1 złoty 1928 Wieniec kwiatowy nieprzewiązany
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Emitent | |
| Typ monety |
moneta próbna technologiczna |
| Nominał |
1 złoty |
| Rocznik |
1928 |
| Emisja | |
| Mennica |
Mennica Państwowa |
| Projektant | |
| Opis fizyczny | |
| Masa | |
| Średnica |
25 mm |
| Materiał | |
| Rant |
gładki |
| Stempel | |
1 złoty 1928 Wieniec kwiatowy nieprzewiązany – moneta próbna okresu złotowego II Rzeczypospolitej wybita według projektu Józefa Aumillera z datą roczną 1928[1].
Moneta należy do serii czterech próbnych złotówek z 1928 r. zaprojektowanych przez Józefa Aumillera, z których żadna nie stała się wzorem dla wprowadzonej w 1929 r. monety niklowej o tym nominale[2][3].
Z tym samym wzorem rewersu ale z awersem M.Kotarbińskiego (jak na obiegowej złotówce niklowej), wybito z datą roczną 1929 inną próbną monetę jednozłotową[4].
Na monecie nie ma umieszczonego znaku mennicy, a na rewersie pod cyfrą „1" nominału znajduje się wypukły napis „PRÓBA”[1].
Rys historyczny
[edytuj | edytuj kod]Jako element reformy walutowej Władysława Grabskiego rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 20 stycznia 1924 r., znowelizowanym w kwietniu tego samego roku, wprowadzono między innymi srebrną (próby 750) monetę jednozłotową, o masie 5 gramów i średnicy 23 mm, której wzór został ustalony rozporządzeniem Ministra Skarbu z 26 maja 1924 r. razem z wzorami pozostałych planowanych do wprowadzenia do obiegu nominałów monet od 1 grosza do 100 złotych[5].
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 5 listopada 1927 r. zmieniono system monetarny, zastępując między innymi srebrną monetę jednozłotową odpowiednikiem w niklu o parametrach: masa – 7 gramów, średnica – 25 mm[6].
Cztery projekty wzoru niklowej złotówki przygotował kierownik artystyczny Mennicy Państwowej – Józef Aumiller, który prowadził również dział medalierski. Monety te miały identyczny rysunek awersu z datą 1928, z rysunkiem godła zgodnym z zaprojektowanym przez Zygmunta Kamińskiego i wprowadzonym w grudniu 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)[3][6].
Rewersy Aumillera miały tradycyjną kompozycję. W centralnej części umieszczony został nominał otoczony jednym z czterech wieńców[3]:
- zbożowym,
- dębowym,
- kwiatowym przewiązanym u dołu,
- kwiatowym nieprzewiązanym u dołu.
Projekty te nie znalazły uznania. W rozpisanym konkursie wybrano do realizacji projekt M.Kotarbińskiego, w którym nominał otoczony był ornamentem geometrycznym w stylu art déco[7].
Awers
[edytuj | edytuj kod]Na tej stronie znajduje się godło – orzeł w koronie według wzoru z grudnia 1927 r., dookoła w otoku napis: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, na samym dole rok – 1928, po obydwu stronach którego umieszczono spłaszczone gwiazdy sześcioramienne[8][1].
Rewers
[edytuj | edytuj kod]Rysunek rewersu to nominał „1", pod nim wypukły napis „PRÓBA”, otoczony nieprzewiązanym u dołu wieńcem z liści i owoców, poniżej otokowo napis „ZŁOTY”[8][1].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Monetę wybito w Mennicy Państwowej, z rantem gładkim, na krążku o średnicy 25 mm, w nieznanych nakładach, w[9]:
Na przełomie XX i XXI w. moneta nie pojawia się praktycznie w obrocie kolekcjonerskim – bicia w miedzi i w tombaku pojawiły się raz na tej samej aukcji jednego z pomorskich gabinetów numizmatycznych, a jedyny egzemplarz w niklu znany jest ze zbioru Gabinetu Numizmatycznego Mennicy Polskiej[9].
Istnieje drugi projekt Józefa Aumillera rewersu z wieńcem złożonym z kwiatów i owoców – przewiązanym u dołu[10].
Pod koniec drugiego dziesięciolecia XXI w. ze znanych monet II Rzeczypospolitej złotówka z wieńcem kwiatowym nieprzewiązanym z 1928 r. jest[11]:
- jednym z czterech wzorów próbnych złotówek z wieńcami przygotowanych przez Józefa Aumillera w 1928 r.,
- jedną z dziewięciu złotówek, obok:
- obiegowej złotówki wzoru 1924 – projektu Tadeusza Breyera,
- próbnej 1 złoty 1928 Wieniec zbożowy – również projektu Józefa Aumillera,
- próbnej 1 złoty 1928 Wieniec dębowy – również projektu Józefa Aumillera,
- próbnej 1 złoty 1928 Wieniec kwiatowy przewiązany – również projektu Józefa Aumillera,
- próbnej 1 złoty 1929 Wieniec kwiatowy nieprzewiązany – awers projektu M.Kotarbińskiego, rewers projektu Józefa Aumillera,
- obiegowej złotówki z 1929 – projektu M.Kotarbińskiego.
- wersji próbnej o średnicy 20 mm obiegowej złotówki 1929 z napisem „PRÓBA” – projektu M. Kotarbińskiego.
- próbnej 1 złoty 1932 Polonia – projektu Antoniego Madeyskiego.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- monety próbne II Rzeczypospolitej
- 1 złoty 1928 Wieniec zbożowy
- 1 złoty 1928 Wieniec dębowy
- 1 złoty 1928 Wieniec kwiatowy przewiązany
- 1 złoty 1929 Wieniec kwiatowy nieprzewiązany
- 1 złoty 1929
- 1 złoty 1932 Polonia
- złotówki II Rzeczypospolitej
- 1 złoty
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 126, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 116–126, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ a b c Mennica Polska S.A., Blister: Złotówki okresu międzywojennego, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 5–6.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 127–129, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 150, 230, ISBN 83-912223-4-9.
- ↑ a b Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 157, ISBN 83-912223-4-9.
- ↑ Mennica Polska S.A., Blister: Złotówki okresu międzywojennego, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 6.
- ↑ a b Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 70.
- ↑ a b Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, wyd. 2, Szczecin: Nefryt, 2021, s. 154, ISBN 978-83-87355-97-5.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 126–129, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 16–60, 64–278, ISBN 978-83-87355-65-4.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J. Parchimowicz Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, Nefryt, Szczecin, wydanie I, ISBN 978-83-87355-65-4