Andowiak

Andowiak
	Thomasomys
	Coues, 1884
	; Przedstawiciel rodzaju – T. burneoi
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	bawełniaki
Plemię	Thomasomyini
Rodzaj	andowiak
	Typ nomenklatoryczny
	Hesperomys cinereus O. Thomas, 1882
Synonimy
	Erioryzomys Bangs, 1900; Inomys O. Thomas, 1917;
	Erioryzomys Bangs, 1900; Inomys O. Thomas, 1917;
Gatunki
	51 gatunków – zobacz opis w tekście
	51 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Andowiak^[4] (Thomasomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej^[5]^[6]^[7].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 80–238 mm, długość ogona 97–329 mm, długość ucha 10–31 mm, długość tylnej stopy 16–59 mm; masa ciała 14–335 g^[6]^[8]^[9].

Systematyka

Rodzaj (w randze podrodzaju w obrębie Hesperomys) zdefiniował w 1884 roku amerykański chirurg, ornitolog i historyk Elliott Coues na łamach The American Naturalist^[1]. Na gatunek typowy Coues wyznaczył (oryginalne oznaczenie) andowiaka oliwkowoszarego (T. cinereus).

Etymologia

Thomasomys: Oldfield Thomas (1858–1929), brytyjski zoolog, teriolog; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[10].
Erioryzomys: gr. εριον erion ‘wełna’; rodzaj Oryzomys S.F. Baird, 1857 (ryżniak)^[11]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Oryzomys monochromos Bangs, 1900.
Inomys: gr. ις is, ινος inos ‘ścięgno, mięsień, nerw’^[12]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[13]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Oryzomys incanus O. Thomas, 1894.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[14]^[8]^[5]^[4]:

Thomasomys monochromos Bangs, 1900 – andowiak jednobarwny
Thomasomys emeritus O. Thomas, 1916
Thomasomys vestitus (O. Thomas, 1898) – andowiak szykowny
Thomasomys hylophilus Osgood, 1912 – andowiak drzewolubny
Thomasomys nicefori O. Thomas, 1921
Thomasomys popayanus J.A. Allen, 1912 – andowiak kolumbijski
Thomasomys baeops (O. Thomas, 1899) – andowiak paciorkooki
Thomasomys niveipes (O. Thomas, 1896) – andowiak śnieżnostopy
Thomasomys princeps (O. Thomas, 1895)
Thomasomys bombycinus Anthony, 1925 – andowiak jedwabisty
Thomasomys auricularis Anthony, 1923
Thomasomys cinnameus Anthony, 1924 – andowiak cynamonowy
Thomasomys contradictus Anthony, 1925
Thomasomys cinereiventer J.A. Allen, 1912 – andowiak szarobrzuchy
Thomasomys dispar Anthony, 1925
Thomasomys laniger (O. Thomas, 1895) – andowiak wełnisty
Thomasomys cinereus (O. Thomas, 1882) – andowiak oliwkowoszary
Thomasomys shallqukucha Pacheco & Ruelas, 2023
Thomasomys pagaibambensis Pacheco & Ruelas, 2023
Thomasomys lojapiuranus Pacheco & Ruelas, 2023
Thomasomys erro Anthony, 1926 – andowiak wędrowny
Thomasomys paramorum O. Thomas, 1898 – andowiak paramoński
Thomasomys silvestris Anthony, 1924 – andowiak leśny
Thomasomys fumeus Anthony, 1924
Thomasomys vulcani (O. Thomas, 1898) – andowiak wulkaniczny
Thomasomys ucucha Voss, 2003 – andowiak mysi
Thomasomys taczanowskii (O. Thomas, 1882) – andowiak Taczanowskiego
Thomasomys aureus (Tomes, 1860) – andowiak złocisty
Thomasomys caudivarius Anthony, 1923 – andowiak pstroogonowy
Thomasomys pardignasi Brito, Vaca-Puente, C. Koch & Tinoco, 2021
Thomasomys burneoi T.E. Lee, Tinoco & Brito, 2022
Thomasomys salazari Brito, Tinoco, Curay, Vargas, Reyes-Puig, Romero & Pardiñas, 2019
Thomasomys hudsoni Anthony, 1923 – andowiak wątły
Thomasomys pyrrhonotus O. Thomas, 1886 – andowiak rudawy
Thomasomys antoniobracki Ruelas & Pacheco, 2021
Thomasomys oreas Anthony, 1926 – andowiak górski
Thomasomys praetor (O. Thomas, 1900) – andowiak duży
Thomasomys notatus O. Thomas, 1917 – andowiak ciemnostopy
Thomasomys apeco Leo & A.L. Gardner, 1993 – andowiak samotny
Thomasomys eleusis O. Thomas, 1926 – andowiak peruwiański
Thomasomys ischyrus Osgood, 1914 – andowiak długoogonowy
Thomasomys rosalinda O. Thomas & St. Leger, 1926 – andowiak skryty
Thomasomys macrotis A.L. Gardner & M. Romo, 1993 – andowiak wielkouchy
Thomasomys onkiro Luna & Pacheco, 2002 – andowiak kordylierski
Thomasomys incanus (O. Thomas, 1894) – andowiak inkaski
Thomasomys kalinowskii (O. Thomas, 1894) – andowiak Kalinowskiego
Thomasomys gracilis O. Thomas, 1917 – andowiak smukły
Thomasomys daphne O. Thomas, 1917 – andowiak stokowy
Thomasomys andersoni Salazar-Bravo & Yates, 2007 – andowiak oliwkowy
Thomasomys australis Anthony, 1925
Thomasomys ladewi Anthony, 1926 – andowiak boliwijski

