Zdobycie Portobelo (1668)
 Jeńcy w Portobelo przed obliczem Henry'ego Morgana. Obraz Howarda Pyle'a z 1887. | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium |
audiencja Panamy | ||
| Przyczyna |
chęć splądrowania miasta | ||
| Wynik |
zdobycie miasta | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Zdobycie Portobelo – zajęcie miasta przez angielskich piratów dowodzonych przez Henry'ego Morgana w 1668.
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
Po splądrowaniu kubańskiego miasta Puerto del Príncipe ludzie Morgana narzekali na niską wartość łupów. Kapitan zdecydował się więc na niespodziewane uderzenie na Portobelo, jedno z najbogatszych hiszpańskich miast w rejonie Karaibów. Siły Morgana liczyły ok. 430-500 ludzi na dziewięciu statkach. Obronę miasta z kolei stanowiło ok. 300 żołnierzy oraz członków załogi fortów Punta i Fort San Lorenzo nad rzeką Chagres u wejścia do zatoki[a].
Siły piratów podpłynęły wczesną nocą 10 lipca wzdłuż wybrzeża na odległość ok. 6,5 km od miasta. Stamtąd większość sił popłynęła łodziami, a następnie pomaszerowała pod miasto. Około północy, po krótkiej wymianie ognia, ludzie Morgana opanowali podmiejską redutę i wysadzili ją wraz z pojmanymi Hiszpanami. Następnie rozpoczęli szturm na miasto. Walki przeciągały się, a flota, która wpłynęła na redę, nie mogła dać Morganowi dostatecznego wsparcia, gdyż była ostrzeliwana przez portową artylerię. Sam gubernator miasta Alexandro Manuel Pau y Rocaberti, wiedząc, że nie ma dostatecznych sił, schronił się w miejskim forcie.
Pierwszy szturm na główne umocnienia zakończył się niepowodzeniem i dużymi stratami pośród piratów, gdyż Hiszpanie stoczyli na nich beczki z prochem oraz duże kamienie. Jednak inna grupa napastników opanowała mniejsze umocnienia w pobliżu i ruszyła Morganowi z odsieczą. Kapitan nakazał zbudowanie drabin i szturm na mury, pod osłoną żywych tarcz, które stanowili miejscowi zakonnicy i zakonnice. Jednocześnie inna grupa starała się spalić bramę fortu. Ostatecznie brama ustąpiła, a reszta atakujących wdarła się na mury. Większość załogi fortu zginęła lub poddała się. Mimo próśb o kapitulację odmówił jej gubernator[b], który ostatecznie został zastrzelony w walce kilku piratów.
Skutki[edytuj | edytuj kod]
Ludzie Morgana łupili bezlitośnie miasto i torturowali jeńców przez dwa tygodnie, żądając jednocześnie od mieszkańców Panamy okupu za miasto i grożąc jego spaleniem w razie odmowy[c]. W tej sytuacji prezydent audiencji panamskiej wysłał oddział, aby siłą odzyskać miasto. Kapitan Morgan przewidział to jednak i na południe od miasta wysłał setkę swoich ludzi. Zorganizowali oni zasadzkę na drodze prowadzącej do miasta i zmusili do odwrotu hiszpańską odsiecz. Krótko później piraci zebrawszy w sumie 215-250 tys. reali (wówczas ok. 48-55 tys. £[d]) oraz sukno, jedwab i inne dobra, odpłynęli na Jamajkę.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wysokie rozbieżności występują w literaturze: ok. 133 podają David Cordingly, Under the Black Flag i Peter Earle, The Sack of Panama; 300 podaje Alexander Exquemelin w swoich Dziennikach piratów; z kolei Susan Harp w History of the Las Cruces Trail and Adjacent Canal Area przytacza liczbę poniżej 500.
- ↑ Morgan i jego ludzie liczyli na spory okup za tak ważną osobistość oraz że on sam zdradzi miejsce ukrycia kosztowności.
- ↑ W Portobelo mieściły się magazyny szlachty i bogatych kupców, którzy woleli mieszkać nad Pacyfikiem, gdzie panował zdrowszy klimat.
- ↑ 1£ z 1790 roku = 165$ z 1990, było to więc w 1990 ok. 7,8-9,1 mln $.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Cordingly, Dawid Under the Black Flag, New York 2006;
- Earle Peter, The Sack of Panama. Captain Morgan and the Battle for the Caribbean, New York 1982;
- Exquemelin Alexander, Dzienniki piratów, Warszawa 2009;
- Harp Susan, History of the Las Cruces Trail and Adjacent Canal Area, Panama 2001.