Łaskunek trójpręgi
| Arctogalidia trivirgata[1] | |||||
| (J.E. Gray, 1832)[2] | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
łaskunek trójpręgi | ||||
| |||||
| Podgatunki | |||||
|
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[22] | |||||
 | |||||
| Zasięg występowania | |||||
| |||||
Łaskunek trójpręgi[23], łaskun trójpręgi[24] (Arctogalidia trivirgata) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny łaskunów (Paradoxurinae) w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae).
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1832 roku brytyjski zoolog John Edward Gray nadając mu nazwę Paradoxurus trivirgatus[2]. Holotyp pochodził z Buitenzorg, na Jawie[25]. Jedyny przedstawiciel rodzaju łaskunek[23] (Arctogalidia) który opisał w 1897 roku amerykański zoolog Clinton Hart Merriam[3]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:
| Podgatunek | Oryginalna nazwa | Autor i rok opisu | Miejsce typowe |
|---|---|---|---|
| A. t. leucotis | Paradoxurus leucotis | Horsfield, 1851 | Taninthayi[26]. |
| A. t. stigmatica | Paradoxurus stigmaticus | Temminck, 1853 | rzeka Dusun, Borneo Południowe[27]. |
| A. t. trilineata | Paradoxurus trilineatus | Wagner, 1841 | Jawa[28]. |
Analiza genetyczna na małych próbkach wskazuje, że podgatunek stigmatica reprezentuje odrębny gatunek, ale potrzeba więcej badań, aby to udowodnić[29]. Niektórzy autorzy sugerują podział A. trivirgata na dwa gatunki: jeden na północ od przesmyku Kra, a drugi w regionie sundajskim[30]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunki[30].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Arctogale: gr. αρκτος arktos „niedźwiedź”; γαλεή galeē lub γαλή galē „łasica”[31]; młodszy homonim Arctogale Kaup, 1829 (Mustelidae).
- Arctogalidia: gr. αρκτος arktos „niedźwiedź”; rodzaj Galidia I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1837[31]. Nowa nazwa dla Arctogale J.E. Gray, 1865.
- trivirgata: łac. tri- „trój-”, od tres „trzy”; virgatus „paskowany, pręgowany”, od virga „pasek, pręga”[32].
- leucotis: gr. λευκος leukos „biały”; -ωτις -ōtis „-uchy”, od ους ous, ωτος ōtos „ucho”[33].
- stigmatica: gr. στιγμα stigma, στιγματος stigmatos „znak, plama, cętka”, od στιζω stizō „tatuować”[34].
- trilineata: nowołac. trilineatus „trójrzędowy, oznaczony trzema liniami”, od łac. tri- „trój-”, od tres „trzy”; lineatus „oznaczony liniami, prążkowany”, od linea „linia, pasmo”, od linum „nić”, od gr. λινον linon „len, nić”[35].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Łaskunek trójpręgi występuje w południowo-wschodniej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku[30]:
- A. trivirgata trivirgata – półwyspowa Tajlandia i Malezja, Sumatra oraz Borneo; obserwowany również na kilku małych wyspach indonezyjskich.
- A. trivirgata leucotis – północno-wschodnie Indie (Asam), Bangladesz, Chińska Republika Ludowa (Junnan i kontynentalna część Azji Południowo-Wschodniej do przesmyku Kra.
- A. trivirgata stigmatica – Borneo.
- A. trivirgata trilineata – łaskunek jawajski[23] – zachodnia Jawa.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 53,2–53,2 cm, długość ogona 46,3–66 cm, długość tylnej stopy 7,5–9 cm, długość ucha 4,2–5 cm; masa ciała 2–2,5 kg[36].
Tryb życia
[edytuj | edytuj kod]Żywi się owadami, owocami i drobnymi kręgowcami. Zamieszkuje gęste lasy. Prowadzi nadrzewny, nocny i samotniczy tryb życia. Samica rodzi średnio 3 młode w jednym miocie. Łaskuny trójpręgie żyją do 11 lat.
Zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Gatunek nie jest objęty konwencją waszyngtońską CITES. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (niskiego ryzyka)[22].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Arctogalidia tingia Lyon, 1908.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Arctogalidia trivirgata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c J.E. Gray. On the Family of Viverridae and its generic Subdivisions; with an enumeration of the Species of Paradoxurus, and Characters of several new ones. „Proceedings of the Committee of Science and Correspondence of the Zoological Society of London”. 2, s. 68, 1832. (ang.).
