Łowczyk białoszyi
| Todiramphus farquhari[1] | |||
| (Sharpe, 1899) | |||
 Rycina z czasopisma „Ibis” z 1900 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
łowczyk białoszyi | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Łowczyk białoszyi[4], łowiec białoszyi[5] (Todiramphus farquhari) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny zimorodkowatych (Alcedinidae). Jest endemitem czterech wysp w północnej części archipelagu Nowych Hebrydów, administracyjnie należącego do Vanuatu. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened)[3].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pierwszego naukowego opisu gatunku dokonał brytyjski przyrodnik Richard Bowdler Sharpe, nadając mu nazwę Halcyon farquhari. Opis ukazał się w 1899 roku w czasopiśmie „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. Autor jako miejsce typowe autor wskazał wyspy Malikolo i Espiritu Santo w archipelagu Nowych Hebrydów[2][6]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Todiramphus[3][4][7]. Nie wyróżnia się podgatunków[7][8][9]. Zwyczajowo łowczyk białoszyi razem z następującymi gatunkami: łowczyk lazurowy, łowczyk białogrzbiety, łowczyk leśny, łowczyk różoworzytny i łowczyk molucki tworzy grupę gatunków[10].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Todiramphus: rodzaj Todus Brisson, 1760 (płaskodziobek); gr. ῥαμφος rhamphos „dziób”[11].
- farquhari: od nazwiska admirała Royal Navy, Sir Arthura Murraya Farquhara (1855–1937)[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średniej wielkości ptak o dużym, szerokim u nasady, czarnym dziobie, którego górna część jest nieco jaśniejsza, a dolna czarna z rogową częścią najbliższą podgardla. Nogi i stopy szaro-czarne. Tęczówki ciemnobrązowe. Występuje niewielki dymorfizm płciowy. U samców góra głowy ciemnoniebieska, poniżej czarna, dosyć wąska maska obejmująca nasadę dzioba, policzki, okolice oczu, uszy, rozciąga się wokół głowy zwężając z jej tyłu. Podgardle, gardło, szyja i kark białe. Pierś, brzuch, boki ciała i pokrywy podogonowe pomarańczowe. Skrzydła ciemnoniebieskie, ogon dość krótki, także ciemnoniebieski. Grzbiet i zad niebieski. Samica różni się od samca białą plamą na dolnej części brzucha. Młode osobniki są bardziej matowe od dorosłych[13].
Długość ciała 21 cm, masa ciała: samce 32–42 g, samice 35–42 g[13].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Łowczyk białoszyi występuje tylko na czterech wyspach w północnej części archipelagu Nowych Hebrydów (terytorium Vanuatu): Espiritu Santo, Aore, Malo i Malekula. Występuje głównie na terenach położonych do wysokości 800 m n.p.m.[3][14] Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 12,5 tys. km²[14].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Głównym habitatem łowczyka białoszyjego są pierwotne nizinne lasy tropikalne. Występuje także w ogrodach, na polach uprawnych i plantacjach kokosów. Jest gatunkiem osiadłym[13]. Długość pokolenia jest określana na 3,35 roku[14]. Dieta tego gatunku składa się z owadów, w tym prostoskrzydłych (Orthoptera), chrząszczy, mrówek, ciem, ale stwierdzono też spożywanie pająków i jaszczurek. Zdobyczy wypatruje zwykle siedząc na gałęziach wysoko w koronach drzew, czasami żeruje bezpośrednio na ziemi, przeszukując ściółkę w poszukiwaniu owadów[13].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Brak szczegółowych informacji o rozmnażaniu. Na wyspie Espiritu Santo stwierdzono lęg w grudniu. Gniazda zakłada w nadrzewnych termitierach, dziuplach w palmach lub w paproci drzewiastej. W lęgu 3 jaja[13].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN łowczyk białoszyi jest klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). Liczebność populacji jest oszacowana na nie mniej niż 14 tys. i nie więcej niż 94 tys. dorosłych osobników; ptak ten jest opisywany jako lokalnie dość pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za powolnie spadkowy[3][14].
W kulturze człowieka[edytuj | edytuj kod]
Rysunek łowczyka białoszyjego został umieszczony na dwóch znaczkach pocztowych: z Nowych Hebrydów (wówczas jeszcze angielsko-francuskie kondominium) oraz Vanuatu[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Todiramphus farquhari, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Chestnut-bellied Kingfisher Todiramphus farquhari (Sharpe, RB 1899). Avibase. [dostęp 2023-05-06]. (ang.).
- ↑ a b c d e Todiramphus farquhari, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ALCEDINIDAE Rafinesque, 1815 - ZIMORODKOWATE - KINGFISHERS (wersja: 2023-04-08). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-05].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 163, 1999.
- ↑ Richard Bowdler Sharpe. Exhibition and description of a series of specimens from the New Hebrides group of islands. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 10, s. 29, 1899.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Rollers, ground rollers, kingfishers. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-06]. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, CORACIIFORMES, Wersja 4.013 (2021-11-24) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-05-06] (ang.).
- ↑ Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 6: Mousebirds to Hornbills. Barcelona: Lynx Edicions, 2001, s. 217. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ P.F. Woodall: Blue-and-white Kingfisher Todiramphus diops, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-05-06]. (ang.).
- ↑ Todiramphus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-04-29] (ang.).
- ↑ farquhari, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-05-06] (ang.).
- ↑ a b c d e P.F. Woodall: Vanuatu Kingfisher Todiramphus farquhari, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-05-06]. (ang.).
- ↑ a b c d Vanuatu Kingfisher Todiramphus farquhari. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-05-06]. (ang.).
- ↑ Chris Gibbins: Chestnut-bellied Kingfisher, Halcyon farquhari. Birds of the World on Postage Stamps. [dostęp 2023-05-07]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].