Marzenia senne

Henri Rousseau "Sen" (1910)

Marzenia senne – serie obrazów, dźwięków, emocji, myśli i innych wrażeń zmysłowych pojawiające się podczas snu.

Istota snu

Sny są tworami fizjologicznymi. Ich wizualny charakter jest zazwyczaj najbardziej wyrazisty (zdarzają się jednak marzenia senne o przewadze doznań słuchowych). Człowiek, który ich doświadczył opisuje je zazwyczaj jako bardzo realistyczne, dotyczące życia i problemów codziennych. U każdego mogą się też pojawiać wątki fantastyczne, erotyczne, a nawet surrealistyczne.

Badania przeprowadzone w XIX wieku wykazały, że przyczyną marzeń sennych może być błędna interpretacja doznawanego w czasie snu wrażenia zmysłowego. Przykładem może być hałas, który dochodzi do śpiącego może pojawić się w śnie jako burza z piorunami lub ucisk kołdry jako dusząca zmora. W wieku XX ustalono zależność między fizjologicznym elementem snu (nazywanym fazą REM), a przeżywaniem w tym czasie marzenia sennego. Pokazano, że charakter snów jest znacznie częściej nieprzyjemny i związany z sytuacją życiową osoby śniącej.

Brak logicznej całości i ciągłości snów sprawia wrażenie, że są one niekiedy odbierane jako dziwne. Zachodzące w czasie snu procesy syntetyzujące mogą wspomagać niekiedy świadome myślenie. Możliwa jest też kontrola treści marzeń sennych (określana jako świadome śnienie).

Duże znaczenie dla naukowej analizy marzeń sennych mają następujące trzy dziedziny: badania z zakresu neuronauki nad czynnością mózgu podczas snu (na przykład podczas świadomego snu), systemateczna analiza dużej liczby opisów marzeń sennych przedstawianych przez różnorodne grupy badanych oraz analiza psychoterapeutyczna różnorodnych znaczeń marzeń sennych.

Nowoczesne metody neuroobrazowania, takie jak rezonans magnetyczny funkcjonalny (fMRI) i pozytonowa tomografia emisyjna (PET), pozwalają badać aktywność mózgu podczas snu i identyfikować obszary zaangażowane w generowanie snów. Techniki te wykazały, że kora przedczołowa, układ limbiczny oraz struktury podkorowe są aktywne w różnych fazach snu, co wpływa na treść i emocjonalny ton snów. Odkrycia te umożliwiają lepsze zrozumienie, jak procesy myślenia i emocji są reprezentowane w mózgu w trakcie snu, co ma kluczowe znaczenie dla badań nad świadomością i pamięcią.

Sny u dzieci

Według Jeana Piageta, twórcy teorii rozwoju poznawczego, dziecko nie zdaje sobie sprawy z wewnętrznego charakteru myśli, tym samym ma ogromne trudności ze zrozumieniem takiego zjawiska jakim jest sen. W tym kontekście dziecko można przyrównać do człowieka pierwotnego. Śnienie według dzieci podzielono na trzy stadia:

1. Stadium pierwsze: (około 5-6 lat) sen pochodzi z zewnątrz i pozostaje na zewnątrz - dziecko miesza sny z rzeczywistością. Sen przychodzi z zewnątrz i lokuje się w pokoju.
2. Stadium drugie: (7-8 lat średnio) sen pochodzi z nas, ale jest poza nami - dziecko wie już, że sen pochodzi z myśli, ale sen jest wciąż przed nami, na zewnątrz.
3. Stadium trzecie: (około 9-10 lat) sen jest wewnętrzny i pochodzenia wewnętrznego - dziecko wie, że sen pochodzi z głowy, a śni się go oczami, lecz wewnętrznie.

Zobacz też

• marzenia dzienne
• koszmar senny
• psychoanaliza
• oniryzm
• świadomy sen
• OOBE
• układ glimfatyczny

Bibliografia

• Sny. W: Jean Piaget: Jak sobie dziecko wyobraża świat. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 78-102, seria: Biblioteka klasyków psychologii. ISBN 978-83-01-14827-0.