β-Glukany

β-Glukany
	budowa β-1,3/1,4-glukanu
	; budowa β-1,3/1,6-glukanu
Nazewnictwo
	Inne nazwy i oznaczenia
	beta-glukan
	Ogólne informacje
Struktura meru	−[C; 18H; 32O; 16]−
	Identyfikacja
Numer CAS	9041-22-9; 9051-97-2 (β-1,3-glukany)
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2015-08-25]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	β-1,3-glukan z Euglena gracilis
	Substancja w tej postaci nie jest klasyfikowana; jako niebezpieczna według kryteriów GHS; (na podstawie podanej karty charakterystyki).
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2020-06 wymaga dodania wiarygodnych źródeł medycznych dla zapewnienia weryfikowalności.

Możliwe, że zbyt mocno polega na źródłach pierwotnych. Podane poniżej informacje, mające charakter medyczny, mogą być częściowo lub w całości niepoparte dowodami naukowymi. Jako pozbawione odpowiednich źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

β-Glukany – organiczne związki chemiczne z grupy polisacharydów, będące jednymi ze składników błonnika pokarmowego. Stanowią składnik budulcowy ścian komórkowych drożdży, grzybów i zbóż.

Ich zawartość w suszonych borowikach szlachetnych wynosi ok. 0,4–0,6% suchej masy^[1]^{[niewiarygodne źródło?]}.

Budowa i właściwości

β-Glukany zbudowane są z jednostek D-glukozy połączonych wiązaniami β-glikozydowymi. W zależności od grupy hydroksylowej reszty glukozy tworzącej wiązanie z węglem anomerycznym występują różne izomery β-glukanów, np. celuloza jest β-1,4-glukanem. Wiele β-glukanów zawiera dwa typy wiązań glikozydowych i ma różne właściwości, np. izomer 1,3/1,6 jest nierozpuszczalny w wodzie i występuje m.in. w produktach piekarniczych. Z kolei izomer 1,3/1,4 jest rozpuszczalny w wodzie i jest obecny tylko w nieprzetworzonych produktach naturalnych, takich jak otręby z jęczmienia i owsa.

Izomer rozpuszczalny w wodzie (1,3/1,4) wykazuje silną aktywność biologiczną, m.in. powoduje obniżenie zawartości cholesterolu LDL we krwi i równoważy szczyt glukozy we krwi, a tym samym zapobiega występowaniu cukrzycy typu 2 oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej. Obniża również ciśnienie krwi^[2]^{[niewiarygodne źródło?]}.

Występowanie

Zawartość β-glukanów w wybranych produktach spożywczych^[3]
Produkt	Zawartość β-glukanów w 100 g suchej masy
lentinan (twardnik japoński)	220 mg
grzyby z rodzaju Pleurotus	414 mg^[i]
jęczmień	2–20 g
otręby owsiane	3–8 g
żyto	1,3–2,7 g
sorgo	1,1–6,2 g
kukurydza	0,8–1,7 g
pszenica	0,5–1 g
pszenżyto	0,3–1,2 g
ryż	0,13 g

↑ Na 100 g części jadalnych.

Przypisy

↑ KatarzynaK. Sitarska KatarzynaK., Grzyby dziko rosnące – wartość odżywcza i właściwości prozdrowotne, „Journal of NutriLife”, 142, 2 marca 2014, ISSN 2300-8938 [dostęp 2014-03-04] .
↑ Cenny błonnik z owsa: beta-glukan, [w:] Nauka dla zdrowia [online], 12 stycznia 2010 [zarchiwizowane z adresu 2016-06-08] .
↑ PaulinaP. Krupińska PaulinaP., MagdalenaM. Zegan MagdalenaM., β-Glukan – wybrane korzyści zdrowotne ze szczególnym uwzględnieniem jego wpływu na gospodarkę lipidową, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna”, 46 (2), 2013, s. 162–170 .

[4] Na 100 g części jadalnych.

[Sitarska_K_grzyby-1] KatarzynaK. Sitarska KatarzynaK., Grzyby dziko rosnące – wartość odżywcza i właściwości prozdrowotne, „Journal of NutriLife”, 142, 2 marca 2014, ISSN 2300-8938 [dostęp 2014-03-04] .

[2] Cenny błonnik z owsa: beta-glukan, [w:] Nauka dla zdrowia [online], 12 stycznia 2010 [zarchiwizowane z adresu 2016-06-08] .

[3] PaulinaP. Krupińska PaulinaP., MagdalenaM. Zegan MagdalenaM., β-Glukan – wybrane korzyści zdrowotne ze szczególnym uwzględnieniem jego wpływu na gospodarkę lipidową, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna”, 46 (2), 2013, s. 162–170 .

[1]

[2]

[3]

[i]