Astatotilapia desfontainii
| Astatotilapia desfontainii | |||
| (Lacépède, 1802)[1][2] | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Astatotilapia desfontainii | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Astatotilapia desfontainii – krytycznie zagrożony wyginięciem gatunek słodkowodnej ryby okoniokształtnej z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae), często klasyfikowany w rodzaju Haplochromis.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten znany jest jedynie z Tunezji i Algierii. Jest uznawany za relikt występujący w wodach stojących dawnego, nieistniejącego już szottu, pochodzący z okresu, który prawdopodobnie dobiegł końca w ostatniej epoce lodowej[5].
Ryba ta jest znana z pochodzących z epoki kamiennej malowideł, wskazujących na występowanie na Saharze również dużych zwierząt żyjących współcześnie tylko na sawannach Afryki Wschodniej[5].
Naukowy opis ryby został sporządzony na podstawie osobnika pochodzącego z okolic Kafsa w środkowej Tunezji. Stwierdzono jej występowanie w lokalnych stawach z wodą używaną do nawadniania pobliskich plantacji palm. Pod koniec XX wieku była tam gatunkiem licznym, ale do 2006 roku większość stawów została zniszczona. Odnotowano jej obecność w zbiornikach wodnych wokół Szatt al-Dżarid oraz w kilku oazach Tunezji i Algierii[4].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Takson został opisany naukowo w 1802 roku pod nazwą Sparus desfontainii. Holotyp zaginął[1].
Pozycja taksonomiczna tego gatunku na poziomie rodzaju jest nieustalona. Autorzy są zgodni, że należy do tzw. „roju” gatunków z grupy Haplochromis w obrębie „nowoczesnych Haplochromini”. Jacques Pellegrin przyjął go za typ nomenklatoryczny rodzaju Astatotilapia. Wielu autorów optuje za pozostawieniem problematycznego „roju” gatunków w obrębie Haplochromis do czasu opracowania i opublikowania wnikliwej rewizji taksonomicznej całej grupy.
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Haplochromis desfontainii jest podobny do Astatotilapia flaviijosephi z Lewantu i do Astatotilapia burtoni z jeziora Tanganika, co sugeruje, że należy do starej ewolucyjnie linii pielęgnic. Badania DNA sugerują, że należy do głównego kladu obejmującego pielęgnice wschodnioafrykańskie i z dorzecza Nilu. Oddzielenie się linii rozwojowej A. desfontainii od „nowoczesnych Haplochromini” nastąpiło prawdopodobnie w pliocenie[6].
Maksymalna długość samców sięga 15 cm[2]. Od pozostałych Astatotilapia wyróżnia go duża liczba łusek w linii bocznej: 31–33, w porównaniu do 28–30 u pozostałych[5]. Dymorfizm płciowy jest widoczny w ubarwieniu. Samice są srebrzyste z nielicznymi ciemnymi plamami na bokach ciała, u samców widoczne są niebieskawe przebarwienia na brzusznej i bocznej części ciała oraz czerwonawe na bokach. Atrapy jajowe samców są wyraźnie widoczne, pomarańczowe, czarno obrzeżone. Liczba kręgów wynosi 31[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard Van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 6 września 2023 [dostęp 2023-09-14] (ang.).
- ↑ a b Astatotilapia desfontainii. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 14 września 2023]
- ↑ Haplochromis desfontainii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2023-09-14] (ang.).
- ↑ a b Astatotilapia desfontainii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Erwin Schraml. A comparison of Haplochromis sp. “Ismailia” with other North African species. „Eggspots (English ed.) : The journal on fishes with eggspots”. 4, s. 12–24, 2010. ISSN 1869-2362. (ang.).
- ↑ M.J. Genner, M.P. Haesler. Pliocene isolation of a north-west Saharan cichlid fish. „Journal of Fish Biology”. 76 (2), s. 435–441, 2010. DOI: 10.1111/j.1095-8649.2009.02549.x. (ang.).
- ↑ M.J.P. van Oijen. The generic classification of the haplochromine cichlids of Lake Victoria, East Africa. „Zoologische Verhandelingen”. 302, s. 57–110, 1996. (ang.). (pdf)