Żylak czerniejący
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
żylak czerniejący |
| Nazwa systematyczna | |
| Mycoacia fuscoatra (Fr.) Donk Medded. Nedl. Mycol. Ver. 18-20: 152 (1931) | |
Żylak czerniejący, woszczyneczka czerniejąca (Mycoacia fuscoatra (Fr.) Donk) – gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycoacia, Meruliaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Gatunek ten opisał w 1814 roku Elias Fries, nadając mu nazwę Hydnum fuscoatrum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Marinus Anton Donk w 1931 r.[1]
Ma 15 synonimów. Niektóre z nich:
- Phlebia fuscoatra (Fr.) Nakasone 1997
- Steccherinum corneum (Pilát) Parmasto 1968
- Steccherinum fuscoatrum (Fr.) Gilb. 1971[2].
Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę żylak czerniejący dla synonimu Phlebia fuscoatra. Nazwa ta jest niespójna z obecną nazwą naukową[3]. Internetowy atlas grzybów podaje nazwę woszczyneczka czerniejąca[4]. W. Wojewoda nazwę woszczyneczka nadał rodzajowi Ceriporiopsis[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Grzyb hydnoidalny. Owocnik miękki, rozpostarty, przyrośnięty, o grubości od 0,1 do 0,3 mm, bladobiały, przydymiony lub żółtawoszary, początkowo często oprószony, potem nagi. Brzeg biały lub żółtawobiały, oprószony lub wąsko włóknisto-strzępiasty, kolce cienkie, dość regularne, długości 1 do 3 mm, ostro szydłowate lub z 2–3 niewyraźnymi czubkami, sino popielate, szare, najpierw ochrowe, potem czarnobrązowe, z jaśniejszym czubkiem[5]. Liczba kolców 10–20 na mm²[6].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy monomityczny, strzępki generatywne z guzowatymi przegrodami, cienkościenne, gładkie, o średnicy 1,5–4 µm. Subikulum zbudowane ze strzępek o chropowatej powierzchni. Podstawki silnie maczugowate, z 2–4 sterygmami o długości do 2,5–3,5 µm, ze sprzążkami bazalnymi, (12)18–30 × 3,5–4,5 µm. Zarodniki cylindryczne do nieco kiełbaskowatych, gładkie, cienkościenne, nieamyloidalne, (4)5–6,5 × 2–2,5(3,5) µm. Leptocystydy szydłowate, butelkowate do cylindrycznych, ze sprzążkami, cienkościenne, gładkie, 30–45 × 3–4,5 µm[6].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Stwierdzono występowanie Mycoacia fuscoatra na wszystkich kontynentach i na niektórych wyspach. Najwięcej stanowisk podano w Europie[7]. W 2003 r. W. Wojewoda przytoczył 3 stanowiska w Polsce[3], w późniejszych latach podano następne[8]. Bardziej aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów[4]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[9].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny. W Polsce podano jego występowanie w lasach liściastych i iglastych na martwym drewnie brzozy, leszczyny i sosny[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-08-19].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-08-19].
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 514,515, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Aktualne stanowiska Mycoacia fuscoatra w Polsce [online] [dostęp 2023-08-19].
- ↑ Mycoacia fuscoatra(Fries) Donk (1931) [online], Basa de donnees mycologique [dostęp 2023-08-19].
- ↑ a b Roland Labbé, Mycoacia fuscoatra / Odontie sombre [online], Mycoquebec.org [dostęp 2023-08-19].
- ↑ Mapa występowania Mycoacia fuscoatra na świecie [online], gbif.org [dostęp 2023-08-19].
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-08-19].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 67, ISBN 83-89648-38-5.