Astrocyt

Astrocyty – największe komórki glejowe, charakteryzujące się nieregularnym kształtem, posiadające wypustki rozgałęziające się we wszystkich kierunkach. Sieć wypustek astrocytów stanowi zrąb dla układu nerwowego. Pełnią różne istotne i nie do końca zbadane funkcje.

Astrocyty z rdzenia kręgowego szczura po barwieniu GFAP na zielono

Typy astrocytów

Astrocyt z hodowli komórkowej po barwieniu GFAP na czerwono

Wyróżnia się dwa typy astrocytów:

• protoplazmatyczne – charakterystyczne dla istoty szarej; posiadają gęstą sieć krótkich wypustek przylegających do perikarionów, ścian naczyń lub opony miękkiej,
• włókniste – występują głównie w istocie białej; wypustki posiadają gliofilamenty zbudowane z białka GFAP oraz wimentyny; są mniejsze od protoplazmatycznych.

Funkcje astrocytów

• do niedawna sądzono, że wypustki astrocytów biorą udział jedynie w tworzeniu bariery krew-mózg
• w zniszczonych rejonach mózgu, jeżeli ubytek tkanki nie jest duży, tworzą tzw. blizny glejowe
• niedawne odkrycia pokazały, że astrocyty komunikują się też między sobą i z neuronami - wydzielają neuroprzekaźniki oraz wychwytują neuroprzekaźniki (odebrane sygnały są przekazywane wewnątrz astrocytów za pomocą szybkich zmian stężenia jonów wapnia)
• wypustki astrocytów otaczają synapsy neuronów i wpływają na przekazywanie sygnału przez synapsę między neuronami.

Podstawą uczenia się i pamięci jest tworzenie sieci neuronów o długotrwale wzmocnionym przewodnictwie synaptycznym, dlatego astrocyty wpływają na uczenie się i pamięć.

Zaawansowane astrocyty człowieka

Na poziomie komórkowym największa różnica między korą mózgu człowieka i myszy jest między astrocytami: ludzkie astrocyty mają około 20 razy większą objętość i posiadają znacznie bardziej skomplikowane kształty. Wyjątkową formą dla naczelnych są astrocyty z długimi wypustkami przechodzącymi przez kilka warstw kory mózgowej.

Zrobiono eksperyment, w którym ludzkie astrocyty wprowadzono do mysiego mózgu, co spowodowało szybsze uczenie się myszy - był to skutek powstania dłuższej utrzymującego się i wzmocnionego przewodnictwa w sieci neuronowej myszy.

Bibliografia

• Maciej Zabel: Histologia. Podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii. Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner, 2000. ISBN 83-87944-61-0.

Przypisy

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć medycznych i pokrewnych w Wikipedii.