Łowczyk białogrzbiety
| Todiramphus albonotatus[1] | |||
| (E.P. Ramsay, 1884) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
łowczyk białogrzbiety | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Łowczyk białogrzbiety[4], łowiec białogrzbiety[5] (Todiramphus albonotatus) – gatunek małego ptaka z rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae). Jest endemitem wyspy Nowa Brytania z Archipelagu Bismarcka, administracyjnie należącej do Papui-Nowej Gwinei. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened)[3].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pierwszego naukowego opisu gatunku dokonał australijski zoolog Edward Pierson Ramsay w 1884 roku, nadając mu nazwę Halcyon (Cyanalcyon) albonotata. Opis ukazał się na łamach „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. Autor jako miejsce typowe wskazał wyspę Nowa Brytania[2][6]. Nie wyróżnia się podgatunków[7][8][9]. Zwyczajowo łowczyk białogrzbiety razem z następującymi gatunkami: łowczyk molucki, łowczyk lazurowy, łowczyk leśny, łowczyk różoworzytny i łowczyk białoszyi tworzy grupę gatunków[10].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Todiramphus: rodzaj Todus Brisson, 1760 (płaskodziobek); gr. ῥαμφος rhamphos „dziób”[11].
- albonotata: łac. albus – biały, łac. notatus – oznaczony[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały ptak o dużym, szerokim u nasady, czarnym dziobie, którego górna część jest nieco jaśniejsza, a dolna u nasady często ma kolor rogu. Nogi i stopy szaro-czarne. Tęczówki ciemnobrązowe. Występuje niewielki dymorfizm płciowy. Góra głowy niebieska z lekkim turkusowym odcieniem; poniżej czarna, dosyć wąska maska obejmująca nasadę dzioba, od górnej szczęki poprzez okolice oczu rozciągająca się wokół głowy. Pomiędzy nią a górą głowy, w okolicy nozdrzy biała plamka. Podgardle, gardło, szyja, kark, brzuch i boki białe, podobnie jak pokrywy podogonowe, grzbiet i kuper. Skrzydła ciemnoniebieskie, ogon dość krótki, także ciemnoniebieski. U samicy dolna część grzbietu i kuper ciemnoniebieskie. Młode osobniki mają matowe ubarwienie, a na białych częściach ciała płowożółte przebarwienia. Długość ciała 16–18 cm, masa ciała jednego zbadanego samca – 32 g[13].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Łowczyk białogrzbiety występuje tylko na jednej wyspie z Archipelagu Bismarcka – Nowej Brytanii, administracyjnie należącej do Papui-Nowej Gwinei. Występuje głównie na terenach położonych do wysokości 1000 m n.p.m.[3][14] Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 63,4 tys. km²[14].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Głównym habitatem łowczyka białogrzbietego są wilgotne nizinne lasy tropikalne – pierwotne i wtórnego wzrostu oraz ich obrzeża. Jest gatunkiem osiadłym[13]. Długość pokolenia jest określana na 4 lata[14]. Dieta tego gatunku składa się z dużych owadów, głównie prostoskrzydłych (Orthoptera), w tym świerszczy (Grylloidea). Zdobyczy często wypatruje siedząc na gałęziach w górnych partiach lasu[13].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Niewiele wiadomo o rozmnażaniu i gniazdowaniu tego gatunku. Okres lęgowy trwa od sierpnia do października. Gniazduje w nadrzewnych termitierach zlokalizowanych na wysokości około 2 m nad ziemią – oba ptaki z pary wykopują w nich tunel zakończony komorą lęgową. W lęgu 2–3 jaja[13].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN łowczyk białogrzbiety jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). Liczebność populacji jest szacowana jest na więcej niż 2,5 tys., a mniej niż 10 tys. dorosłych osobników. Trend populacji uznawany jest za spadkowy, z powodu zagrożeń związanych ze zmniejszaniem się habitatu[3][14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Todiramphus albonotatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Denis Lepage: New Britain Kingfisher Todiramphus albonotatus (Ramsay, EP 1884). Avibase. [dostęp 2023-05-03]. (ang.).
- ↑ a b c d Todiramphus albonotatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ALCEDINIDAE Rafinesque, 1815 - ZIMORODKOWATE - KINGFISHERS (wersja: 2023-04-08). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-03].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 163, 1999.
- ↑ E.P. Ramsay. Descriptions of two new species of Birds from the Austro-Malayan region. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. 9, s. 863, 1885. Sydney. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, CORACIIFORMES, Wersja 4.013 (2021-11-24) [online], Zoonomen Nomenclatural data, 2023 [dostęp 2023-05-03] (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Rollers, ground rollers, kingfishers. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-03]. (ang.).
- ↑ Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 6: Mousebirds to Hornbills. Barcelona: Lynx Edicions, 2001, s. 216. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ P.F. Woodall: Blue-and-white Kingfisher Todiramphus diops, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-05-03]. (ang.).
- ↑ Todiramphus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-04-29] (ang.).
- ↑ albonotata, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-05-03] (ang.).
- ↑ a b c d P.F. Woodall: New Britain Kingfisher Todiramphus albonotatus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-05-03]. (ang.).
- ↑ a b c d New Britain Kingfisher Todiramphus albonotatus. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-05-03]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].