Przypisy

↑ ^a ^b E. Coues. Thomasomys, a new subgeneric type of Hesperomys. „The American Naturalist”. 18, s. 1275, 1884. (ang.).
↑ O. Bangs. List of the mammals collected in the Santa Marta region of Colombia by W. W. Brown, Jr.. „Proceedings of the New England Zoölogical Club”. 1, s. 96, 1900. (ang.).
↑ O. Thomas. On the Arrangement of the South American Rats allied to Oryzomys and Rhipidomys. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight Series. 20 (116), s. 197, 1917. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 255–257. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 422–426. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 491–501. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Thomasomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-02].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 270–273. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ V. Pacheco & D. Ruelas. Systematic Revision of Thomasomys cinereus (Rodentia: Cricetidae: Sigmodontinae) from Northern Peru and Southern Ecuador, With Descriptions of Three New Species. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 461 (1), s. 1–72, 2023. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 675.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 270.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 128.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.12) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-01-07]. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[Coues-1] E. Coues. Thomasomys, a new subgeneric type of Hesperomys. „The American Naturalist”. 18, s. 1275, 1884. (ang.).

[Bangs-2] O. Bangs. List of the mammals collected in the Santa Marta region of Colombia by W. W. Brown, Jr.. „Proceedings of the New England Zoölogical Club”. 1, s. 96, 1900. (ang.).

[Thomas-3] O. Thomas. On the Arrangement of the South American Rats allied to Oryzomys and Rhipidomys. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight Series. 20 (116), s. 197, 1917. (ang.).

[Cichocki&inni-4] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 255–257. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 422–426. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Pardiñas&inni-6] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 491–501. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Thomasomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-02].

[amw-8] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 270–273. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[pach&rue-9] V. Pacheco & D. Ruelas. Systematic Revision of Thomasomys cinereus (Rodentia: Cricetidae: Sigmodontinae) from Northern Peru and Southern Ecuador, With Descriptions of Three New Species. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 461 (1), s. 1–72, 2023. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/item/88553#page/683/mode/1up_675]-10] Palmer 1904 ↓, s. 675.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/278/mode/1up_270]-11] Palmer 1904 ↓, s. 270.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=168_128]-12] Jaeger 1959 ↓, s. 128.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=200_160]-13] Jaeger 1959 ↓, s. 160.

[mdd-14] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.12) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-01-07]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]