Maria Krzysztof Byrski
 Maria Krzysztof Byrski (2016) | |
| Data i miejsce urodzenia |
12 stycznia 1937 |
|---|---|
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: indologia: kultura starożytnych Indii, aksjologia, jezyk hindi, sanskryt, kulturoznawstwo – orientalistyka, literaturoznawstwo | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja |
1978 |
| Profesura |
14 lipca 1992 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Warszawski |
| Ambasador RP w Indiach | |
| Okres spraw. |
1993–1996 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Maria Krzysztof Byrski (ur. 12 stycznia 1937 w Wilnie[1]) – polski orientalista, indolog, nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych, ambasador RP w Indiach (1993–1996).
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Ireny Byrskiej i Tadeusza Byrskiego. W czasach studenckich kierował sekcją młodzieży warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej. W 1960 ukończył studia z zakresu indologii na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1961–1966 mieszkał w Indiach, w 1966 obronił pracę doktorską na Banaras Hindu University, zatytułowaną Concept of Ancient Indian Theatre i poświęconą klasycznemu dramatowi indyjskiemu[2][3]. W 1966 rozpoczął pracę na Uniwersytecie Warszawskim[2], kierował tam w latach 1970–1990 sekcją filologii indyjskiej[1][2]. W 1979 uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy Methodology of the Analysis of Sanskrit Drama[2].
Podczas wydarzeń sierpniowych w 1980 przyłączył się do skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[4]. W tym samym roku współtworzył w Uniwersytecie Warszawskim NSZZ „Solidarność” i został przewodniczącym organizacji związkowej na Wydziale Neofilologii. Po ogłoszeniu stanu wojennego był członkiem podziemnej komisji uczelnianej związku.
Od 1990 był radcą Ambasady RP w Delhi, a w latach 1993–1996 kierował placówką jako ambasador. 14 lipca 1992 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. Po zakończeniu pracy w dyplomacji powrócił na Uniwersytet Warszawski. W latach 1996–2002 był dyrektorem Instytutu Orientalistycznego UW[2]. Został profesorem w Katedrze Azji Południowej na Wydziale Orientalistycznym UW, a także dyrektorem Centrum Badań nad Eurazją w stołecznym Collegium Civitas.
Członek Komitetu Nauk o Kulturze, Komitetu Nauk Orientalistycznych oraz Komitetu Etyki Polskiej Akademii Nauk. Był sekretarzem Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk. Został członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Był członkiem zarządu warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej. W 2010 walne zebranie członków zwyczajnych nadało mu godność członka honorowego KIK, został też członkiem kapituły nagrody „Pontifici – Budowniczemu Mostów”.
Autor ponad stu publikacji, w tym kilku książek[5]. Przełożył z sanskrytu na język polski Manusmryti, czyli traktat o zacności oraz Kamasutrę, czyli traktat o miłowaniu (obie pozycje wydane w języku polskim w 1985).
Wśród wypromowanych przez niego doktorów znaleźli się: Joanna Jurewicz (1990), Danuta Stasik (1990), Bożena Śliwczyńska (1993).
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
W 2006 odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[6], a w 2012 Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[7]. W 2022 otrzymał Order Padma Shri[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Who is who w Polsce. Wyd. III. Zug: Hübners blaues Who is who, 2004, s. 479. ISBN 3-7290-0043-8.
- ↑ a b c d e Marek Mejor: Studia sanskrytologiczne i buddologia. W: 75 lat Instytutu Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, s. 116.
- ↑ Danuta Stasik: Studia na językiem i literaturą hindi. W: 75 lat Instytutu Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007, s. 125.
- ↑ Apel (64 intelektualistów wraz z załączonym suplementem zawierającym nazwiska sygnatariuszy apelu). karta.org.pl. [dostęp 2020-09-26].
- ↑ Prof. dr hab. Maria Krzysztof Byrski. Akademia „Artes Liberales”. [dostęp 2023-03-19].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 października 2006 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2007 r. nr 9, poz. 97).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 maja 2012 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2012 r. poz. 831).
- ↑ Profesor M.K. Byrski nagrodzony indyjskim odznaczeniem państwowym. uw.edu.pl, 2022. [dostęp 2022-09-15].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Prof. dr hab. Maria Krzysztof Byrski. Akademia „Artes Liberales”. [dostęp 2023-03-19].
- Prof. dr hab. Maria Krzysztof Byrski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2013-09-10].
- Absolwenci Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego
- Ambasadorowie III Rzeczypospolitej
- Ambasadorowie Polski w Indiach
- Członkowie Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN
- Członkowie Komitetu Nauk o Kulturze PAN
- Członkowie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” (1980–1989)
- Członkowie Towarzystwa Naukowego Warszawskiego
- Działacze KIK
- Ludzie urodzeni w Wilnie
- Ludzie związani z Nowym Delhi
- Polacy w Indiach
- Polscy indolodzy
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni orderem Padma Shri
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (III Rzeczpospolita)
- Polscy tłumacze literatury indyjskiej
- Wspierający Apel 64
- Wykładowcy Collegium Civitas w Warszawie
- Wykładowcy Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego
- Urodzeni w 1937