Andrzej Franciszek Dowkontt

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrzej Franciszek Dowkontt
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 sierpnia 1866
Petersburg

Data i miejsce śmierci

31 stycznia 1948
Rogów/Warszawa[1]

Miejsce spoczynku

Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Zawód, zajęcie

inżynier technolog

Dzieci

Jerzy Bohdan, Helena Bogumiła Grześkiewicz, Szymon Bogusław

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons

Andrzej Franciszek Dowkontt (ur. 17 sierpnia 1866 w Petersburgu, zm. 31 stycznia 1948 w pobliżu Rogowa) – polski inżynier technolog.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W roku 1886 ukończył klasyczne gimnazjum w Petersburgu[2][3]. W roku 1892 Fakultet Matematyczno-Fizyczny Uniwersytetu w Petersburgu[2][3]. W roku 1896 uzyskał tytuł inżyniera technologa Instytutu Technologicznego w Petersburgu[2][3][4].

Karierę zawodową rozpoczął w 1896 r. w Fabryce Braci Morozowych w Twerze. Uczestniczył przy projektowaniu i budowie oddziału tkackiego oraz kierował warsztatem remontowo-produkcyjnym oraz odlewnią żeliwa i metali kolorowych[2][3]. Następne od 1897 r. pracował w Fabryce Parowozów w Charkowie, kolejno jako inżynier w biurze konstrukcyjnym, oddziale produkcji kotłów i żelaznych konstrukcji mostowych, w oddziale obróbki części parowozowych, przy montażu parowozów i przy budowie obrabiarek. Mianowany głównym inżynierem tej fabryki[2][3]. W latach 1902–1906 przebywał w Warszawie, gdzie pełnił funkcję dyrektora w Fabryce obrabiarek „Gerlach i Pulst”[2][3]. W 1906 r. wrócił do Rosji gdzie został dyrektorem w stoczni w Mikołajowie (okręty i szeroko pojęte wyroby przemysłu stalowego i ciężkiego)[2][3]. Jednak myślami pozostaje w kraju, gdzie w 1910 r. organizuje Towarzystwo Akcyjne dla produkcji sztucznego jedwabiu w Warszawie. M.in. nadzorował projektowanie i budowę fabryki w Boryszewie pod Sochaczewem. Firma ostatecznie otrzymała nazwę „Towarzystwo Akcyjne Sochaczewskiej Fabryki Sztucznego Jedwabiu”[2][3].

Po wybuchu I wojny światowej ponownie wyjechał do Rosji gdzie objął stanowisko dyrektora Fabryki „B-cia Ajwaz” w Petersburgu[2][3]. W 1916 r. nadzorował projektowanie, budowę i uruchomienie fabryki wyrobów metalowych w Suchonie k. Wołogdy dla koncernu Braci Stachiejew[2][3].

W trakcie rewolucji październikowej wyjechał na południe Rosji, a później, w trakcie trwania wojny domowej w Rosji, do Gruzji i Turcji, gdzie zajmował się prowadzeniem własnych interesów. Przebywał kolejno w Jałcie, Soczi, Batumi i Konstantynopolu. Do Polski wrócił wraz z rodziną w roku 1920[2][3].

Po powrocie odbudowywał zniszczoną podczas działań wojennych Fabrykę Sztucznego Jedwabiu, ale pod nową nazwą Sochaczewska Fabryka Prochu[2]. Następnie rozpoczął pracę dla przedsiębiorstw państwowych. W 1922 r. w Państwowej Wytwórnia Broni w Radomiu[2][5][6] i Fabryce Sprawdzianów w Warszawie[2][3]. Brał również udział przy projektowaniu, budowie i uruchomieniu Wytwórni Broni w Radomiu oraz fabryk przemysłu metalowego w Skarżysku i Kraśniku. W 1927 r. został vice-dyrektorem do spraw technicznych w Państwowej Wytwórni Uzbrojenia (P.W.U.) w Warszawie[2][7][8]. Był również udziałowcem i członkiem zarządu Chodakowskiej Fabryki Włókien Chemicznych[3].

