Aśvaghoṣa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Aśvaghoṣa अश्वघोष
(nieznane)
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

ok. 80
Saketa

Data i miejsce śmierci

ok. 150
Peszawar

Szkoła

dhjana

Cytaty w Wikicytatach

Aśwaghosza, skr. Aśvaghoṣa, devanāgarī: अश्वघोष (dosł. Mający głos (ghoṣa), jak koń (aśva), chiń. 馬鳴菩薩 pinyin: Mǎmíng púsà, dosł. Bodhisattwa Koniogłosy; tyb. སློབ་དཔོན་དཔའ་བོ sLob-dpon dpa'-bo) (ur. 80?, zm. 150 n.e.?) – indyjski filozof-poeta.

Urodził się w Indiach wschodnich, w mieście Saketa, w rodzinie bramińskiej. Saketa w czasach Buddy była uważana za jedno z sześciu najwspanialszych miast Indii i znajdowała się w kraju Kośala, za czasów Aśwagoszy w królestwie Ajodhja. Aśwaghosza był z początku studentem niebuddyjskich nauk, ale po przegranej debacie z Parśwą (Pārśva) nawrócił się na buddyzm. Gdy Ajodhja przegrała wojnę z królestwem Kuszanów (chiń. Guishuang, 貴霜) , Aśwaghosza został oddany w ramach trybutu wojennego królowi Kaniszce (po kuszańsku: Κανηϸκι, chiń.: 迦腻色伽 Jianisejia), który panował ok. 78 – 102 lub 121 – 151 n.e.[1] Został jego religijnym doradcą, a także wybitnym kaznodzieją buddyjskim, m.in. instrumentalnym w kwestii propagowania buddyzmu wzdłuż Szlaku Jedwabnego w Azji Środkowej i Chinach. Według legendy wówczas uzyskał imię "Aśwaghosza", gdy nawet wygłodzone konie słuchały jego kazań, zamiast jeść paszę. Życie Aśwaghoszy zakończyło się w Puruszapurze w ówczesnych Indiach zachodnich (dziś: Peszawar (urdu: پشاور; pasztuński: پښور), w Pakistanie, nad granicą z Afganistanem)[2],

Uważa się, że był pierwszym dramaturgiem sanskryckim. Jest też uznawany za największego, po Kalidasie (skr. Kālidāsa, devanāgarī: कालिदास), poetę indyjskiego. Aśwaghosza spopularyzował dworski styl poezji epickiej kavya (skr. kāvya). Najdawniejsze teksty poezji kavya, które przetrwały do dzisiaj, są jego autorstwa[3].

Napisał poemat epicki opisujący żywot Buddy, nazywany Czyny Buddy (skr. Buddhacarita; devanagari बुद्दचरित; chiń: 佛所行讚 pinyin Fó suǒxíng zàn' ang. Acts of the Buddha)[4]. Z pierwotnych 28 pieśni, zachowanych w przekładach tybetańskim i chińskim[5], zachowało się w sanskrycie tylko trzynaście i pół, obejmujące okres od przepowiedni dotyczących narodzin księcia Suddharthy aż do osiągnięcia przezeń przebudzenia[6].

Jego autorstwa jest również Saundaranandakavya (Poemat o pięknym Nandzie), znany tylko w wersji sanskryckiej (zachowany w całości) poemat w stylu kavya (skr. kāvya) na temat nawrócenia Nandy (przyrodniego brata Buddy), które umożliwiło jego wyzwolenie. Pierwsza połowa dzieła opisuje życie Nandy, druga natomiast zawiera opisy buddyjskich doktryn i praktyk ascetycznych[7].

Przypisuje się mu także opracowanie sanskryckiego zbioru dżatak pt. Sūtrālaṅkara .

W tradycji chińskiej uważa się go za autora wpływowego w tradycji mahajany tekstu buddyjskiego Przebudzenie wiary w mahajanie (skr. Mahāyānaśraddhotpādaśāstra, chiń. Dacheng qixin lun 大乘起信論). Jednak w opinii większości badaczy dzieło to jest późniejszym apokryfem chińskim[8][9],

Jest uznawany za 12. patriarchę medytacyjnej linii buddyzmu (skt dhjana, chin. chan).

Dzieła Aśwaghoszy wydane w języku polskim[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Andrzej Gawroński, Aśwaghosza, w: Marek Mejor (red.), Światło słowem zwane. Wypisy z literatury staroindyjskiej, Dialog, Warszawa 2007, s. 435.
  2. ↑ Encyclopaedia Britanica Online <http://www.britannica.com/eb/article-9010013/Asvaghosa>
  3. ↑ Encyclopaedia Britanica Online <http://www.britannica.com/eb/article-9044894/kavya>
  4. ↑ Buddhist Mahâyâna Texts, The Buddha-karita of Asvaghosha, translated from the Sanskrit by E. B. Cowell, Vol. XLIX of The Sacred Books of the East, Oxford [1894], <https://www.sacred-texts.com/bud/sbe49/sbe4900.htm>
  5. ↑ The Fo-Sho-Hing-Tsan-King: A Life of Buddha by Asvaghosha Bodhisattva, translated from Sanskrit into Chinese by Dharmaraksha A.D. 420, and from Chinese into English by Samuel Beal, Sacred Books of the East Vol. XIX, Oxford [1883]<https://www.sacred-texts.com/bud/sbe19/index.htm>
  6. ↑ Aśvaghoṣa, Buddhacarita, Bibliotheca Polyglotta, University of Oslo <https://www2.hf.uio.no/polyglotta/index.php?page=volume&vid=77>
  7. ↑ Yoshichika Honda, Indian Buddhism and the kāvya literature: Asvaghosa's Saundaranandakavya, "Hiroshima Daigaku Daigakuin Bungaku Kenkyuuka ronshuu", 2004 <http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=16560383>
  8. ↑ Robert E. Buswell, Chinese Buddhist Apocrypha, University of Hawaii Press: 1990, ISBN 0-8248-1253-0, str. 1–29.
  9. ↑ Dan Lusthaus, Critical Buddhism and Returning to the Sources, w: Jamie Hubbard, Paul Loren Swanson (red.), Pruning the bodhi tree: the storm over critical Buddhism. University of Hawaii Press, 1997, str. 30–55, tu: str. 33.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aśvaghoṣa&oldid=67599421”