Teozofia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Siedziba Towarzystwa Teozoficznego w Hawanie

Teozofia (gr. theos „bóg” i sophia „mądrość”) – światopogląd religijno-filozoficzny głoszący możliwość uzyskania bezpośredniego kontaktu człowieka ze światem nadprzyrodzonym i poznania jego tajemnic przede wszystkim przez mistyczne objawienie, w węższym znaczeniu jeden z przejawów tendencji połączenia różnych religii (synkretyzm) głoszony przez Towarzystwo Teozoficzne, założone w 1875 roku przez Helenę Bławatską w Nowym Jorku[1].

Później kontynuowany przez jej uczennicę Alice Bailey i jej męża Fostera Baileya, którzy założyli Lucifer Publishing Company w 1920 roku, przemianowany po kilku latach na Lucis Trust. Mottem teozofii jest „Nie ma religii wyższej niż prawda”. Według Bławatskiej teozofia nie jest religią, lecz systemem myślowym możliwym do pogodzenia z niektórymi zorganizowanymi religiami takimi jak buddyzm czy hinduizm. Pod koniec XIX wieku silnie wpłynęła na wolnomularstwo, zwłaszcza loże Le Droit Humain. Ze sprzeciwu wobec teozofii Rudolf Steiner stworzył antropozofię. W uproszczonej wersji idee teozoficzne przeniknęły do masowej świadomości, dając początek ruchom New Age.

Termin „teozofia” wywodzi się z greckich wyrazów θεóς „bóg” i σοφία „mądrość”. Według Bławatskiej oznacza dosłownie „mądrość bogów” i został po raz pierwszy użyty przez neoplatonika Amoniusza Sakkasa w III wieku n.e. na oznaczenie wiecznego systemu etyki godzącego wszystkie religie.

Idee[edytuj | edytuj kod]

  • wiara w bezosobowy Absolut i wszechobecną świadomość
  • wieczność kosmosu i natury jako emanacji absolutu
  • reinkarnacja – każda dusza przechodzi przez stadia roślinne, zwierzęce, zanim wcieli się w ciało ludzkie
  • karma – odpowiedzialność każdej istoty za własne czyny
  • ewolucja – cały wszechświat, od ludzi po gwiazdy, dąży do doskonałości i zjednoczenia z Absolutem
  • uniwersalne braterstwo ludzkości

Siedmioraka istota człowieka[edytuj | edytuj kod]

Według teozofii, człowiek jest istotą zawierającą w sobie 7 form istnienia, różniących się trwałością i doskonałością;

  1. ciało fizyczne (sthula-sarira)
  2. prana (energia życiowa)
  3. ciało eteryczne (linga-sarira; tzw. sobowtór)
  4. dusza zwierzęca (kamarupa; siedziba namiętności)
  5. intelekt (manas)
  6. jaźń (buddhi; dusza duchowa)
  7. duch (atma; emanacja absolutu)

Tylko trzy ostatnie elementy są nieśmiertelne i tworzą razem duszę. Po śmierci dusza jednoczy się z Absolutem, wchodząc w stan niczym nie zmąconego szczęścia, zwany dewachanem.

Organizacje powstałe na gruncie teozofii[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Zygmunt Poniatowski, Mały słownik religioznawczy, Warszawa:Wiedza Powszechna, 1969, s. 443.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]