Prospero Provana: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
ilustracja |
||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
== Biografia == |
== Biografia == |
||
[[Plik:Kraków- Prosper Provano tomb.jpg|lewo|mały|Nagrobek w kościele Dominikanów w Krakowie]] |
|||
Stosownego przywileju na prowadzenie poczty król udzielił Provanie 18 października 1558. Poczta miała kursować za pomocą rozstawnych koni. Mogły z niej również korzystać osoby prywatne, mimo że koszty jej utrzymania ponosił monarcha. Provana szybko jednak wszedł w konflikt z rodziną [[Thurn und Taxis|Thurn-Taxisów]], która kontrolowała połączenia pocztowe w [[Austria|Austrii]], na [[Węgry|Węgrzech]] i we [[Włochy|Włoszech]]. Doprowadziło to do cofnięcia po czterech latach nadanego mu przywileju pocztowego<ref>Marek Żukow-Karczewski, ''Początki poczty w dawnym Krakowie'', „Echo Krakowa”, 16 VIII 1989 r., nr 158 (12967).</ref>. |
Stosownego przywileju na prowadzenie poczty król udzielił Provanie 18 października 1558. Poczta miała kursować za pomocą rozstawnych koni. Mogły z niej również korzystać osoby prywatne, mimo że koszty jej utrzymania ponosił monarcha. Provana szybko jednak wszedł w konflikt z rodziną [[Thurn und Taxis|Thurn-Taxisów]], która kontrolowała połączenia pocztowe w [[Austria|Austrii]], na [[Węgry|Węgrzech]] i we [[Włochy|Włoszech]]. Doprowadziło to do cofnięcia po czterech latach nadanego mu przywileju pocztowego<ref>Marek Żukow-Karczewski, ''Początki poczty w dawnym Krakowie'', „Echo Krakowa”, 16 VIII 1989 r., nr 158 (12967).</ref>. |
||
Wersja z 11:35, 11 lut 2020
Prosper Provana (zm. 1584) – Piemontczyk z pochodzenia, pierwszy dyrektor poczty królewskiej w Polsce, kursującej pomiędzy Krakowem a Wenecją, zorganizowanej w 1558 na zlecenie króla Zygmunta Augusta.
Biografia
Stosownego przywileju na prowadzenie poczty król udzielił Provanie 18 października 1558. Poczta miała kursować za pomocą rozstawnych koni. Mogły z niej również korzystać osoby prywatne, mimo że koszty jej utrzymania ponosił monarcha. Provana szybko jednak wszedł w konflikt z rodziną Thurn-Taxisów, która kontrolowała połączenia pocztowe w Austrii, na Węgrzech i we Włoszech. Doprowadziło to do cofnięcia po czterech latach nadanego mu przywileju pocztowego[1].
W latach 70. XVI w. został starostą (a właściwie tenutariuszem, dzierżawcą dóbr królewskich), wcześniej żupnik krakowski (zarządzał kopalniami w Wieliczce, doprowadzając do ich bajecznego wręcz rozwoju).
Zwierzchnictwo nad żupami ułatwiło mu prowadzenie prywatnych przedsięwzięć warzelniczych. Wraz z Żydem Joachimem z Brześcia Litewskiego wybudował w Będzinie oraz nieodległym Ujejscu warzelnię soli. Ten interes, wsparty przez Stefana Batorego zakazem eksportu wielickiej soli na Śląsk, przynosił zyski jeszcze następcy Provany na stanowisku starosty.
W jego domu w Krakowie doszło do słynnej dysputy Jerzego Szomana działacza reformacyjnego z jezuitą Piotrem Skargą (w domu tym gościli czołowi włoscy unitarianie, m.in. Jerzy Blandrata, Bernardino Ochino, Giovanni Alciato i Giovanni Valentino Gentile).
Przypisy
- ↑ Marek Żukow-Karczewski, Początki poczty w dawnym Krakowie, „Echo Krakowa”, 16 VIII 1989 r., nr 158 (12967).