Winiarnia Philippich we Wrocławiu
 nr rej. A/2797/172 z dnia 15.02.1962[1][2]
| |
 Winiarnia Philippich, kamienica przy Wita Stwosza 16 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Wita Stwosza 16 |
| Typ budynku |
kamienica |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
cztery |
| Ważniejsze przebudowy |
1802-1804, 1904 |
| Kolejni właściciele |
F. W. Friesner (1802-1864), Georg Phillipi (1864-1911), Herman Pastor (1911) |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′34,5″N 17°02′12,5″E/51,109583 17,036806
| |
Winiarnia Philippich (j.niem. Philippi Weinhaus) – kamienica przy ul. Wita Stwosza 16 we Wrocławiu, od początku XIX wieku siedziba winiarni, a od 1864 znana jako Winiarnia Philippich.
Historia kamienicy i architektura[edytuj | edytuj kod]
Kamienica rodowodem sięga okresu późnego średniowiecza. Wzniesiona w stylu gotycko-renesansowym, została zmodernizowana w latach 1802-1804[3][4][5] lub w 1810 roku[6] według projektu Carla Langhansa. Zleceniodawcą prac był ówczesny właściciel posesji, kupiec i handlarz win F. W. Friesner[7]. Trójskrzydłowy budynek pierwotnie posiadał trzy kondygnacje i pięcioosiową fasadę od strony ul. Wita Stwosza oraz trzynastoosiową od strony ulicy Biskupiej 11. Jej parter był boniowany, a cztery okna ujmowały boniowane arkady. W osi środkowej znajdował się dorycki, dwukolumnowy portyk na którym umieszczony został balkon. Wyjście na balkon miało formę serliany ujętej jońskim portykiem i ozdobione zostało postaciami Bachusa i Hermesa, nawiązującymi do profesji właściciela kamienicy. W 1856 roku, po pożarze, została nadbudowana czwarta kondygnacja zakończona wysuniętym gzymsem ozdobionym modylionami i płaskim dachem. W fasadzie wschodniej umieszczony został drugi skromniejszy dwukondygnacyjny portal, pod koniec XIX już zamurowany[6][3].
Portyk prowadzi do sieni pokrytej renesansowym sklepieniem krzyżowym na gurtach[8], ozdobionym w 1810 roku egiptyzującymi wspornikami i antykizującymi maskami[9]. Z sieni przechodzi się do oddzielonej kolumnadą spiralnej klatki schodowej[10] zbudowanej na rzucie kwadratu i nawiązującej do francuskiego klasycyzmu rewolucyjnego a jego czterobiegowe schody o wytwornym profilowaniu zostały rozplanowane wokół kolistej duszy. Balustrada została wykonana z cienkich metalowych kolumienek. Ściany wokół schodów są boniowane, a w nich znajdują się półkoliste nisze, prostokątne płycizny oraz termalne okno od strony dziedzińca[6]. Modernizacja w 1810 roku objęła również i wnętrza budynku; przebudowano wówczas Piano nobile, tworząc reprezentacyjny salon[6].
Sień przechodnia prowadziła na dziedziniec. Tylna elewacja budynku na poziomie parteru została ozdobiona w arkady w formie serliany[11] ujmujące zejście do piwnicy, a po oby stronach umieszczono dwa sfinksy[12]. Stronę wschodnią, rozbudowaną o oficyny w drugiej połowie XIX wieku, od strony dziedzińca zabudowano krytymi drewnianymi gankami[13][6]. W 1904 roku w elewację wschodnia wmurowano manierystyczny portal pochodzący z rozbiórki kamienicy przy Rynku 12 należącej do rodziny Philippich[3]. W tym samym okresie dokonano zmian w elewacji frontowej: dotychczasowe wąskie okna na parterze zostały zamienione na duże okna witrynowe z osobnymi wejściami do sklepów.
Właściciele i najemcy[edytuj | edytuj kod]
W 1864 roku, w kamienicy otworzył swoją winiarnię, pochodzący z Hesji, Georg Phillipi. Pierwotnie od 1829 roku prowadził podobny lokal w Rynku. Specjalizował się w czerwonych winach francuskich Bordeaux. Jego lokal był wysoko ceniony wśród ludzi biznesu, posiadaczy ziemskich i elity miasta. W budynku Georg Phillipi prowadził również szkołę a jego uczniowie pracowali we wrocławskich winiarniach[14]. Pamiątką po winiarni Philippich jest wmurowana w ścianę sieni wieko beczki. Winiarnia Philippich została sprzedana w 1911 handlarzowi z Gdańska, Hermanowi Pastorowi. W pozostawionych piwnicach miało znajdować się 350 tys. litrów wina[15].
W 1935 roku w budynku miała siedzibę firma Leopolda Goldenringa importująca wina węgierskie[16]
Po 1945[edytuj | edytuj kod]
Działania wojenne w 1945 roku nie uszkodziły budynku. Na parterze przez wiele lat znajdował się sklep jubilerski. Obecnie w kamienicy siedzibę ma Spółdzielcze Centrum Rehabilitacyjno - Medyczne Resurs[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ SIP GEZ 2018 ↓.
- ↑ GEZ 2018 ↓, poz. 8631.
- ↑ a b c Harasimowicz 1997 ↓, s. 71.
- ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 249.
- ↑ Broniewski 1967 ↓, s. 397.
- ↑ a b c d e Eysymontt 2011 ↓, s. 340.
- ↑ Brzezowski 1995 ↓, s. 135.
- ↑ zdjęcie na commons
- ↑ zdjęcie na commons
- ↑ zdjęcie na commons
- ↑ zdjęcie na commons
- ↑ zdjęcie na commons
- ↑ zdjęcie na commons
- ↑ Alkohol w kulturze stołu dawnego Wrocławia. Wino
- ↑ a b Znów można podziwiać kamienicę przy Wita Stwosza. Koniec remontu
- ↑ Kamienica nr 16 (11), ul. Wita Stwosza, Wrocław - zdjęcia [online], polska-org.pl [dostęp 2019-12-03].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Jan Harasimowicz (red.): Encyklopedia Wrocławia. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5.
- Jan Harasimowicz (red.): Atlas architektury Wrocławia t.II. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997.
- Tadeusz Broniewski (red.): Sztuka Wrocławia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967.
- Zygmunt Antkowiak: Ulice i place Wrocławia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1970.
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 1 sierpnia 2018 [dostęp 2018-09-11] (pol.).
- Gminna Ewidencja Zabytków - System Informacji Przestrzennej, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2018 [dostęp 2018-09-11] (pol.).
- Wojciech Brzezowski: Ulica św. Wojciecha i jej architektura: Architektura Wrocławia, t. 2 Urbanistyka,. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1995.