Wielki porządek: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 14:52, 22 paź 2019

Wielki porządek także kolosalny porządek – w architekturze to uporządkowanie elewacji poprzez zastosowanie pilastrów, kolumn lub półkolumn obejmujących kilka (minimum dwie) kondygnacji, pozwoliło uzyskać równowagę proporcji gzymsu wieńczącego do skali porządku występującego w układzie ściany.

Wielki porządek wprowadził do architektury w okresie renesansu Leone Battista Alberti w kościele di Sant'Andrea w Mantui z około 1472 roku. Z projektów Rafaela wynika, że zamierzał wznieść w Rzymie pałac, w którym wszystkie pilastry miały kolosalny porządek, rozciągając się na dwóch piętrach do pełnej wysokości piano nobile. Michał Anioł zaprojektował Pałac na Kapitolu w Rzymie (1564-1568), używając kombinacji pilastrów korynckich z małymi jońskimi kolumnami otaczającymi okna na piętrze i otwartą loggią w parterze. Wielki porządek stał się główną cechą włoskiej architektury barokowej i manierystycznej w końcu XVI wieku.

Jego wykorzystanie zostało ugruntowane przez Andreę Palladio w XVII wieku stanowiąc główną cechę późniejszego kierunku palladiańskiego. Palladiański typ pałacowy był popularny w Polsce pod koniec XVIII wieku i uważany jest za charakterystyczny dla architektury klasycyzmu polskiego.

Wielki porządek zastosowano także m.in. na fasadzie Luwru w Paryżu i Buckingham Palace w Londynie.

Mantua - Bazylika Sant Andrea, ok. 1472
Rzym - Muzeum Kapitolińskie (Palazzo dei Conservatori), proj. Michał Anioł z lat 30. XVI wieku
Vicenza - Palazzo del Capitanio proj. Andrea Palladio z 1565 r. (budowa 1571-72)
Kraków - Bank PKO z 1922 r.
Mediolan - Palazzo Saporiti z 1812 r.
Pałac w Śmiełowie z 1797 r.

Zobacz też

Bibliografia

Klemens Krajewski, Mała encyklopedia architektury i wnętrz, Zakład Narodowy im. Ossolińskich-Wydawnictwo, Wrocław 1974
Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki: Mały słownik terminów plastycznych, Wiedza Powszechna, Warszawa 1974
Monika Melters, Kolossalordnung. Zum Palastbau in Italien und Frankreich zwischen 1420 und 1670, Berlin 2008

@@ Linia 3: / Linia 3: @@
 Wielki porządek wprowadził do architektury w okresie [[Odrodzenie|renesansu]] [[Leone Battista Alberti]] w kościele di Sant'Andrea w [[Mantua|Mantui]] z około 1472 roku. Z projektów [[Rafael Santi|Rafaela]] wynika, że zamierzał wznieść w Rzymie pałac, w którym wszystkie pilastry miały kolosalny porządek, rozciągając się na dwóch piętrach do pełnej wysokości piano nobile. [[Michał Anioł]] zaprojektował Pałac na Kapitolu w Rzymie (1564-1568), używając kombinacji pilastrów korynckich z małymi jońskimi kolumnami otaczającymi okna na piętrze i otwartą loggią w parterze. Wielki porządek stał się główną cechą włoskiej architektury barokowej i manierystycznej w końcu XVI wieku.
-Jego wykorzystanie zostało ugruntowane przez [[Andrea Palladio|Andreę Palladio]] w XVII wieku stanowiąc główną cechę późniejszego kierunku [[palladianizm|palladiańskiego]].
+Jego wykorzystanie zostało ugruntowane przez [[Andrea Palladio|Andreę Palladio]] w XVII wieku stanowiąc główną cechę późniejszego kierunku [[palladianizm|palladiańskiego]]. Palladiański typ pałacowy był popularny w Polsce pod koniec XVIII wieku i uważany jest za charakterystyczny dla architektury [[Architektura klasycystyczna|klasycyzmu polskiego]].
 Wielki porządek zastosowano także m.in. na fasadzie Luwru w Paryżu i [[Buckingham Palace]] w Londynie.
@@ Linia 13: / Linia 13: @@
 Plik:Bank PKO (north facade), 1922-24-designed by arch. Adolf Szyszko-Bohusz and A. Tichy, 19-21 Wielopole street, Krakow, Poland.jpg|Kraków - Bank PKO z 1922 r.
 Plik:9039 - Milano, Corso Venezia - Giovanni Perego, Palazzo Saporiti (1812) - Foto Giovanni Dall'Orto 22-Apr-2007.jpg|Mediolan - Palazzo Saporiti z 1812 r.
+Plik:Śmiełów 252-16.jpg|[[Pałac w Śmiełowie]] z 1797 r.
 </gallery><br />