Wielki Teleskop Zenitalny
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Organizacja | |
| Lokalizacja | |
| Wysokość n.p.m. |
395 |
| Rozpoczęcie budowy |
1994 |
| Ukończenie budowy |
2003[1] |
| Typ | |
| Średnica zwierciadła |
6 m |
| Długość ogniskowej |
10 m |
Położenie na mapie Kolumbii Brytyjskiej  | |
Położenie na mapie Kanady  | |
 49°17′17,16″N 122°34′23,16″W/49,288100 -122,573100
| |
| Strona internetowa | |
Wielki Teleskop Zenitalny (ang. Large Zenith Telescope (LZT)) – teleskop zenitalny, zlokalizowany na University of British Columbia, ok. 70 km na wschód od Vancouver. Jest jednym z największych teleskopów zwierciadlanych.
Budowa teleskopu[edytuj | edytuj kod]
W budowie konstrukcji teleskopu brali udział naukowcy z University of British Columbia, do którego należy teleskop, Uniwersytetu Laval oraz paryskiego Instytutu Astrofizyki[2].
Przy budowie wykorzystano części trzymetrowego teleskopu NASA Orbital Debris Observatory, który zakończył pracę kilka lat wcześniej. Koszt budowy wyniósł 300 tys. USD, co jest równe 1/100 kosztu konwencjonalnego teleskopu tej średnicy[3].
Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]
LZT ma obrotowe płynne zwierciadło o średnicy 6 metrów, wykonane z rtęci, zamocowane na dwutonowym łożysku[1]. Płynne zwierciadła mogą mieć większe rozmiary niż zwierciadła tradycyjne, znacząco zwiększając możliwości zbierania światła. Trzydzieści litrów (400 kg) rtęci tworzy warstwę o grubości 1 mm[3]. Zwierciadło LZT wykonuje jeden obrót w ciągu około 8,5 sekundy[2].
Ruch obrotowy zwierciadła powoduje, że grawitacja ściąga rtęć w dół, a bezwładność rozkłada ją równomiernie do krawędzi podstawy zwierciadła. Efektem jest utworzenie przez rtęć idealnej powierzchni paraboloidalnej[4].
Teleskop wyposażony jest w system optyki adaptatywnej korygujący kształt zwierciadła w celu poprawienia jakości obrazu przez skompensowanie zjawiska migotania gwiazd. Pod lustrem zwierciadła znajduje się 91 elektromagnesów, stale korygujących pod kontrolą komputera kształt powierzchni rtęci, którą pokrywa warstwa ferrofluidu[2].
Cechy użytkowe[edytuj | edytuj kod]
Poważnym ograniczeniem możliwości obserwacyjnych teleskopu zenitalnego jest możliwość obserwowania tylko niewielkiego obszaru nieba znajdującego się w danej chwili ponad teleskopem (w zenicie). Wraz z obrotem Ziemi obserwowane mogą być odpowiednie obszary. Opracowana jednak została koncepcja, jak to ograniczenie można w pewnej mierze wyeliminować przez zastosowanie odpowiedniego korektora optycznego[5].
Teleskop wyposażony jest w detektor CCD o matrycy 2048x2048 pikseli[6].
Cele naukowe[edytuj | edytuj kod]
LZT jest wykorzystywany do pomiarów rozkładu spektralnego energii i przesunięć ku czerwieni ponad 100 tysięcy galaktyk oraz do wykrywania odległych supernowych[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c The Large Zenith Telescope. University of British Columbia, 2004-12-05. [dostęp 2013-12-10]. (ang.).
- ↑ a b c Самые крупные в мире телескопы (ros.)
- ↑ a b Geoff Andersen: The Telescope: Its History, Technology, and Future. Princeton: Princeton University Press, 2007, s. 165. ISBN 0-691-12979-7. [dostęp 2013-12-11]. (ang.).
- ↑ William Harris: How Lunar Liquid Mirror Telescopes Work. HowStuffWorks, Inc. [dostęp 2013-12-11]. (ang.).
- ↑ EF Borra G. Moretto, M. Wang: An optical corrector design that allows a fixed telescope to access a large Region of the sky. 1994. (ang.).
- ↑ Large Zenith Telescope (ang.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Bruce Dorminey: Liquid Mirror Telescope Technology Finally Going Mainstream. Forbes, 2012-12-30. [dostęp 2013-12-11]. (ang.).