Jałta
44°29′N 34°10′E/44,483333 34,166667
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Republika | |||||
| Powierzchnia |
18,202[1] km² | ||||
| Wysokość |
50 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380-654 | ||||
| Kod pocztowy |
98600 – 98639 | ||||
Położenie na mapie Krymu  | |||||
| 44°29′N 34°10′E/44,483333 34,166667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Jałta (ukr. Ялта, ros. Ялта, krymskotat. Yalta, orm. Յալտա) – miasto na Ukrainie leżące w południowej części okupowanego przez Rosję Półwyspu Krymskiego, na brzegu Morza Czarnego. Liczy 79 tys. mieszkańców (2020). Z Jałty do Symferopola prowadzi najdłuższa w Europie linia trolejbusowa długości około 86 km.
Za czasów Związku Radzieckiego Jałta była popularnym kurortem nadmorskim.
W czasie II wojny światowej w Jałcie (a dokładnie w Liwadii – niewielkiej miejscowości koło Jałty) odbyła się konferencja jałtańska ustalająca na przeszło 40 lat polityczny podział powojennej Europy.
W Jałcie znajdują się: Muzeum Czechowa, sobór św. Aleksandra Newskiego, cerkiew św. Jana Chryzostoma, cerkiew ormiańska, katolicki Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, Jałtańskie Państwowe Muzeum Historii i Literatury, Muzeum Narodowej Sztuki Dekoracyjnej „Polana Bajek”.
Na przedmieściach Jałty dwa carskie pałace w: Liwadii i Massandrze.
Zespół miejski Jałty[edytuj | edytuj kod]
Jedną z jednostek podziału administracyjnego Republiki Autonomicznej Krymu, porównywalną z rejonem, jest zespół miejski Jałty. Jest to obszar zarządzany przez Radę Miasta Jałta. Dzieli on się na mniejsze miejscowości:
- Miasta:
Ałupka, Jałta.
- Osiedla typu miejskiego:
Foros, Gaspra, Gurzuf, Koreiz, Liwadia, Massandra, Simeiz.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jałta była założona przypuszczalnie w I wieku przez Greków.
Według legendy, greccy żeglarze zbłądzili podczas burzy i długo się błąkali w poszukiwaniu brzegu. Gdy wreszcie zobaczyli brzeg (jałos), to zdecydowali, że tak nazwą założoną osadę.
W starożytności miasto było częścią Cesarstwa rzymskiego, a w okresie średniowiecza – Cesarstwa bizantyjskiego. Od 1145 r. znane było pod nazwą Dżalita (warianty nazwy: Galita, Kaulita, Gealita, Etalita), obecną nazwę nosi od XVI wieku. Prawa miejskie Jałta uzyskała w roku 1837. Od lat 60. XIX wieku rozwijała się jako uzdrowisko[3].
Podczas okupacji hitlerowskiej, 5 grudnia 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1800 osób. 17 grudnia 1941 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali. Sprawcą zbrodni było Sonderkommando 11a (dowódcy – SS-Obersturmbannführer Paul Zapp, SS-Scharführer baron Leo Karl Eugen von der Recke i SS-Hauptsturmführer Eberhard Heinzee[4].
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Acapulco, Meksyk
Gałacz, Rumunia
Margate, Wielka Brytania
Santa Barbara, USA
Baden-Baden, Niemcy
Fujisawa, Japonia
Rijeka, Chorwacja
W literaturze i sztuce[edytuj | edytuj kod]
Jałta to tytuł piosenki Jacka Kaczmarskiego, opowiadającej o postanowieniach konferencji jałtańskiej. Jałta jest także obecna w Sonetach krymskich Adama Mickiewicza, który mieszkał tam i tworzył przez pewien czas. Michaił Afanasjewicz Bułhakow do Jałty za sprawą Wolanda i jego świty przenosi dyrektora Teatru Variétés Stiopę Lichodiejewa, a tym samym część fabuły powieści Mistrz i Małgorzata.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Pomnik Lenina na nabrzeżu im. Lenina
-
Sobór Aleksandra Newskiego
-
Kościół ormiański
-
Kościół katolicki
-
Jałta, 1980
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ О внесении изменения в Решение Верховной Рады Автономной Республики Крым от 25 июля 2012 года № 891-6/12 «О вопросах установления границ города Ялты Автономной Республики Крым» [dostęp 2020-11-01].
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года [dostęp 2020-11-18].
- ↑ J. Wojnowski, Wielka Encyklopedia PWN, t. 12, s. 374-375.
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1778.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wojnowski J. [red. nacz.], Wielka Encyklopedia PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. T. 12, s. 374-375.