Po wybuchu wojny w 1939 r. został doradcą technicznym w Warszawskiej Fabryce Karabinów znajdującej się pod przymusowym nadzorem firmy Steyer[3]. Aresztowany przez Niemców za stawianie biernego oporu i za występowanie w obronie pracowników. Więziony na Pawiaku w Warszawie gdzie był torturowany. Dzięki staraniom, znajomościom i wsparciu finansowemu całej rodziny został wykupiony i zwolniony z aresztu w roku 1942[3].

W 1945 r. rozpoczął pracę w Centralnym Zarząd Przemysłu Zbrojeniowego (Uzbrojeniowego) jako radca, a od 1946 r. w Zjednoczeniu Przemysłu Budowy Maszyn Włókienniczych w Łodzi[3] i w jego delegaturze w Warszawie. Pozostał związany z przemysłem włókienniczym aż do śmierci[3].

Zmarł w pociągu relacji Łódź-Warszawa w pobliżu stacji kolejowej Rogów. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 131-5-30)[9].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był synem Jerzego Piotra Dowkontta (Jurgis Petras Daukantas(inne języki)), lekarza medycyny, i Marii z Kaczanowskich. W 1904 ożenił się z Heleną Anną Rekosz, córką przemysłowca Mikołaja Franciszka Rekosza (Mikalojus Pranciškus Rekošas(inne języki)). W 1906 urodził się ich syn Jerzy Bohdan (profesor Politechniki Warszawskiej), w 1909 córka Helena Bogumiła Grześkiewicz (artysta plastyk), a w 1914 syn Szymon Bogusław.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Imię Andrzeja Franciszka Dowkontta nadano ulicy[11][12] w Radomiu, zlokalizowanej pomiędzy pierwotną lokalizacją Fabryki Broni Łucznik i jej osiedlem robotniczym.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Akt zgonu wystawiono w Warszawie.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Centralne Archiwum Wojskowe (CAW), Kwestionariusz, 1928-03-03, Dowkontt Andrzej, ap. 7+221+572.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Izabella Mosańska, Zasłużeni dla Radomia i okolic patroni radomskich ulic, czyli co wypada wiedzieć o swoim mieście, Radom 2009, s. 30–32.
  4. ↑ Księga pamiątkowa inżynierów technologów Polaków wychowańców Instytutu Technologicznego w Petersburgu. Warszawa, 1933. s. 72, 87. [dostęp 2015-08-27].
  5. ↑ Zbigniew Cebula: Opracowanie historyczne dotyczące Fabryki Broni. [dostęp 2015-08-25].
  6. ↑ Wojciech Nalberski: Fabryka broni w Radomiu 1922–1939; 2000–2005. Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego, tom XXXVIII 2003 zeszyt 1-2. [dostęp 2015-08-25].
  7. ↑ Józef Piłatowicz, Studia i materiały do historii wojskowości, tom XXXIV: Fabryka Karabinów w Warszawie. s. 232–233, 260.
  8. ↑ Józef Piłatowicz, Kwartalnik historii nauki i techniki: Stowarzyszenie Inżynierów Mechaników w dwudziestoleciu międzywojennym. Rok XXXIII, Nr 3 1988, s. 730–731, 733.
  9. ↑ Cmentarz Stare Powązki: ANDRZEJ DAWKONTT, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-03].
  10. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 630 „za zasługi na polu administracji wojska” - jako inż. Andrzej Dowkont.
  11. ↑ Ulica Andrzeja Dowkontta w OpenStreetMap. [dostęp 2015-08-25].
  12. ↑ Małgorzata Rusek: Wraca Andrzej Dowkontt – Archiwum Gazety Wyborczej. strony lokalne GW – Radom nr 207 – Wydarzenia, 04/09/2009. s. 4. [dostęp 2015-08-25].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Andrzej_Franciszek_Dowkontt&oldid=72897655”