim, Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, Kraków 2013, s.65-86</ref>. Kościół murowany zbudowano w latach 1639-1642 w stylu barokowym, ale stylistycznie nawiązuje jeszcze do epoki gotyku<ref name=":0" />. Zbudował go majster Szymon Tarasewicz z Nieświeża<ref name=":0" />. W 1648 roku zbudowano przy kościele kaplicę ufundowaną przez podstolego Zygmunta Przecławskiego<ref name=":0" />. W 1655 roku klasztor i kościół zniszczone zostały przez wojska moskiewskie, z których rąk zginęli kapłani Eliasz Bina i Ludwik Rosa<ref name=":0" />. Konsekracji odbudowanego kościoła dokonał w 1671 roku biskup [[Mikołaj Słupski]]. W 1750 do kościoła dostawiono od południa kaplicę fundacji Michała Śliźnia<ref name=":0" />. W 1 poł. XVIII w. dokonano również całkowitego przekształcenia wystroju wnętrza świątyni, urządzając je w stylu [[rokoko]]. [[Plik:Słonim, Bernardynskaja. Слонім, Бэрнардынская (V. Pikiel, 1931).jpg|thumb|Kościół i klasztor Bernardynów (Starostwo) w 1931 r.|lewo|238x238px]]W 1864 roku kościół klasztorny św. Trójcy władze rosyjskie zamknęły i w 1867 roku przebudowały na prawosławną cerkiew Świętej Trójcy. Podczas [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] rosyjski paroch zbiegł i opuszczone budynki przejęła armia niemiecka. Gdy Słonim znalazł się w granicach [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]], [[akcja rewindykacji cerkwi prawosławnych w II Rzeczypospolitej|katolicy odzyskali kościół klasztorny]] w 1921 roku przeznaczając na kościół szkolny. Po 1945 obiekt został po raz drugi przekazany parafii prawosławnej i od tego czasu jest nieprzerwanie czynny<ref name="prz">[[Grzegorz Rąkowski|G. Rąkowski]], ''Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi'', Burchard Edition, Warszawa 1997, {{ISBN|83-904446-9-0}}, s.218-219</ref>. W tym czasie usunięto też hełm wzniesiony przed 1939 rokiem. Podczas remontu w latach 2006-2009 zniszczono glorię z Okiem Opatrzności, figury aniołów, putta i rokokowe wazony<ref name=":0" />. W 2012 roku usunięto dotychczasowy hełm wieży kościelnej zastępując go cebulastą kopułą charakterystyczną dla rosyjskiej architektury cerkiewnej<ref name=":0" />. |
|||
=== Klasztor === |
|||
Po 1945 obiekt został po raz drugi przekazany parafii prawosławnej i od tego czasu jest nieprzerwanie czynny<ref name="prz" />. |
|||
Klasztor, początkowo drewniany, zbudowano w 1641 roku. Spaliły go wojska moskiewskie w 1655 roku. Klasztor murowany budowano etapami w latach 1733-1759<ref name=":0" />. W 1782 roku kosztem klasztoru zbudowano szpital-przytułek dla ubogich<ref name=":0" />. Od 2 połowy XVIII wieku w klasztorze istniało studium filozofii dla młodzieży zakonnej, wzmiankowane jeszcze w 1828 roku<ref name=":0" />. Biblioteka w 1818 roku liczyła 1064 książek. W 1864 [[zabór rosyjski|władze carskie]] skasowały klasztor bernardyński, przeznaczając zabudowania pod zarząd policji i prawosławnych. W klasztorze w [[Dwudziestolecie międzywojenne|dwudziestoleciu międzywojennym]] działało [[Powiat słonimski (II Rzeczpospolita)|starostwo słonimskie]], następnie rozlokowano w nim internat szkolny<ref name="prz" />. W 1928 roku dach klasztoru przykryto dachówką karpiówką<ref name=":0" />. Obecnie klasztor jest internatem szkoły medycznej. |
|||
Około 2015-2016 roku parafia prawosławna umieściła na barokowej wieży kopułę w kolorze złotym. |
|||
== Architektura == |
|||
Budynki poklasztorne wzniesione zostały w stylu [[barok]]owym, są zdobione rzędami [[pilaster|pilastrów]]. We wnętrzach przetrwała wielka sala kryta sklepieniem kolebkowym oraz oryginalne sklepienia krzyżowe lub kolebkowe w innych pomieszczeniach<ref name="prz"/>. |
Budynki poklasztorne wzniesione zostały w stylu [[barok]]owym, są zdobione rzędami [[pilaster|pilastrów]]. We wnętrzach przetrwała wielka sala kryta sklepieniem kolebkowym oraz oryginalne sklepienia krzyżowe lub kolebkowe w innych pomieszczeniach<ref name="prz"/>. |
||
Wersja z 18:15, 12 lip 2017
 Widok na dawny kościół klasztorny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Właściciel | |
| Klauzura |
nie |
| Typ zakonu |
męski |
| Obiekty sakralne | |
| Kościół | |
| Fundator |
Andrzej i Katarzyna Radwan |
| Styl | |
| Data zamknięcia |
1864 |
Położenie na mapie Słonima  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
| 53°05′30″N 25°19′14″E/53,091769 25,320550
| |
Klasztor Bernardynów w Słonimie – dawny rzymskokatolicki klasztor, administrowany przez zakon bernardynów w latach 1630–1864. Jego kościół został następnie zaadaptowany na prawosławny sobór, w obiektach poklasztornych mieściły się instytucje świeckie.
