Kolcoszczurek

Kolcoszczurek
	Tokudaia
	Kuroda, 1943
	; Przedstawiciel rodzaju – Tokudaia sp.
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Apodemini
Rodzaj	kolcoszczurek
	Typ nomenklatoryczny
	Rattus jerdoni osimensis Y. Abe, 1933
Synonimy
	Acanthomys Tokuda, 1941; Tokudamys D.H. Johnson, 1943;
	Acanthomys Tokuda, 1941; Tokudamys D.H. Johnson, 1943;
Gatunki
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kolcoszczurek^[4] (Tokudaia) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące wyłącznie na wyspach Riukiu na południe od Japonii^[5]^[6]^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 103–175 mm, długość ogona 83,5–135 mm, długość ucha 22–23 mm, długość tylnej stopy 28,8–38 mm; masa ciała 132–169 g^[6]^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1941 roku japoński teriolog Mitoshi Tokuda na łamach Biogeographica^[2]. Na gatunek typowy wyznaczył (oryginalne oznaczenie) kolcoszczurka amamijskiego (T. osimensis). Jednak nazwa którą ukuł Tokuda okazała się być zajęta przez inny rodzaj gryzoni z rodziny myszowatych, dlatego w 1943 roku japoński ornitolog i teriolog Nagamichi Kuroda nadał rodzajowi nową nazwę^[1].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Acanthomys: gr. ακανθα akantha ‘kolec’, od ακη akē ‘punkt’^[9]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[10].
Tokudaia: Mitoshi Tokuda (1906–1975), japoński teriolog^[11].
Tokudamys: Mitoshi Tokuda (1906–1975), japoński teriolog; gr. μυς mus, μυoς muos „mysz”^[3].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj ten jest blisko spokrewniony z Apodemus spotykanymi m.in. w Europie. Te wyspiarskie endemity różnią się genetycznie od gryzoni z sąsiednich dużych wysp (Wysp Japońskich i Tajwanu) i ich przodkowie musieli przybyć na archipelag Riukiu w bardzo odległych czasach^[7]. Do rodzaju należą następujące gatunki^[12]^[8]^[5]^[4]:

Tokudaia muenninki (D.H. Johnson, 1946) – kolcoszczurek okinawski
Tokudaia osimensis (Y. Abe, 1933) – kolcoszczurek amamijski
Tokudaia tokunoshimensis Endo & Tsuchiya, 2006 – kolcoszczurek japoński

Wszystkie te gatunki są zagrożone wyginięciem ze względu na bardzo ograniczony zasięg występowania.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Nowa nazwa dla Acanthomys Tokuda, 1941.
↑ Młodszy homonim Acanthomys Lesson, 1842 (Muridae).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b N. Kuroda. The occurrence of the spinous rat in Okinawa Island in the central Riu Kiu Islands. „Bulletin of the Biogeographical Society of Japan”. 13 (9), s. 61, 64, 1943. (ang.).
↑ ^a ^b M. Tokuda. A revised monograph of the Japanese and Manchou-Korean Muridae. „Biogeographica (Transactions of the Biogeographical Society of Japan”. 4 (1), s. 95, 1941. (ang.).
↑ ^a ^b D.H. Johnson. The spiny rats of the Riu Kiu Islands. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 59, s. 169, 1943. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 282. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 528. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 786. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tokudaia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-13].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 340. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 4.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 415. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-13]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[nn-1] Nowa nazwa dla Acanthomys Tokuda, 1941.

[3] Młodszy homonim Acanthomys Lesson, 1842 (Muridae).

[Kuroda-2] N. Kuroda. The occurrence of the spinous rat in Okinawa Island in the central Riu Kiu Islands. „Bulletin of the Biogeographical Society of Japan”. 13 (9), s. 61, 64, 1943. (ang.).

[Tokuda-4] M. Tokuda. A revised monograph of the Japanese and Manchou-Korean Muridae. „Biogeographica (Transactions of the Biogeographical Society of Japan”. 4 (1), s. 95, 1941. (ang.).

[Johnson-5] D.H. Johnson. The spiny rats of the Riu Kiu Islands. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 59, s. 169, 1943. (ang.).

[Cichocki&inni-6] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 282. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 528. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-8] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 786. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tokudaia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-13].

[amw-10] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 340. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=44_4]-11] Jaeger 1959 ↓, s. 4.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=200_160]-12] Jaeger 1959 ↓, s. 160.

[edm-13] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 415. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[mdd-14] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-13]. (ang.).

[a]

[1]

[b]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]