- ↑ a b C.H. Merriam. The generic names ictis, arctogale and Arctogalidia. „Science”. New Series. 5, s. 302, 1897. (ang.).
- ↑ J.E. Gray. A revision of the genera and species of Viverrine animals (Viverridae) founded on the collection in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1864, s. 542, 1864. (ang.).
- ↑ J.A. Wagner: Supplementband. W: J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Cz. 2: Die Raubthiere. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1841, s. 338 (przypis). (niem.).
- ↑ T. Horsfield: A catalogue of the mammalia in the Museum of the Hon. East-India Company. London: Printed by J. & H. Cox, 1851, s. 66. (ang.).
- ↑ C.J. Temminck: Esquisses zoologiques sur la côte de Guiné. Ie partie, les mammifères. Leiden: E.J. Brill, 1853, s. 120. (fr.).
- ↑ P.L. Sclater. The Secretary read the following reports on the additions to the Society’s Menagerie during the months of June, July, August, and September 1877. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1877 (2), s. 681, 1877. (ang.).
- ↑ G.S. Miller. Mammals collected by Dr. W. L. Abbott on the Natuna Islands. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 3, s. 131, 1901. (ang.).
- ↑ G.S. Miller. Mammals collected by Dr. W. L. Abbott in the region of the Indragiri River, Sumatra. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 54 (1), s. 156, 1902. (ang.).
- ↑ G.S. Miller. The Mammals collected by Dr. W. L. Abbott in the Rhio-Linga Archipelago. „Proceedings of the United States National Museum”. 31, s. 269, 1907. (ang.).
- ↑ G.S. Miller. Two new carnivores from the Malay Peninsula. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 19, s. 25, 1906. (ang.).
- ↑ M.W. Lyon. Mammals of Banka, Mendanau, and Billiton Islands, between Sumatra and Borneo. „Proceedings of the United States National Museum”. 31, s. 599, 1906. (ang.).
- ↑ Lyon 1908 ↓, s. 652.
- ↑ Lyon 1908 ↓, s. 653.
- ↑ Miller 1913 ↓, s. 6.
- ↑ a b Miller 1913 ↓, s. 7.
- ↑ Miller 1913 ↓, s. 8.
- ↑ E. Schwarz. Two new Mammals from the Malay Archipelago. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 11, s. 297, 1913. (ang.).
- ↑ R.C. Wroughton. Scientific results from the Mammal Survey, No. XXVI. (B) A new palm-civet from Assam. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 27 (3), s. 600, 1921. (ang.).
- ↑ R.D. Fisher & C.A. Ludwig. Catalog of type specimens of recent mammals: Orders Carnivora, Perissodactyla, Artiodactyla, and Cetacea in the National Museum of Natural History, Smithsonian Institution. „Smithsonian Contributions to Zoology”. 646, s. 10, 2016.
- ↑ a b Willcox i inni, Arctogalidia trivirgata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-10-04] (ang.).
- ↑ a b c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 139. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 176, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Arctogalidia trivirgata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-19].
- ↑ J.S. Zijlstra: Paradoxurus leucotis Horsfield, 1851. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-19]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra: Paradoxurus stigmaticus Temminck, 1853. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-19]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra: Paradoxurus trilineatus Wagner, 1841. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-19]. (ang.).
- ↑ G. Veron, M.-L. Patou & A.P. Jennings. Molecular systematics of the small-toothed palm civet (Arctogalidia trivirgata) reveals a strong divergence of Bornean populations. „Mammalian Biology”. 8 (4), s. 347–354, 2015. DOI: 10.1016/j.mambio.2015.02.003. (ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 412. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 118, 1904. (ang.).
- ↑ trivirgata, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-19] (ang.).
- ↑ leucotis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-19] (ang.).
- ↑ Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 221, OCLC 637083062 (ang.).
- ↑ trilineata, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-19] (ang.).
- ↑ A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 227. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- M.W. Lyon. Mammals collected in eastern Sumatra by Dr. W. L. Abbott during 1903, 1906, and 1907, with descriptions of new species and subspecies. „Proceedings of the United States National Museum”. 34, s. 619–679, 1908. (ang.).
- G.S. Miller. Fifty-one new Malayan mammals. „Smithsonian miscellaneous collections”. 61 (21), s. 1–30, 1913. (ang.).
- Small Toothed Palm Civet (Arctogalidia trivirgata). Lioncrusher's Domain. [dostęp 2007-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)]. (ang.).
- D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Arctogalidia trivirgata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-19].