Zełemeny
48°50′41″N 22°58′34″E/48,844722 22,976111 Wierzchołek widziany z Pikuja | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1304 m n.p.m. |
| Wybitność |
48 m |
Położenie na mapie Bieszczadów Wschodnich  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Beskidów Wschodnich  | |
| 48°50′41″N 22°58′34″E/48,844722 22,976111
| |
Zełemeny[1] (ukr. Зелемений, Zełemenyj) – szczyt górski w Bieszczadach Wschodnich zlokalizowany na granicy ukraińskich obwodów lwowskiego (rejon samborski) i zakarpackiego (rejon mukaczewski)[2].
Topografia[edytuj | edytuj kod]
Szczyt wznosi się na wysokość 1304 m n.p.m.[2] przy wybitności równej 48 m[3]. Położony jest w paśmie wododziałowym Bieszczadów Wschodnich, pomiędzy Nondagiem (1303 m, odległość 2,1 km) a najwyższym Pikujem (1408 m, odległość 2,6 km). Północno-wschodnie zbocza odwadniane są przez potoki łączące się następnie w Huśniak, dopływ Stryja. Zbocza zachodnie opadają o ok. 750 m ku rzece Żdeniwka, dopływowi Latoricy. Najbliższe osady ludzkie to wsie Husne Wyżne (północny wschód, 6 km) i Bukoweć (zachód, 3 km)[2].
Przez Zełemeny przebiega współcześnie granica obwodowa[2], przed 1938 rokiem państwowa granica polsko-czechosłowacka[1][4].
Panorama z Zełemenego obejmuje przede wszystkim szczyty Bieszczadów. Na północnym wschodzie widoczne są wierzchołki polskich Bieszczadów Zachodnich – Wielka Rawka, Kruhly Wierch, Tarnica, Krzemień. Dalej w kierunku północnym rozpoczyna się widok na Grzbiet Wierchowiński Bieszczadów Wschodnich ze szczytami Ostry Wierch, Nondag i Przypór. Na północnym wschodzie i wschodzie rozciąga się szeroka panorama niższych Beskidów Skolskich (Czarna Góra, Paraszka, Magura, Magij). Na południowym wschodzie w oddali można dostrzec niektóre szczyty zachodnich Gorganów oraz Stoj w paśmie Połoniny Borżawskiej. Obie grupy oddzielone są masywem Pikuja i grzbietem łączącym Zełemeny z tym szczytem. Na południowym wschodzie widoczne są szczyty należące do Połoniny Równej kulminujące na wschodzie w wierzchołkach Równa, Hostra Hora i Lutańska Holica[3].
Ochrona przyrody i turystyka[edytuj | edytuj kod]
Północno-wschodnie, galicyjskie zbocza góry leżą w granicach Parku Narodowego „Bojkowszczyzna”[2].
Współcześnie przez szczyt prowadzi Zakarpacki Szlak Turystyczny[5]. W latach 30. XX wieku pasmem granicznym przebiegał znakowany na biało-czerwono-biało Główny Szlak Karpacki oraz niebieski szlak czechosłowacki[1][4][6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Pikuj (pas 53, słup 36), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1937 (pol.).
- ↑ a b c d e Zełemeny w OpenStreetMap
- ↑ a b Zelemenyi [online], peakvisor.com [dostęp 2023-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2023-12-22] (ang.).
- ↑ a b Henryk Gąsiorowski, Przewodnik po Beskidach Wschodnich, t. I, cz. 1: Bieszczady, Lwów – Warszawa: Książnica-Atlas, 1933, s. 83–84 (pol.).
- ↑ Zełemeny (1304 m) [online], mapy.cz [dostęp 2023-12-22] (pol.).
- ↑ Emil Stolfa, Jan Czerwiński, Sprawozdanie Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego z działalności za czas od 1 marca 1930 do 28 lutego 1931 r. Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel (red.), „Wierchy”, Zarząd Główny i Oddział Lwowski Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (9), Kraków: Gebethner i Wolff, 1931, s. X (pol.).
