Traganek zwisłokwiatowy

Traganek zwisłokwiatowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	traganek
Gatunek	traganek zwisłokwiatowy
	Nazwa systematyczna
	Astragalus penduliflorus Lam.; Fl. franç. 2:636. 1779
	Multimedia w Wikimedia Commons

Traganek zwisłokwiatowy^[4] (Astragalus penduliflorus Lam.) – gatunek roślin należący do rodziny bobowatych.

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Gatunek arktyczno-alpejski. Występuje w rozproszeniu tylko w górach Europy; w Alpach, Pirenejach, Karpatach oraz w Szwecji i na Syberii. Wszędzie jest bardzo rzadki. W Karpatach występuje na kilku tylko stanowiskach w Wielkiej Fatrze, Górach Rodniańskich, górach Bucegi i Tatrach. W polskiej części Tatr znany jest tylko z dwóch stanowisk. Obydwa znajdują się w Dolinie Smytniej; jedno w górnej części doliny w masywie Kominiarskiego Wierchu, drugie w dolnej części doliny^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina tworząca kępy o pokładających się i podnoszących silnie rozgałęzionych pędach. Wszystkie włoski są pojedyncze. Przyrastają tylko jednym końcem, a drugi mają wolny. Pędy dołem odstająco, górą przylegająco owłosione. Wysokość 50-80 cm^[6].
Liście: Złożone z 7-11 par podługowatych listków z niewielkimi, lancetowatymi przylistkami^[6].
Kwiaty: Motylkowe, wyrastające na długich szypułkach i zebrane w luźny kwiatostan. Są intensywnie żółte i zwisające lub odstające. Mają długość 10-13 mm. Słupek kwiatów owłosiony^[6].
Owoc: Owłosiony strąk.

Pokrój
Kwiaty
Owoce

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do sierpnia, rozmnaża się przez nasiona. Około 40-60% pędów zakwita, pozostałe to pędy płonne. W Tatrach występuje w reglu górnym i w piętrze kosodrzewiny w murawach lub na skalnych półkach^[5]. Liczba chromosomów 2n = 16 Ga 3, 4, 5, 6^[7]

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Kategorie zagrożenia gatunku:

Według klasyfikacji IUCN z 2001 jest gatunkiem krytycznie zagrożonym (kategoria CR)^[5].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[8]: E (wymierający, krytycznie zagrożony); 2016: CR (krytycznie zagrożony)^[9].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin: CR (critical, krytycznie zagrożony)^[10]

Populacja w polskich Tatrach liczyła w 2008 tylko około 40 osobników. Znajduje się poza szlakami turystycznymi, na obszarze ochrony ścisłej i nie jest zagrożona przez ludzi, jednak zagrożeniem dla niej są sarny i jelenie, które chętnie zgryzają jej pędy (jako roślina motylkowa ma duże wartości odżywcze). Czasami, gdy śnieg spada wczesną jesienią, jej owoce nie dojrzewają. Populacja jest monitorowana. Liczba pędów z roku na rok zmienia się. Podjęto próbę powiększenia populacji. W latach 1998-2000 z zebranych nasion wyhodowano 120 osobników, które następnie wysadzono w Dolinie Smytniej. Przetrwało tylko 8 osobników. Nasiona tego gatunku przechowuje się w banku nasion PAN w Warszawie-Powsinie^[5].

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-26] (ang.).
↑ The International Plant Names Index. [dostęp 2017-01-24].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b ^c ^d Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ ^a ^b ^c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Flora Francji. [dostęp 2011-02-12].
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-26] (ang.).

[3] The International Plant Names Index. [dostęp 2017-01-24].

[checklist2002-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[K-5] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[Szafer-6] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[7] Flora Francji. [dostęp 2011-02-12].

[8] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[10] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]