Abhinawagupta

Abhinawagupta

Data urodzenia	ok.950
Data śmierci	ok.1020
Zawód, zajęcie	filozof
Wyznanie	hinduizm

Abhinawagupta, Abhinawaguptapada (अभिनवगुप्त Abhinavagupta; ur. ok. 950, zm. ok. 1020) – hinduski uczony, filozof i mistyk pochodzący z Kaszmiru.

Życiorys

Urodzony w rodzinie bramińskiej. Jego pisma obejmują około 50 rozpraw, komentarzy i hymnów mistyczno-filozoficznych. Według tradycji był wcieleniem Śeszy.

Myśl Abhinawagupty przeszła trzy etapy rozwoju: tantryczny, estetyczny i filozoficzny. Filozofią i rytuałem, a przede wszystkim systematycznym wykładem mistyki i myśli tantrycznej szkoły kula, zajął się w swoim największym dziele, Tantraloce (Światło tantry). Myśli zawarte w Tantraloce skondensował następnie w dziele o znacznie mniejszych rozmiarach Tantrasara.

Okres estetyczny rozwoju myśli Abhinawagupty reprezentuje szereg komentarzy traktujących o mistyce, teatrze i poezji. Stanowią je komentarz Loćana (Pogląd) do Dhwanjaloka|Dhwanjaloki (Światła „dźwięku”) i Abhinawabharati (Najnowszy [komentarz] do Bharaty) do Natjaśastry, traktatu Bharaty o teatrze.

Najważniejsze teksty filozoficzne Abhinawagupty to Iśwarapratjabhidźńa i Iśwarapratjabhidźńawiwrytiwimarsini (Rozprawa o interpretacji pojęcia rozpoznania Iśwary). Pierwszy tekst stanowi komentarz do zaginionego dzieła Utpalaćarji Iśwarapratjabhidźńawimarśini (Rozprawa o rozpoznaniu Boga), drugi stanowi wykład teorii o rozpoznaniu (pratjabhidźńa) tego, co transcendentne w tym, co poznawalne zmysłowo.

Bibliografia

• Krzysztof Byrski, Abhinawaguptapada, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin 1989.
• Abihnawagupta, Tantrasara (z tłumaczeniem hindi), Varanaseya Sanskrit Sansthan, Varanasi 1986

Linki zewnętrzne

• Dzieła Abhinawaguptapady w kilku kolekcjach. muktalib5.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-25)].
• David Peter Lawrence, Aspects of Abhinavagupta’s Theory of Scripture
• Artykuły o Abhinawaguptapadzie