Historia
Kościół
Fundacji z 1630 roku Jana Żarnowskiego i stolnikowej mozyrskiej Heleny Łukaszewiczowej i jej synów Konstantego i Hieronima. Po śmierci w 1632 roku Jana Żarnowskiego fundacją zajął się sekretarz królewski Andrzej Radwan (zapisał legat w wysokości 20 tys. złotych) wraz z żoną Katarzyną Rogalską, a w 1635 roku w testamencie na rzecz kościoła zapisał 3 tys. złotych Jan Stanisław Sapieha[1]. Kościół murowany zbudowano w latach 1639-1642 w stylu barokowym, ale stylistycznie nawiązuje jeszcze do epoki gotyku[1]. Zbudował go majster Szymon Tarasewicz z Nieświeża[1]. W 1648 roku zbudowano przy kościele kaplicę ufundowaną przez podstolego Zygmunta Przecławskiego[1]. W 1655 roku klasztor i kościół zniszczone zostały przez wojska moskiewskie, z których rąk zginęli kapłani Eliasz Bina i Ludwik Rosa[1]. Konsekracji odbudowanego kościoła dokonał w 1671 roku biskup Mikołaj Słupski. W 1750 do kościoła dostawiono od południa kaplicę fundacji Michała Śliźnia[1]. W 1 poł. XVIII w. dokonano również całkowitego przekształcenia wystroju wnętrza świątyni, urządzając je w stylu rokoko.
.jpg)
W 1864 roku kościół klasztorny św. Trójcy władze rosyjskie zamknęły i w 1867 roku przebudowały na prawosławną cerkiew Świętej Trójcy. Podczas I wojnie światowej rosyjski paroch zbiegł i opuszczone budynki przejęła armia niemiecka. Gdy Słonim znalazł się w granicach II Rzeczypospolitej, katolicy odzyskali kościół klasztorny w 1921 roku przeznaczając na kościół szkolny. Po 1945 obiekt został po raz drugi przekazany parafii prawosławnej i od tego czasu jest nieprzerwanie czynny[2]. W tym czasie usunięto też hełm wzniesiony przed 1939 rokiem. Podczas remontu w latach 2006-2009 zniszczono glorię z Okiem Opatrzności, figury aniołów, putta i rokokowe wazony[1]. W 2012 roku usunięto dotychczasowy hełm wieży kościelnej zastępując go cebulastą kopułą charakterystyczną dla rosyjskiej architektury cerkiewnej[1].
Klasztor
Klasztor, początkowo drewniany, zbudowano w 1641 roku. Spaliły go wojska moskiewskie w 1655 roku. Klasztor murowany budowano etapami w latach 1733-1759[1]. W 1782 roku kosztem klasztoru zbudowano szpital-przytułek dla ubogich[1]. Od 2 połowy XVIII wieku w klasztorze istniało studium filozofii dla młodzieży zakonnej, wzmiankowane jeszcze w 1828 roku[1]. Biblioteka w 1818 roku liczyła 1064 książek. W 1864 władze carskie skasowały klasztor bernardyński, przeznaczając zabudowania pod zarząd policji i prawosławnych. W klasztorze w dwudziestoleciu międzywojennym działało starostwo słonimskie, następnie rozlokowano w nim internat szkolny[2]. W 1928 roku dach klasztoru przykryto dachówką karpiówką[1]. Obecnie klasztor jest internatem szkoły medycznej.
Budynki poklasztorne wzniesione zostały w stylu barokowym, są zdobione rzędami pilastrów. We wnętrzach przetrwała wielka sala kryta sklepieniem kolebkowym oraz oryginalne sklepienia krzyżowe lub kolebkowe w innych pomieszczeniach[2].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Materiały do dziejów sztuki sakralnej, Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa nowogródzkiego, część II tom 3 Miasto Słonim, Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, Kraków 2013, s.65-86
- ↑ a b c G. Rąkowski, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi, Burchard Edition, Warszawa 1997, ISBN 83-904446-9-0, s.218-219