Amazonka cesarska
| Amazona imperialis[1] | |
| Richmond, 1899 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
amazonka cesarska |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Amazonka cesarska (Amazona imperialis) – gatunek średniego ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae), endemiczny dla Dominiki (Małe Antyle), zagrożony wyginięciem.
Zasięg występowania i habitat
Gatunek endemiczny dla Dominiki, znajdującej się na Morzu Karaibskim w archipelagu Małych Antyli. Zamieszkuje teren Morne Diablotins (przede wszystkim północno-wschodnie oraz południowo-wschodnie zbocza; 100–175 osobników), rezerwaty Northern Forest i Central Forest (50–75 osobników). Mała populacja występuje także w parku narodowym Morne Trois Pitons (ok. 50 osobników) – szacowana jest na 160–240 dorosłych osobników, zasięg występowania na 50 km²[3].
Spotykana zwykle na wysokości 600–1300 m n.p.m. Rzadko bywa widywana niżej. Gdy zabraknie pożywienia schodzi na wysokość 300–500 m n.p.m[4]. Środowiskiem jej życia są lasy deszczowe[5].
Morfologia
Amazonka cesarska ma krępą postawę ciała, dużą głowę, dziób na końcu zagięty i kanciasty ogon. Występuje dymorfizm płciowy. Długość ciała wynosi 45 cm[5]. Samce ważą do 900 g, samice 650 g[6]. Pióra na głowie, poza tymi na policzkach i dookoła oka są kasztanowo-fioletowe z czarnymi końcówkami. Na policzkach są one kasztanowe z czarnymi brzegami. Tęczówka ma barwę żółtą do pomarańczowoczerwonej. Brzuch i pierś fioletowe. Pióra na bokach i udach zielone z morskimi końcówkami, podobnie jak pokrywy podogonowe, które są jednak bardziej oliwkowe. Natomiast pokrywy nadogonowe cechuje kolor zielony i czarne obrzeżenia. Zielone skrzydła, z brzegu na dole czerwone, różnią się bardzo nieznacznie wymiarami. U samców mają one 28,6 cm, a u samic 28,4. Natomiast rozpiętość skrzydeł to około 76 cm[7]. Ogon jest czerwonobrązowy z morskimi końcami sterówek, u samców ma 169 mm, u samic 166 mm. Dziób i nogi są szare. Osobniki młodociane wyróżniają się brązową tęczówką oka, zielonymi policzkami i zielonym karkiem[5].
Pożywienie
Amazona imperialis żywi się orzechami, nasionami, owocami, kwiatami i kiełkami. W szczególności lubi owoce i nasiona Tapura antillana, Dacryodes excelsa, Clusia venosa, Symphonia globulifera oraz palm: Euterpe dominicana i Euterpe globosa. Zjada też kiełki dwóch ostatnich gatunków. Czasami zjada też owoce i nasiona Pouteria palladia, Richeria grandis, Simarouba amara, Licania ternatensis, Chimarrhis cymosa oraz Amanoa caribaea[5].
Rozród
Okres lęgowy trwa do lutego do początku września. W jednym lęgu są dwa białe jaja, gniazdo stanowi głęboka dziupla[6]. Jedyna para amazonek cesarskich, która wyprowadziła lęgi w niewoli, mieszkała w Parrot Conservation and Research Centre na Dominice. Złożone jaja miały wymiary 44,4×x35,5 mm oraz 44,2x34,9 mm. Jaja wysiaduje samica przez 26–28 dni[6], choć w przypadku wymienionej pary były to trzy tygodnie[8]. Inne pisklę wykluło się 5 maja. Po 6 dniach ważyło około 100 g, a gdy miało 18 dni już 152 gramy. Gdy miało 50 dni pióra na skrzydłach i głowie oraz sterówki zaczęły się otwierać. Potrafiło wspiąć się na żerdkę i utrzymać się na niej. 6 dni później pisklę było już prawie całkowicie opierzone. Dnia 78. podjęło próby latania, a 93. przeleciało 10–20 metrów. 13 dni później przestało jeść specjalne mieszanki[8]. Wiek, w którym Amazona imperialis jest zdolna do rozrodu nie jest znany[5].
Zachowanie
Nie jest to gatunek skłonny do integracji, spotykany w grupach do 3 osobników[6], czasami razem z amazonką dominikańską (A. arausiaca), również endemiczną dla tej wyspy. W szczególności kryją się od lipca do listopada. Zazwyczaj pożywiają się na wysokości drzew, lecz były widywane w krzewach i winoroślach w roku 1979 i 1980. Ich upierzenie dobrze zlewa się z listowiem. Wydają z siebie charczący pisk, trąbiące skrzeki, ostre gwizdy lub zwykłe piski[5].
Zagrożenia i ochrona
W klasyfikacji IUCN amazonka cesarska ma status gatunku zagrożonego (EN – endangered). Jedną z przyczyn jest utrata siedlisk. Do odbudowy populacji potrzebne jest odpowiednie środowisko. Drzewa są ścinane dla budulca i węgla drzewnego. Druga przyczyna to huragany. Huragan David mający miejsce w 1979 roku zniszczył 5 mln drzew. Słabszy huragan Allen w roku 1980 postrącał z drzew wszystkie owoce. Przez 2 lata gatunek ten nie miał jak wyprowadzać lęgów. W roku 1985 cała populacja spoza Mount Diablotins zniknęła. Jeżeli nastąpi jeszcze jeden huragan o podobnej sile co David, prawdopodobnie te amazonki wyginą[5]. Drapieżnikami mogącymi zagrażać tym ptakom są boa dusiciele, myszołowy szerokoskrzydłe, dydelfy północne oraz szczury[5].
- ↑ Amazona imperialis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Amazona imperialis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ BirdLife International: Imperial Amazon (Amazona imperialis) – BirdLife Species Factsheet. [dostęp 28 czerwca 2012]. (ang.).
- ↑ ARKive – Imperial Amazon videos, photos and facts. [dostęp 28 czerwca 2012]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h J. Carbone: ADW: Amazona imperialis: Information. [dostęp 28 czerwca 2012]. (ang.).
- ↑ a b c d Rare Species Conservatory Foundation. [dostęp 28 czerwca 2012]. (ang.).
- ↑ Sisserou Parrots. [dostęp 28 czerwca 2012]. (ang.).
- ↑ a b First captive breeding of the Imperial Parrot (Amazona imperialis). (ang.).